Phối cảnh Tượng đài Quang Trung sau khi được nâng cấp. Ảnh: V.T

Theo kết luận của cuộc họp Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XVII lần thứ 15, và công văn về việc triển khai nâng cấp tượng đài Quang Trung của UBND tỉnh, về tên gọi, tượng đài sẽ mang tên Quang Trung - Nguyễn Huệ (thay vì Nguyễn Huệ - Quang Trung như hiện nay). Yêu cầu đặt ra với lần đúc này là tượng đúc mới phải đẹp hơn tượng cũ và khắc phục được một số khiếm khuyết của tượng cũ. Hình khối tượng đài cần bảo đảm hài hòa với không gian hoa viên, với kiến trúc Trung tâm Văn hóa - Thông tin tỉnh đang xây dựng. Đồng thời, đảm bảo cân đối, hài hòa giữa người và ngựa, giữ các bộ phận, tư thế cưỡi ngựa nhưng vẫn giữa nguyên kích cỡ tượng như tượng hiện nay.

Chất liệu bệ tượng trước đây tận dụng từ bệ tượng cũ và xây gạch bao xung quanh, nay sẽ được làm lại bằng đá granite, kích cỡ bảo đảm cân đối hài hòa với tượng và không gian xung quanh. Phần phù điêu quanh bệ tượng, bên cạnh hai mảng phù điêu với chủ đề tụ nghĩa và hành binh như hiện nay, sẽ bổ sung thêm một số hình ảnh khái quát sự nghiệp xây dựng thống nhất đất nước của Vua Quang Trung sau khi đại phá quân Thanh, thống nhất giang sơn.

Để đảm bảo tính trang trọng và phù hợp với cảnh quan xung quanh, Công viên Quang Trung hiện nay sẽ được thu hẹp về diện tích. Hoa viên quanh tượng sẽ được cải tạo, nâng cốt nền lên 1,34m. Trong hoa viên chỉ trồng cỏ và hoa. Hệ thống vòi phun nước quanh bệ tượng và hệ thống đèn chiếu sáng sẽ được xây dựng lại.

Tượng đài Quang Trung lần này do Trung tâm Mỹ thuật và Trang trí Nội Ngoại thất (thuộc Công ty Xuất Nhập khẩu Văn hóa phẩm - Bộ Văn hóa - Thông tin) làm đơn vị tư vấn, với sự tham gia của họa sĩ Lưu Giang Thanh (Hà Nội), tác giả của Tượng đài này. Việc đúc tượng sẽ do các nghệ nhân làng đúc đồng Ngũ Xã - Hà Nội, thực hiện. Hiện nay, các thợ của làng Ngũ Xã và cán bộ kỹ thuật Trung tâm Mỹ thuật và Trang trí Nội Ngoại thất đang tiến hành ốp thạch cao, sau đó sẽ chuyển ra Hà Nội đúc lại tượng bằng thạch cao rồi làm khuôn bằng vật liệu chịu lửa; sau đó, mới tiến hành đúc đồng và sẽ vận chuyển vào Quy Nhơn. Dự kiến tổng chi phí cho công trình nâng cấp Tượng đài Quang Trung dự kiến từ 7 đến 8 tỉ đồng; trong đó, ngân sách tỉnh đối ứng 10% tổng giá trị công trình Tượng đài, còn lại do Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam tài trợ và làm đầu mối kêu gọi đóng góp từ các cơ quan, đơn vị và cá nhân hảo tâm trong và ngoài nước. Riêng kinh phí xây dựng hoa viên xung quanh tượng sẽ được bố trí từ ngân sách tỉnh.  

Công trình nâng cấp Tượng đài Quang Trung sẽ cố gắng hoàn thành trong tháng 7 năm 2007 để phục vụ Festival Tây Sơn - Bình Định. Tuy nhiên, UBND tỉnh yêu cầu không nhất thiết phải lệ thuộc vào thời gian tổ chức Festival mà bỏ qua các yêu cầu về kỹ thuật xây dựng công trình. Riêng Tượng đài Quang Trung bằng bê tông cốt thép hiện nay, theo ông Văn Trọng Hùng - Giám đốc Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh, thì Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh chuyển lên tại Bảo tàng Quang Trung (huyện Tây Sơn) và sau đó, tìm một địa điểm thật thích hợp để đặt tượng, chẳng hạn tại một ngôi trường mang tên Quang Trung - Nguyễn Huệ hay tại ngôi nhà ở làng Phú Lạc - quê ngoại của ba anh em Tây Sơn...

• Khải Nhân