Ở tỉnh ta, công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa đã có những thành quả bước đầu song nhìn chung, việc triển khai còn nhiều hạn chế, cần được quan tâm hơn nữa.
Từ chủ trương, chính sách…
Theo Kế hoạch xã hội hóa hoạt động văn hóa tỉnh Bình Định giai đoạn 2006-2010 của UBND tỉnh, các đơn vị trực thuộc Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phải tự trang trải một phần về tài chính với mức thấp nhất là 20% đối với Nhà hát Tuồng Đào Tấn, Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định, Bảo tàng Quang Trung, Thư viện tỉnh; cao nhất là 70% đối với Trung tâm Văn hóa - Thông tin tỉnh (nay là Trung tâm Văn hóa tỉnh), Trung tâm Phát hành Phim và Chiếu bóng Bình Định. Mục tiêu cụ thể của Kế hoạch là phấn đấu đến năm 2010, các cơ sở ngoài công lập tham gia các hoạt động văn hóa đảm bảo 50-60% nhu cầu dịch vụ văn hóa tùy theo từng loại hình, lĩnh vực; huy động vốn từ xã hội đầu tư cho phát triển văn hóa chiếm 40-50%.
 |
|
Tượng đài Hoàng đế Quang Trung là một trong những công trình ở Bảo tàng Quang Trung nhận kinh phí tài trợ xã hội hóa. |
Cũng theo Kế hoạch, các đơn vị thực hiện xã hội hóa (gồm cả tập thể và tư nhân) sẽ được hưởng ưu đãi của Nhà nước và các chính sách tài trợ chương trình nghệ thuật phục vụ miền núi, vùng sâu, vùng xa; cán bộ, diễn viên ở các đơn vị biểu diễn nghệ thuật ngoài công lập được bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và khen thưởng. Đồng thời, phát triển quỹ đào tạo tài năng về văn hóa - nghệ thuật, tranh thủ nguồn lực của các tổ chức xã hội, cá nhân để tăng thêm nguồn lực phát triển sự nghiệp đào tạo văn hóa - nghệ thuật; khuyến khích các cá nhân, đơn vị, tổ chức ngoài công lập được thành lập một số mô hình thiết chế văn hóa thông tin cơ sở…
Năm 2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 69 về chính sách khuyến khích xã hội hóa với các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, Quyết định số 1466 về Danh mục chi tiết loại hình, tiêu chí quy mô, tiêu chuẩn chất lượng của các cơ sở thực hiện xã hội hóa văn hóa. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh cũng đã ban hành chính sách khuyến khích phát triển các cơ sở ngoài công lập hoạt động trong lĩnh vực văn hóa.
Và thực tế
Các đơn vị trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đến nay vẫn chưa thể thực hiện việc trang trải kinh phí. Trung tâm Phát hành Phim và Chiếu bóng tỉnh trong năm 2011 có tổng doanh thu là 4,1 tỉ đồng nhưng nguồn thu sự nghiệp có thu và kinh doanh dịch vụ chỉ là 1,6 tỉ đồng, ngân sách cấp trợ giá kinh phí chiếu bóng 2,5 tỉ đồng. Việc mở rộng dịch vụ văn hóa theo hướng xã hội hóa của Trung tâm Văn hóa tỉnh gặp nhiều hạn chế, rất khó thực hiện 70% tự trang trải kinh phí tài chính như Kế hoạch đề ra. Theo thống kê doanh thu năm 2011, chỉ có Bảo tàng Quang Trung (doanh thu hơn 844 triệu đồng) và Nhà hát Tuồng Đào Tấn (doanh thu 732,4 triệu đồng) là phần nào có thể tự trang trải một phần tài chính nhưng điều này sẽ gây khó khăn cho hoạt động của các đơn vị này.
Nhìn chung, các mục tiêu đã đặt ra trong Kế hoạch đều không thực hiện được; việc huy động xã hội hóa văn hóa chủ yếu những năm qua vẫn chỉ tập trung ở lĩnh vực bảo tồn, bảo tàng, thư viện, nghệ thuật truyền thống… Số cơ sở ngoài công lập hoạt động trong lĩnh vực văn hóa ra đời rất ít.
Việc thực hiện xã hội hóa hoạt động văn hóa còn hạn chế do nhiều nguyên nhân. Trong đó có việc thiếu quy hoạch và những chương trình xã hội hóa cụ thể ở từng vùng, từng lĩnh vực, dẫn đến việc thực hiện xã hội hóa còn mang tính tự phát của một số doanh nghiệp và cá nhân. Việc vận dụng chủ trương, cơ chế, chính sách của tỉnh chưa đạt hiệu quả cao. Tư tưởng ỷ lại, trông chờ Nhà nước vẫn còn tồn tại trong các ngành, đơn vị văn hóa, các cấp chính quyền cơ sở và một bộ phận không nhỏ người dân…
Để công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa ở tỉnh nhà hiệu quả hơn, trải đều trên nhiều lĩnh vực, cần đánh giá một cách toàn diện công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa. Từ đó, xác định rõ những lĩnh vực văn hóa cần được ưu tiên xã hội hóa, lập kế hoạch cụ thể gắn liền với những chính sách khuyến khích phù hợp và triển khai hiệu quả trong thực tế để đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong tương lai.
| 
