Theo quan niệm của người xưa, mồng Một Tết là ngày cực kỳ quan trọng của một năm. Nó như trang giấy trắng đầu tiên của quyển vở còn mới nguyên, ta phải viết chữ sao cho thật đẹp, thật sạch để làm tiền đề cho sự thành công. Vì vậy người ta chọn người xông đất đầu năm thường là những người tốt tướng, tốt bụng, gia đình sung túc, con cháu đề huề và không bị tang chế.
Người được mời xông đất hoặc tự nguyện xông đất đầu xuân nhà của người thân, bạn bè mình thường ăn mặc tươm tất, bước vào đầu ngõ đã rổn rảng giọng nói, tiếng cười. Gia đình được xông đất như được truyền vào niềm tin ắt tấn tài, tấn lợi. Còn người xông đất thì hạnh phúc vì mang lại cho người khác niềm vui thật sự.
Ngày ông nội còn sống thường được bà con hàng xóm mời xông đất đầu năm, bởi ông đẹp lão, nói năng hoạt bát, mau mắn. Sáng mồng Một Tết, ông đội khăn đóng, áo dài thắp nén nhang trên bàn thờ gia tiên rồi về nhà thờ tộc họ lạy ông bà. Sau đó, ông đi xông đất nhà bà con láng giềng, chúc Tết đầu năm. Ông dạo một vòng xung quanh xóm, về đến nhà là móc túi lấy tiền dành dụm sau bao ngày ngồi cần mẫn đan thúng, đan nia “lì xì” cho chúng tôi, rồi ngã lưng trên bộ ván gỗ đen bóng đánh giấc đến trưa.
Nội thường đi xông đất cho nhà hàng xóm, nhưng không hề để ý năm ấy nhà họ có ăn nên làm ra không. Còn bà con hàng xóm thì vui hẳn vì được ông đến chúc Tết đầu tiên. Gần đến Tết, họ lại kháo nhau: “Ông Năm xông đất may mắn thật, làm gì được nấy. Mong sao cụ sống trăm tuổi để còn nhờ!”. Tất nhiên cũng có những gia đình tiền của không vào như nước, nhưng không ai trách ông tôi. Họa hoằn có vài người mang đến gói trà, lon sữa thăm ông tôi lúc ốm đau thể hiện sự biết ơn vì đã xông đất đầu Xuân.
Thuở còn bé, tôi có lần vô tình đi xông đất nhà bác Ba Lên. Người ta đi xông đất vui vẻ và oai ra phết, còn tôi sợ vãi mồ hôi. Số là sáng mồng Một Tết, ba bảo tôi mời bác Ba cùng đi về nhà thờ họ Trần lạy ông bà cho có bạn. Tôi quên béng lời mẹ dặn “chỉ đứng bìa rào gọi mời ông”, lại xộc thẳng vào sân. Bác gái nhìn tôi đầy vẻ tức giận, miệng bác ứ hự muốn xua đuổi tôi, nhưng không dám nói thành lời. Tôi và mẹ lo ngay ngáy. May, cả năm ấy nhà bác Ba không có xui rủi gì.
Ngày nay, người ta không đặt nặng chuyện xông đất đầu xuân. Sáng mồng Một Tết, lũ trẻ con đã sang nhà của nhau chơi, cười nói vô tư. Chuyện xông đất chỉ còn là kỷ niệm khó phai mờ trong ký ức của những người một thời, như tôi…
| 
