Lễ trao giải thưởng Xuân Diệu - Đào Tấn lần II.

Điểm mới đầu tiên  chính là việc điều chỉnh tên giải thưởng Xuân Diệu - Đào Tấn thành giải thưởng Đào Tấn - Xuân Diệu. Bên cạnh đó, nếu như ở quy định trước, các môn nghệ thuật xét tặng giải thưởng được quy định chung chung như sân khấu (kịch bản văn học), mỹ thuật (tranh, tượng, ảnh), âm nhạc (ca khúc, giao hưởng), kiến trúc (bản thiết kế) thì lần này được quy định cụ thể hơn và cũng được mở rộng hơn. Chẳng hạn, lĩnh vực sân khấu sẽ gồm cả kịch bản sân khấu (đã xuất bản hoặc được một đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp dàn dựng có thời gian 1 buổi biểu diễn trở lên) và nghiên cứu lý luận phê bình sân khấu, vở diễn sân khấu chuyên nghiệp. Tương tự như vậy, các môn nghệ thuật như mỹ thuật, âm nhạc, kiến trúc ngoài các tác phẩm, công trình, còn bổ sung thêm công trình nghiên cứu lý luận phê bình.

Trong lần trao giải trước, nhiếp ảnh và văn nghệ dân gian cũng có tác phẩm được trao giải, nhưng các thể loại này chưa được nêu một cách tách bạch trong Quy định; lần này, Quy định ghi rất cụ thể ba thể loại: nhiếp ảnh, điện ảnh và văn nghệ dân gian, trong các tác phẩm thuộc lĩnh vực nghệ thuật tham dự giải thưởng. Trong đó, nhiếp ảnh bao gồm tác phẩm ảnh, tập ảnh giới thiệu về con người, quê hương Bình Định; công trình nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh. Điện ảnh gồm kịch bản phim truyện viết về con người, quê hương Bình Định; công trình nghiên cứu lý luận phê bình điện ảnh. Văn nghệ dân gian gồm công trình sưu tầm, nghiên cứu, dịch thuật, lý luận phê bình văn học nghệ thuật dân gian. Sự tách bạch cụ thể này là tương đối hợp lý và hoàn toàn cần thiết.

Về tiêu chí và điều kiện xét tặng giải thưởng cũng đã bổ sung thêm một số điểm mới hoặc thay đổi cho phù hợp hơn. Trong đó, về mỹ thuật thì công trình hoặc tác phẩm phải được giới thiệu rộng rãi, ít nhất là một phòng triển lãm tranh có từ 20 tranh trở lên hoặc 1 vựng tập (tập tranh) được xuất bản ít nhất gồm 20 bức tranh. Về âm nhạc, công trình hoặc tác phẩm phải được xuất bản thành tập gồm ít nhất là 20 bài nhạc hoặc một chương trình công diễn ít nhất 30 phút. Với kiến trúc thì công trình kiến trúc phải được xây dựng xong, có ý tưởng sáng tạo, có tính xã hội sâu sắc, đáp ứng nhu cầu trước mắt và lâu dài, có chất lượng cao về kỹ mỹ thuật và để lại ấn tượng tốt đẹp trong cộng đồng. Đối với nhiếp ảnh, công trình hoặc tác phẩm phải được giới thiệu rộng rãi, ít nhất là một cuộc triển lãm ảnh hoặc một tập ảnh của cá nhân hay tập thể đã được xuất bản từ 30 bức ảnh trở lên (không xét triển lãm hoặc tập ảnh mang tính chất tập thể rộng). Với điện ảnh, chỉ xét bộ phim truyện được chiếu rộng rãi trong xã hội hoặc kịch bản phim truyện đã được xuất bản (có độ dài 30 phút trở lên) và dàn dựng thành phim hoàn chỉnh có nội dung nghệ thuật và ý nghĩa xã hội cao. Về văn nghệ dân gian, chỉ xét những công trình của cá nhân hoặc nhóm tác giả đã được xuất bản thành sách hay phục hồi hoàn chỉnh, hoặc chương trình nghệ thuật được dàn dựng và biểu diễn ít nhất là 1 buổi.

Ngoài việc giải thưởng được trao căn cứ theo chất lượng tác phẩm, Quy định lần này cũng đã bổ sung thêm một điểm mới đáng chú ý trong quy trình xét giải là việc xem xét thêm quá trình hoạt động văn học - nghệ thuật của tác giả, sự tác động và đóng góp tích cực của tác giả trên mặt trận văn hóa tư tưởng, góp phần thực hiện các mục tiêu nhiệm vụ của Đảng. Đồng thời, để khuyến khích các tác giả sáng tạo những tác phẩm chất lượng cao, những tác phẩm đã được Bộ Văn hóa - Thông tin và các Hội chuyên ngành cấp Trung ương trao tặng thì Hội đồng xét giải tỉnh xét tặng thưởng ngang với giải thưởng Trung ương đối với giải nhất, bằng hoặc cao hơn đối với giải nhì, ba và khuyến khích. Những tác phẩm được các tạp chí, tuần báo Bộ Văn hóa - Thông tin, các tạp chí nghệ thuật chuyên ngành Trung ương, Tạp chí Quân đội thuộc Tổng cục Chính trị tặng thưởng thì được xét ưu tiên hơn những tác phẩm không có giải.

5 năm qua là thời gian có nhiều tác phẩm mới của văn nghệ sĩ tỉnh nhà được xuất bản. Ảnh: V.T

Theo Quy định mới này, vai trò của Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh đã được khẳng định hơn so với lần xét tặng trước. Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh là Phó Chủ tịch Hội đồng xét tặng giải thưởng. Đồng thời, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh cũng là cơ quan thường trực Ban tư vấn (những lần trước chỉ có tổ tham mưu) giúp Hội đồng xét tặng giải về mặt chuyên môn nghiệp vụ.

Ông Nguyễn Thanh Mừng - Chủ tịch Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh, nhận xét: “Theo tôi, những quy định xét tặng giải thưởng lần này đã đáp ứng kịp thời tình hình hoạt động văn học, nghệ thuật tỉnh nhà”. Ông Mừng cũng cho biết thêm: “Để đảm bảo thực hiện tốt vai trò cơ quan Thường trực Ban tư vấn, chúng tôi sẽ tiến hành lấy ý kiến tham khảo rộng rãi đối với những người có chuyên môn trong và ngoài Hội. Những trường hợp cần thiết, có thể xin ý kiến của các Hội chuyên ngành Trung ương…”.

• Hoài Thu