Với những gì đã cống hiến, thành công trong 34 năm qua cho nghệ thuật tuồng, tháng 5.2012, Xuân Hợi đón nhận vinh quang nghề nghiệp lớn lao: danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.
Xuất thân trong một gia đình có truyền thống làm nghề tuồng ở làng tuồng Nhơn Hòa - An Nhơn (ông ngoại, bố, mẹ, anh trai đều là những nghệ sĩ và nhạc công tuồng), Xuân Hợi sớm tiếp xúc và bộc lộ năng khiếu nghệ thuật tuồng bẩm sinh. Tài năng của Xuân Hợi được nghệ sĩ Hoàng Chinh - người đứng đầu trong “Tứ đại danh ca hát bội Bình Định” nhận làm con nuôi, hết lòng dạy bảo. Nhờ vậy, anh càng tiến bộ nhanh chóng và sớm trở thành kép quan trọng của gánh tuồng Đồng Ấu ở địa phương.
 |
|
Trong bất kỳ tình huống nào, NSND Xuân Hợi là người luôn có thái độ lao động nghệ thuật nghiêm túc, tận tuỵ, chịu khó và nghị lực. (Ảnh: Nhà hát tuồng Đào Tấn cung cấp) |
Năm 1978, Xuân Hợi là một trong số ít diễn viên trẻ từ phong trào tuồng không chuyên được rút về bổ sung lực lượng cho Nhà hát Tuồng (NHT) Nghĩa Bình - NHT Đào Tấn. Tại đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp này, Xuân Hợi lại có thêm điều kiện để phát triển tài năng. Ở tuổi 20, Xuân Hợi đã diễn tốt các vai: Lão Tạ (Ngọn lửa Hồng Sơn), Tiết Cương (Hộ sanh đàn), Triệu Đình Long (Triệu Đình Long cứu Chúa )…
Với chất giọng vang, khỏe, chuẩn mực và uyển chuyển trong hát – múa – diễn, Xuân Hợi không chỉ hợp với các vai chính diện mà còn thể hiện các vai phản diện, hài, lính rất thành công. Thế mạnh nhất của Xuân Hợi là những vai kép và lão. Các vai diễn nổi bật in đậm tài năng và dấu ấn sáng tạo của Xuân Hợi như: Lê Quyết (Trời Nam - Huy chương Vàng (HCV) duy nhất tại Hội diễn SKCN toàn quốc năm 1999); vai Hàn Tín- vở Mộng bá vương, vai Lý Long Tường - vở Hồn Việt. Ở vai Vương Quý (Diễn Võ Đình tham gia Liên hoan nghệ thuật Tuồng truyền thống toàn quốc năm 2008), Xuân Hợi cùng lúc đoạt 2 giải thưởng: HCV và Bằng khen “Thể hiện sáng tạo vai diễn truyền thống” của Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam. Tại liên hoan này, tác giả Lê Duy Hạnh – Trưởng ban giám khảo đã nhận xét: “Trong vở tuồng Diễn Võ Đình, nhân vật có sức thuyết phục nhất là Vương Quý, chủ yếu là do tài nghệ và bản lĩnh của người diễn viên đã thoát ra và vượt lên khỏi vở diễn đang có”.
Với bảng thành tích: Diễn viên xuất sắc tài năng trẻ (1991), 5 HCV, 3 HCB… qua các kỳ hội thi, hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, năm 2001 Xuân Hợi được phong tặng Nghệ sĩ Ưu tú.
Mỗi khi bước lên sân khấu, Xuân Hợi đều chiếm được cảm tình của đông đảo khán giả sành tuồng. Nhiều nơi mời Nhà hát về biểu diễn thường kèm theo yêu cầu “phải có kép Xuân Hợi” để thủ vai tuồng cụ thể nào đó mà họ thấy đạt chuẩn, xem mãn nhãn nhất.
Trong bất kỳ tình huống nào, NSND Xuân Hợi là người luôn có thái độ lao động nghệ thuật nghiêm túc, tận tuỵ, chịu khó và nghị lực. Anh ít nói trước đông người mà làm việc nhiều, hiệu quả trong từng công việc. Trong cuộc sống, Xuân Hợi khiêm tốn, cầu thị, luôn giữ phong thái thanh đạm, hòa đồng, biết chia sẻ, trọng chữ tín, lẽ phải. Từ tài năng nghệ thuật đến phẩm chất đạo đức, lối sống… đã cùng gộp tạo hình ảnh NSND Xuân Hợi thắm đượm trong lòng đồng nghiệp và công chúng cả về “danh” lẫn “vị”.
Giờ đây, NSND Xuân Hợi đang ở đỉnh cao về danh hiệu. Song, anh vẫn nhận thức rằng đó chưa phải là đỉnh cao so với tầm vóc của nghệ thuật truyền thống, anh sẽ nỗ lực vươn lên đóng góp nhiều hơn, tốt hơn, cao cả hơn cho sự nghiệp và để danh hiệu không chỉ là “danh xưng”.
| 
