BaoBinhDinh - Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu

Thứ hai, ngày 24/3/2025

Bình Định Online cập nhật nhiều lần trong ngày !

ENGLISH EDITION

Trang chủ

Chính trị - Xã hội

Kinh tế - Phát triển

Thể thao

An ninh - Trật tự

Bút ký - Phóng sự

Miền Trung - Tây Nguyên

Trong nước

Thế giới

Dành cho bạn trẻ

Đất nước - Con người

Về miền Đất võ

Văn hóa - Nghệ thuật

Nguyệt san

Khoa học - Đời sống

Tòa soạn - Bạn đọc

Về Báo Bình Định
Bình Định qua ảnh

Chủ trương - Chính sách
Tiềm năng - Triển vọng

Chuyện đó đây

Góc thư giãn

Gửi tòa soạn

Festival Tây Sơn Bình Định 2008

Festival lâm sản Bình Định 2011


Tổng biên tập ĐỖ NGUYÊN HÙNG

- Lễ hội kỷ niệm 48 năm ngày chiến thắng Đèo Nhông – Dương Liễu

- Lễ hội kỷ niệm 224 năm Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa

- Hân hoan đón chào năm mới

- Thành công tốt đẹp

- Ấn tượng “Lễ hội đường phố”

- Đắm mình trong không gian võ

- Khai mạc Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam lần IV

- Lãnh đạo UBND tỉnh thăm các cơ quan báo chí

Ø Các làn điệu dân ca và bài chòi: Tiếng hát Kim Cúc

Ø Làn điệu dân ca

Ø Album mới, ca khúc mới

- Ở lại với dòng sông

- Tiến sĩ Bình Định hiện đại

- Bình Định -
Một vùng đất võ

- Mịch Quang

Kịch bản - Hồi ký

- Bão táp cung đình

- Khách sạn - Nhà hàng

- Thông tin tuyển dụng

- Điện - Nước

- Dự báo thời tiết

- Chương trình Truyền hình

- Kết quả xổ số kiến thiết

- Quảng cáo

Du lịch Việt Nam trong năm 2013: Hướng đến thị trường mới

Trong hai tháng đầu năm 2013, lượng khách quốc tế tại nhiều thị trường vốn được xem là thế mạnh của du lịch nước ta bất ngờ giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2012.

3 đứa trẻ nghèo, mồ côi mẹ

Anh Trương Thành Đáo (34 tuổi) có vợ là Trần Thị Hồng (36 tuổi), ở thôn Thanh Danh, xã Nhơn Phong, thị xã An Nhơn. Gia đình làm nông, chỉ có 2 sào ruộng canh tác nên thu nhập rất thấp.

VỀ MIỀN ĐẤT VÕ

Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu – ông đồ nghệ sĩ

16:21', 28/5/ 2011 (GMT+7)

Sinh thời cụ Đào Tấn có lần đi viếng mộ thầy Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu rồi để lại cho chúng ta một bài thơ viết về nỗi niềm hối hận của cụ trước mộ thầy. Bài thơ đó nhan đề và nội dung như thế này:

Sơ thu vãng yết nghiệp sư Nhơn Ân Nguyễn tiên sinh sơn phần cảm thuật

(dịch nghĩa: viết trong dịp tháng 7 đi viếng mộ Nguyễn tiên sinh thầy dạy nghề ở Nhơn Ân).

Thu khí bán sơn hoàn cổ mộ

Xuân phong nhất nguyệt ức tiên sinh

Càn khôn nộn tán qui lai vãng

Không phụ ngô sư hối nhữ tình

Nghĩa là:

Hơi thu tỏa lưng chừng núi và quanh ngôi mộ cổ

Nhớ khi đến với thầy như ngồi giữa gió xuân

Đất trời (thời thế) đã đảo lộn rồi mà ta thì về chậm

Lòng rất hối hận vì đã phụ lời thầy dạy bảo

Ông Đỗ Văn Hỷ dịch thơ:

Thu quyện quanh mồ, thu nửa núi

Nhớ thầy nhớ ngọn gió xuân xưa

Đất trời nghiêng ngả sao về muộn

Luống phụ thầy ta những dặn dò

Có lẽ bài thơ này ra đời vào những năm 1883–1885, thời kỳ “bốn tháng ba vua”, thời kỳ cụ Đào bỏ quan về quê, rồi đi tu ở chùa ông Núi. Tuy chuyện bỏ quan bị triều đình giáng chức bốn cấp, nhưng đổi lại cụ được thoát khỏi cái xiềng danh lợi, và được dịp thăm mộ thầy, tạ lỗi với hương hồn thầy cho thanh thản lòng mình. Quỳnh Phủ Nguyễn Diêu là thầy dạy chữ thánh hiền, đồng thời truyền nghề viết kịch bản hát Bội cho trò Tấn, nên cụ Đào Tấn mới có từ tôn vinh là “nghiệp sư”.

KỲ 1

Ở Bình Định, mãi đến ngày nay người ta còn truyền tụng về giai thoại văn chương giữa thầy trò cụ Nguyễn và cụ Đào rằng sau khi cụ Nguyễn qua đời đã khá lâu, trong một dịp nhân đọc lại vở tuồng Ngũ hổ bình Liêu cụ Đào phát hiện ra rằng đoạn tuồng Địch Thanh qua ải, Nguyễn tiên sinh xử lý chi tiết kịch còn chưa thấu tình đạt lý. Nguyên tác cụ Nguyễn viết:

Công chúa:

Cáp Man!

Nghe lệnh mỗ ân cần

Đóng cửa thành cẩn mật

Nhược hữu nhất hào sơ thất

Tất cam trọng tội nan đào!

Thế nhưng đến khi vợ chồng gặp nhau giải tỏa được cái tội trốn vợ mà đi thì công chúa lại không truyền mở cửa thành mà chỉ than thở rồi đưa tiễn chàng đi:

Công chúa:

Chưa lạt rượu giao hoan một chén

Đã xem hình vĩnh biệt ngàn trùng

Khó theo chân thảo tặc (với) Nguyên nhung

Xin soi dạ tư phu thục nữ

(HÁT NAM)

Soi dạ tư phu thục nữ

Đoạn thâm tình, nhất khứ, nhất lưu

Địch Thanh:

Ruột dường dao cắt chín chiều

Sương sa trước mặt, gió hiu bên đường

Công chúa:

Mối duyên Chức nữ – Ngưu lang

Cầu Ô đã bắc lại toan dứt cầu

Địch Thanh:

Dùng dằng nghĩa trước, tình sau

Dây phiền đó buộc, chuỗi sầu đây mang

Và câu hát nam cuối chia tay:

Công chúa - Địch Thanh:

Dứt tình một khúc Dương Quan

Tây Liêu anh tới, Đơn bang em về

Vậy thì cửa thành còn đóng kín chàng Địch Thanh làm sao đi được, rằng chưa thấu tình, đạt lý là ở chỗ ấy. Do đó cụ Đào phải thịt một con heo làm lễ vật mang đến nhà thờ Nguyễn tiên sinh ở làng Kỳ Sơn vái lạy thầy xin phép mở cửa thành cho Địch Thanh qua ải bằng cách viết thêm một đoạn ngắn tiếp sau câu hát nam thứ tư (…chuỗi sầu đây mang).

Công chúa:

Cáp Man!

Truyền Cáp Man mở ải

Đặng cho ta đưa Nguyên soái lên đàng

Phu quân ôi! Song lụy san san! (nước mắt dầm dề)

Thốn tâm cảnh cảnh! (tấm lòng xốn xang)

Hồn ly biệt dường mê, dường tỉnh

Mối ân tình khó dứt, khó chia

Cõi Tây Liêu hiểm trở sơn khê

Con Tinh La Hải (nó) cao cường pháp thuật

Sợ khó nỗi bêu đầu ác tặc

Mẹ, mẹ ơi! Biết bao giờ thấy mặt từ nhan?!

Phu quân ôi! Rượu vơi vơi nâng rót chén vàng

Chân rén rén dìu đưa người ngọc

(HÁT NAM)

Rén rén dìu đưa người ngọc

Kể khôn cùng, chân tóc, kẽ răng!

Địch Thanh:

Thôi, em ở lại, sương sa hoa nở, mẹ tròn con vuông rồi anh sẽ về

(HÁT NAM)

Anh hùng nước bước còn săn

Đừng dun mày liễu, mà quằn ruột lan

Và tiếp theo là nối với câu hát nam của Nguyễn tiên sinh:

Dứt tình một khúc Dương quan

Tây Liêu anh tới, Đơn bang em về

Đi đôi với sự truyền tụng giai thoại văn học nói trên, người Bình Định, học lâm Bình Định xưa nay còn bình phẩm rằng: “thanh xuất ư lam nhi thắng ư lam” nghĩa là màu xanh từ màu chàm mà ra nhưng đẹp hơn màu chàm.

VŨ NGỌC LIỄN

(còn tiếp)

Gửi tin nay qua Email

In trang

Gửi phản hồi

CÁC TIN KHÁC >>
	Tuyệt kỹ “Miêu tẩy diện” của Lý gia (19/01/2011)
	Người giữ lửa cho “Siêu xung thiên” (27/12/2010)
	Kỳ cuối: Nguy cơ mai một truyền thống (26/11/2010)
	Kỳ 3: Nhìn lại công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV (24/11/2010)
	Kỳ 2: Mạnh mẽ “dòng chảy” võ Bình Định (24/11/2010)
	Kỳ 1: Võ Bình Định hay võ cổ truyền Bình Định ? (22/11/2010)
	Kỳ cuối: Gia đình võ học (21/10/2010)
	Sông côn - dòng sông võ học - Kỳ 3: Tầm sư học đạo (20/10/2010)
	Hội “đổ giàn” trong miền ký ức (18/10/2010)
	Sông Côn - dòng sông võ học (17/10/2010)
	Chuông vang xứ người (11/08/2010)
	Đại lão võ sư đào Thanh (09/08/2010)
	Võ Bình Định ngời sáng vẻ đẹp nhân văn (30/07/2010)
	Một số võ đường là điểm tham quan Liên hoan Quốc tế Võ cổ truyền (27/07/2010)
	Võ đường Lê Kim Hoàng (14/06/2010)

Theo dòng thời sự

Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Chính phủ Việt Nam ngày 7.3 đã ký 2 hiệp định vay vốn với tổng trị giá 111,88 triệu USD nhằm hỗ trợ Việt Nam phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng phát thải khí các-bon thấp và tăng cường năng lực của Chính phủ để khởi động, chuẩn bị và triển khai tốt hơn các dự án do ADB tài trợ.

Một trận động đất 3,6 độ richter gây rung chuyển toàn vùng núi tại khu vực huyện Bắc Trà My, Quảng Nam vào lúc 15 giờ 39 ngày 7.3. Trận động đất này đã phát ra tiếng nổ và kéo dài khoảng 3 giây. Theo đánh giá của Viện Vật lý địa cầu, động đất gây nên rung động cấp IV (theo thang MSK-64) ở khu vực chấn tâm động đất. Đây là trận động đất thứ 7 trong vòng 4 ngày qua tại khu vực này.

Văn hóa lễ hội

Từ bao đời nay, lễ hội luôn giữ vai trò như sợi dây gắn kết cộng đồng, tạo dựng không gian văn hóa vừa trang trọng, linh thiêng vừa tưng bừng, náo nức mỗi dịp đầu năm. Lễ hội cũng là dịp để mỗi người trở về với cội nguồn dân tộc, tưởng nhớ công ơn người đi trước, cầu mong những điều tốt lành.

Báo Bình Định xuất bản: Thứ hai, ba, tư, năm, sáu, bảy, chủ nhật và Bình Định điện tử

(Giấy phép xuất bản số 500/GP-BVHTT của Bộ Văn hóa - Thông tin cấp ngày 15.11.2002)
Tòa soạn: 84 Phạm Hùng, TP.Quy Nhơn - Điện Thoại: 056.3821867 - 3813573 - 3818664
E-mail: tsbbd@dng.vnn.vn - http://www.baobinhdinh.com.vn