Kiến trúc sư Đặng Thục Trang: Hãy để cộng đồng chung tay vì cộng đồng!

Kiến trúc sư Đặng Thục Trang, Giám đốc Công ty TNHH Scene Plus Architects, gắn bó hơn 10 năm với Bình Định cùng hàng loạt dự án quy hoạch: Khu du lịch cộng đồng Làng Sông, Làng chài Nhơn Lý, Bến tàu Quy Nhơn, Khu du lịch sinh thái đầm Thị Nại, Trường ĐH Quy Nhơn... Chị đã chia sẻ với phóng viên về mối duyên với Bình Định cũng như những ước mong, gửi gắm của mình vào từng bản vẽ.

*Cơ duyên nào đưa chị đến với Bình Định và thực hiện các dự án quy hoạch mang tính cộng đồng?

- Tình cờ, được một người bạn mời cùng đi khảo sát ở TP Quy Nhơn, tôi ngỡ ngàng với vẻ đẹp của thành phố, của biển, của núi, của đầm Thị Nại, của các tháp Chăm, các công trình kiến trúc nhuốm màu lịch sử...

Khi Công ty TNHH Scene Plus Architects nhận lời mời thực hiện dự án đầu tiên ở Bình Định là Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 bảo tồn và phát triển du lịch bền vững khu vực làng chài xã Nhơn Lý (TP Quy Nhơn), tôi cùng kiến trúc sư (KTS) Lecaron (Pháp) phát hiện Nhơn Lý là một làng chài cổ kính rất giống với những ngôi làng thời trung cổ ở Địa Trung Hải. KTS Lecaron khẳng định: “Làng chài Nhơn Lý là một kho báu, một di sản không chỉ đối với cư dân địa phương mà còn cho người dân Việt Nam và du khách từ nước ngoài”.

Chúng tôi tiếp tục được giao quy hoạch Khu du lịch cộng đồng Làng Sông có Tiểu chủng viện Làng Sông, bảo tồn không gian cảnh quan ruộng lúa xung quanh, thiết kế đô thị khu quảng trường…, phát huy giá trị di sản văn hóa chữ Quốc ngữ Việt Nam; quy hoạch điều chỉnh Trường ĐH Quy Nhơn, thiết kế cổng chính của trường bằng cách phá bỏ hàng rào, thay thế bằng không gian công viên cây xanh, đường dạo bộ, tạo điểm nhấn, nhận diện cho riêng trường, cũng là thương hiệu của thành phố.

Kiến trúc sư Đặng Thục Trang (đứng giữa) nhận giải thưởng Quy hoạch đô thị quốc gia Việt Nam lần III. Ảnh: NVCC

* Được biết, từ các dự án quy hoạch cộng đồng này, chị còn thực hiện rất nhiều chuyên đề, hội thảo tại TP Quy Nhơn?

- Tôi cùng với người bạn thân Lê Thị Tô Diệp (chuyên gia du lịch cộng đồng, hiện sống tại Canada) đề xuất và được lãnh đạo tỉnh Bình Định ủng hộ để thực hiện hội thảo Bảo tồn văn hóa, kiến trúc làng ven biển để phát triển du lịch cộng đồng tại xã Nhơn Lý vào tháng 4.2018.

Công ty TNHH Scene Plus Architects phối hợp với ĐH Kiến trúc Hà Nội và một số trường đại học kiến trúc của Pháp tổ chức chương trình workshop thực địa vào tháng 8.2018 về “Nhà ở và hình thái đô thị, cảnh quan, không gian công cộng làng chài Nhơn Lý”. Từ đó có cơ sở để đề xuất giải pháp quy hoạch phân khu có tính khả thi và làm tiền đề để thay đổi diện mạo của làng chài như bây giờ.

*Vì sao chị chọn các dự án kiến trúc ở Bình Định để gửi dự thi các giải thưởng quốc tế?

- Việc lựa chọn các dự án quy hoạch, kiến trúc ở Bình Định đi dự thi các giải thưởng quốc tế có một ý nghĩa rất lớn, nhằm khẳng định một phương pháp, một triết lý quy hoạch mà chúng tôi đang có vai trò tiên phong áp dụng tại Việt Nam, đó là châm cứu đô thị - một phương pháp tiếp cận sáng tạo đối với quy hoạch và thiết kế đô thị; nó kết hợp khái niệm thiết kế đô thị với châm cứu trong y học cổ truyền, coi đô thị như một cơ thể sống và những dự án ở vị trí quan trọng giống như những yếu huyệt. Khi thực hiện thiết kế đô thị hay quy hoạch các dự án này, cũng là kích hoạt các mô hình kinh tế năng động, khai thông các “mạch máu” của đô thị, can thiệp quy mô nhỏ từng dự án để tác động tích cực đến bối cảnh toàn đô thị.

Với tôi, mỗi dự án là bài học tư duy tích cực với những thách thức mà một nhà quy hoạch có tâm phải đối mặt. Tôi muốn nói tiếng nói của cả người làm khoa học và người làm kinh tế cùng hướng đến những lợi ích kinh tế một cách bền vững.

Đồng thời, đây là cơ hội để chúng tôi giới thiệu với cộng đồng quốc tế về Bình Định, quảng bá đến bạn bè quốc tế những điểm đến du lịch hấp dẫn, kể với họ Quy Nhơn là thành phố đáng sống với rất nhiều sản phẩm du lịch đa dạng, đặc biệt là du lịch cộng đồng, bền vững.

* Điều gì làm chị quan tâm đến Bình Định như vậy?

- Tôi quan tâm nhất là làm sao phát huy được hết các giá trị di sản thiên nhiên, văn hóa của vùng “Đất Võ trời Văn” này, biến thành “tài sản” cho các thế hệ tương lai.

Bình Định là một vùng đất mang nhiều giá trị lịch sử và văn hóa, lại có cảnh quan thiên nhiên đẹp và đa dạng. Trong đó, TP Quy Nhơn đang phải đối mặt với những thách thức do quá trình đô thị hóa nhanh chóng và thiếu sự tham gia của cộng đồng. Để giải quyết những thách thức này, chúng tôi cùng một số đối tác sẽ tổ chức các hội thảo thực địa để thuyết phục TP Quy Nhơn bắt tay vào một loạt các dự án châm cứu đô thị, với sự hợp tác của nhiều bên liên quan khác nhau. Trong đó, thông điệp mà chúng tôi hướng tới là hãy để cộng đồng chung tay vì cộng đồng!

* Xin cảm ơn chị!

Kiến trúc sư Đặng Thục Trang. Ảnh: NVCC Kiến trúc sư Đặng Thục Trang - Sinh năm 1976 tại Hà Nội. - Tốt nghiệp ĐH Kiến trúc Hà Nội năm 1999. - Du học tại Pháp, chuyên ngành cảnh quan ở ĐH Kiến trúc Versailles (năm 2005) và học quy hoạch tại Viện Quy hoạch Paris (năm 2007). - Hiện sống và làm việc tại TP Hồ Chí Minh. - Các giải thưởng đã đạt được:  Thiết kế ý tưởng hoàn thiện quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 và thiết kế đô thị Trường ĐH Quy Nhơn đạt giải thưởng xuất sắc về Thiết kế đô thị tại Giải thưởng xuất sắc về Quy hoạch quốc tế năm 2023, do Hiệp hội Quy hoạch Hoa Kỳ (APA) tổ chức. Dự án Khu du lịch cộng đồng Làng Sông đạt các giải thưởng: Top 20 dự án chiến thắng cuộc thi thiết kế quốc tế A’Design Award cho tất cả lĩnh vực - hạng mục Di sản văn hóa và Thiết kế ngành văn hóa năm 2020 - 2021; Giải thưởng Quy hoạch đô thị quốc gia Việt Nam lần II (năm 2021), lần III (năm 2023); Giải đặc biệt xuất sắc về sự tham gia của cộng đồng (cùng với Làng chài Nhơn Lý) tại Giải thưởng Xuất sắc về Quy hoạch quốc tế năm 2023, do Hiệp hội Quy hoạch Hoa Kỳ tổ chức.

 HẢI YẾN (Thực hiện)