Nỗ lực cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương

Xác định đổi mới sáng tạo là động lực cốt lõi cho phát triển bền vững, Bình Định đang tập trung triển khai các giải pháp chiến lược nhằm cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương. Tại hội thảo khoa học do Sở KH&CN tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia đã đưa ra các phân tích thực tiễn, đề xuất chính sách và giải pháp thiết thực, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển tỉnh trong giai đoạn mới.

PII - Thước đo năng lực đổi mới sáng tạo của địa phương

Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Provincial Innovation Index - PII) do Bộ KH&CN phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, là công cụ quan trọng để đánh giá toàn diện năng lực và kết quả đổi mới sáng tạo của các tỉnh, thành phố trong cả nước. Theo ông Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở KH&CN, chỉ số PII là thước đo định lượng, cũng là “tấm gương phản chiếu” nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc thúc đẩy phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo phục vụ mục tiêu phát triển KT-XH. Chỉ số này gồm 7 trụ cột: Thể chế; vốn con người và nghiên cứu - phát triển; cơ sở hạ tầng; trình độ phát triển của thị trường; trình độ phát triển của DN; sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ; tác động.

Năm 2024, Bình Định xếp hạng 22/63 tỉnh, thành phố trong cả nước về chỉ số PII, tăng 1 bậc so với năm trước; đứng thứ 4/14 trong khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung. Một số chỉ số của tỉnh có kết quả rất tích cực, nằm trong top 10 cả nước, như: Chi phí gia nhập thị trường; quản trị điện tử; đơn đăng ký nhãn hiệu tập thể và chứng nhận/10.000 dân. Kết quả này cho thấy sự tiến bộ đáng ghi nhận trong công tác điều hành, phối hợp và đầu tư cho hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo tại tỉnh.

Tuy vậy, theo đánh giá của Bộ KH&CN, chỉ số PII năm 2024 của tỉnh còn 2 chỉ số có điểm số thấp so với cả nước. Trong đó, tỷ lệ học sinh trung học tham gia các cuộc thi nghiên cứu KHKT (xếp hạng 50/63 tỉnh, thành phố) và đơn đăng ký nhãn hiệu/1.000 DN (xếp hạng 53/63 tỉnh, thành phố). Đồng tình với nhận định này, PGS.TS Từ Diệp Công Thành, Giám đốc Trung tâm Sở hữu trí tuệ và Chuyển giao công nghệ (ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh), cho rằng điểm yếu cốt lõi trong bộ chỉ số PII của Bình Định hiện nay nằm ở trụ cột số 6 -

“Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ”. Trong khi đây là một trong những yếu tố mang tính quyết định đến năng lực đổi mới sáng tạo, khả năng cạnh tranh cũng như sự phát triển bền vững của tỉnh trong dài hạn.

Bình Định cần tận dụng hiệu quả hơn các nguồn lực sẵn có như các đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, các cuộc thi sáng tạo và kết quả đổi mới trong DN… để cải thiện chỉ số PII. Ảnh: TRỌNG LỢI

Cần tận dụng triệt để các nguồn lực sẵn có

Theo PGS.TS Từ Diệp Công Thành, Bình Định cần tận dụng hiệu quả hơn các nguồn lực sẵn có như tài sản trí tuệ trong trường đại học, các đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh, sản phẩm OCOP, các cuộc thi sáng tạo và kết quả đổi mới trong DN. Ông Thành đề xuất tỉnh nên xây dựng chiến lược phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030; định hướng hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo - khởi nghiệp (HUB) của khu vực miền Trung; chuyên nghiệp hóa công tác quản lý sở hữu trí tuệ và tăng cường kết nối giữa nhà trường, DN và chính quyền. Đồng thời, cần khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân đăng ký và bảo hộ tài sản trí tuệ như sáng chế, giải pháp hữu ích, nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý.

“Nếu triển khai đồng bộ các giải pháp này, Bình Định hoàn toàn có thể nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và khẳng định vị thế trong khu vực cũng như toàn quốc”, ông Thành khẳng định.

Góp ý thêm, bà Nguyễn Thị Phương Mai, đại diện Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ KH&CN), cho rằng để cải thiện PII bền vững, tỉnh cần đảm bảo nguồn lực tài chính ổn định cho các hoạt động đổi mới sáng tạo hằng năm. Cùng với đó, cần hiểu rõ nội dung và cách tính các chỉ số để áp dụng hiệu quả vào công tác điều hành.

Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa Sở KH&CN với các sở, ngành khác của tỉnh cần được đẩy mạnh hơn nữa, nhằm đảm bảo dữ liệu phục vụ đánh giá chỉ số được đầy đủ, chính xác và cập nhật đúng thời hạn.

“Không chỉ cần nâng cao điểm số, tỉnh còn phải đảm bảo tính minh bạch, khoa học và chuyên nghiệp trong vận hành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo”, bà Mai lưu ý.

Cùng với đó, tỉnh cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính để hỗ trợ DN, đặc biệt là DN khởi nghiệp. Đồng thời, cần chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực thông qua tăng chi ngân sách cho giáo dục - đào tạo, mở rộng hệ thống tổ chức KH&CN, thu hút đội ngũ nghiên cứu và phát triển (R&D) và nâng mức đầu tư cho KH&CN; cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng, nhất là tín dụng dài hạn, để hỗ trợ DN mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Với nhiều lợi thế về hạ tầng KH&CN như Khu đô thị khoa học Quy Hòa, Trung tâm Khám phá Khoa học và Đổi mới sáng tạo, cùng định hướng chiến lược về phát triển bền vững, tỉnh gần như hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành địa phương tiên phong trong đổi mới sáng tạo khu vực miền Trung. Từ tiền đề đó, ông Nguyễn Hữu Hà khẳng định, Sở KH&CN tiếp tục nghiên cứu thêm các nhóm giải pháp bên cạnh các ý kiến góp ý của chuyên gia nhằm cải thiện và nâng cao chỉ số PII của tỉnh thời gian tới.

TRỌNG LỢI