Tác phẩm “Trở về cát bụi” của  Đào Tiến Đạt.

Thành công đầu tiên của Đào Tiến Đạt chính là bước nhận thức mới trên con đường sáng tạo nghệ thuật. Trước đây, Đào Tiến Đạt từng khẳng định: “Với tôi, nhiếp ảnh nghệ thuật là một nhu cầu tự thân để sẻ chia và giãi bày; là cảm xúc, là sự giằng xé nội tâm cho mỗi lần bấm máy”. Còn hiện tại, Đào Tiến Đạt quan niệm: “Nhiếp ảnh là nghệ thuật của ánh sáng, là khoảnh khắc bấm máy được chắt lọc từ hiện thực, thông qua quá trình tư duy của người nghệ sĩ, để không bấm máy cái nhìn thấy mà chụp cái nghĩ ra”.

Quan điểm này của Đào Tiến Đạt xuất phát từ những chiêm nghiệm của cá nhân anh, cũng như sự tiếp cận với xu hướng nhiếp ảnh đương đại của thế giới. Có nhiều người cho rằng, nhiếp ảnh độc đáo bởi khoảnh khắc bấm máy từ hiện thực cuộc sống, còn dàn dựng sẽ làm mất tính đặc thù của nhiếp ảnh. Đào Tiến Đạt không phủ nhận điều này, nhưng anh muốn làm mới mình, thông qua việc bấm máy theo tư duy nghệ thuật. Sáng tác theo quan điểm này, người nghệ sĩ có thể dành thời gian để tư duy cho ý đồ nghệ thuật mình muốn thể hiện; từ đó, lựa chọn hình thức thể hiện làm phương tiện biểu đạt tư tưởng và góp phần quyết định giá trị tác phẩm.

Chính quan điểm “bấm máy cái nhìn thấy qua tư duy nghệ thuật” đã giúp Đào Tiến Đạt gặt hái những thành công mới trong năm 2006. Đề tài trong ảnh của anh vẫn là tất cả những gì thuộc về đời sống, nhưng chủ đạo vẫn là thân phận con người. Tiêu biểu nhất trong số tác phẩm này chính là Trở về cát bụi - tác phẩm thể hiện quan niệm của tác giả về cái chết và quy luật của đời người. Đây là đề tài Đào Tiến Đạt chiêm nghiệm từ rất lâu, ám ảnh tâm trí anh, thậm chí cả trong giấc ngủ. Vì vậy, anh luôn tìm kiếm hình thức thể hiện nó, kể cả việc xin đi cùng bạn bè chụp hình các đám tang, nhưng rồi vẫn chưa tìm được tác phẩm như ý. Cuối cùng, “cơ duyên” đã đến. Trong một lần đi chụp hình mùa kiệu ở Phù Cát, anh bắt gặp một đám tang vùng quê có những hình ảnh rất “đắt”. Đào Tiến Đạt vội vàng chạy theo chụp cho bằng được. Trở về cát bụi thể hiện hình ảnh một đoàn người đưa tang cất bước trên đồi cát, sau cùng là một chú chó… tạo nên hình ảnh một đám tang thật ấm áp và thanh thản. Ấm áp bởi cái tình của người sống và loài vật đối với người mất; thanh thản bởi cái mênh mông xoáy lượn của đồi cát, làm cho người ta như có cảm giác “trở về cát bụi” chỉ là một tất yếu trong vô thường của cuộc đời. Trở về cát bụi đã đem đến cho Đào Tiến Đạt 7 giải thưởng thuộc vào hàng cao nhất tại các cuộc thi ảnh quốc tế. Mới đây nhất, tác phẩm này đã đem về cho anh giải C giải thưởng ảnh xuất sắc năm 2006 do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam trao tặng.

Tính đếm bộ sưu tập huy chương mà Đào Tiến Đạt gặt hái được trong năm 2006, con số quả không nhỏ với 37 giải thưởng (35 giải quốc tế và 2 giải trong nước). Trong đó, đáng chú ý là cúp xuất sắc nhất dành cho bộ ảnh màu (4 ảnh) tại Liên hoan Ảnh Quốc tế Hồng Kông, 2 huy chương vàng PSA tại Mỹ và Tây Ban Nha, 3 huy chương vàng tại Ấn Độâ, Áo và Brazil... Đặc biệt, tháng 5-2006, theo công bố của Hội Nhiếp ảnh Hoa Kỳ, Đào Tiến Đạt được xếp hạng thứ 14 trong Top 25 nhiếp ảnh gia xuất sắc nhất thế giới về thể loại ảnh trắng đen.

Đào Tiến Đạt cho biết: “Những giải thưởng nhận được đã đánh dấu một năm thành công trên con đường sáng tác của tôi. Nhưng điều ý nghĩa hơn, là cảm giác sung sướng mà ta có được mỗi khi hoàn thành một tác phẩm và ngắm nhìn nó”.

• Hoài Thu