Ngành gỗ tìm cơ hội phục hồi
Trong năm 2023, sản xuất, xuất khẩu gỗ của các doanh nghiệp trong tỉnh giảm 2,3% so với năm trước. Vào mùa sản xuất năm 2024, dù nhiều công ty có đơn hàng đến tháng 6, nhưng vẫn còn không ít khó khăn phải sớm khắc phục để nắm bắt kịp thời cơ hội phục hồi.
Thách thức mới
Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, cho biết: Ngành gỗ Bình Định đứng thứ 4 cả nước về kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ, nếu chỉ tính riêng khối DN Việt Nam thì đứng thứ 2, chỉ sau Bình Dương. Năm 2024, các DN ngành gỗ cả nước nói chung, Bình Định nói riêng vẫn đứng trước nhiều thách thức như: Sụt giảm đơn hàng, các thị trường xuất khẩu lớn yêu cầu nghiêm ngặt hơn về tính hợp pháp và bền vững của sản phẩm. Hiện, nhiều DN nhỏ chỉ nhận được đơn hàng tới tháng 3.2024, nếu không tìm được thêm các đơn hàng mới có khả năng phải thu hẹp quy mô sản xuất. Vấn đề lớn là các DN, ngoài việc tìm kiếm đơn hàng, thì bài toán cơ cấu, sản xuất xanh theo hướng bền vững cũng là xu thế chủ đạo của ngành gỗ trong năm 2024.
DN gỗ sản xuất các đơn hàng trong quý I/2024. Ảnh: HẢI YẾN
Điều đáng mừng là ngay trong bối cảnh như vậy, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định đánh giá cao cơ hội phát triển, chỉ ra nhiều tín hiệu thị trường xuất khẩu ấm trở lại, khả năng phục hồi ngành gỗ tăng nhanh trong quý I/2024. Do đó, Hiệp hội đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ năm 2024 đạt trên 1 tỷ USD.
Để đạt được mục tiêu này, ông Lê Minh Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, cho biết: Cùng với việc tìm kiếm đơn hàng, giữ nhịp sản xuất, xuất khẩu, trước những yêu cầu khắt khe của thị trường, DN ngành gỗ cũng phải tái cơ cấu, thay đổi để đáp ứng các tiêu chuẩn của thế giới. Trước mắt, cần tập trung vào chiến lược đa dạng hóa thị trường, khách hàng, cấu trúc lại toàn bộ hoạt động của DN theo phương châm “tự lực, tiết kiệm” từ cải tiến, đổi mới công nghệ sản xuất đến tìm kiếm, lựa chọn khách hàng, đơn hàng phù hợp năng lực.
Với vấn đề này, ông Tô Xuân Phúc, Giám đốc điều hành Chương trình chính sách, thương mại và tài chính lâm nghiệp - Tổ chức Forest Trends, cho biết, 2 yêu cầu cốt lõi mà các DN cần lưu tâm để các sản phẩm gỗ được lưu thông tại thị trường châu Âu (EU) là không gây mất rừng và hợp pháp. Hiện tại, nhiều khách hàng trong khu vực này đã và đang áp dụng nhiều tiêu chuẩn sản xuất và tiêu dùng bền vững tự nguyện đối với các sản phẩm gỗ, ví dụ các sản phẩm phải có chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC. Bên cạnh đó, theo Hiệp định Đối tác tự nguyện giữa Việt Nam và EU về thực thi luật lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (Hiệp định VPA/FLEGT), Việt Nam cam kết tất cả các mặt hàng gỗ xuất khẩu sang EU là hợp pháp, nên DN phải thích nghi và làm theo.
Chính quyền sát cánh cùng doanh nghiệp
Theo kế hoạch, đến năm 2025, Bình Định sẽ trồng mới và chuyển hóa khoảng 10.000 ha rừng gỗ lớn. Tại buổi đối thoại với DN cuối năm 2023, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn cho biết, chính quyền sẽ đồng hành cùng DN, thành công của DN cũng là thành công của chính quyền.
Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp với Công ty CP Hội chợ ngành gỗ Việt Nam (VIFOREST FAIR) tiến hành công tác chuẩn bị và quảng bá tổ chức Hội chợ Triển lãm quốc tế đồ gỗ trong nhà, ngoài trời và trang trí sân vườn tại Bình Định năm 2024; tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế đồ gỗ và sản phẩm hàng hóa, dịch vụ phục vụ ngành gỗ trong nước như HawaExpo 2024, Bifa Wood 2024…; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường ở các khu vực mới, tiềm năng cho từng đề án, thị trường cụ thể như Hoa Kỳ, các nước trong khối EVFTA, CPTPP…; hỗ trợ hình thành mạng lưới DN, bán hàng, tiếp thị sản phẩm ở một số thị trường trọng điểm, từ đó thu hút sự quan tâm của thị trường quốc tế.
UBND tỉnh đã tập trung kêu gọi, hỗ trợ DN đầu tư dự án mới có quy mô và công suất lớn đưa vào hoạt động sản xuất, góp phần tăng năng lực sản xuất và duy trì tốc độ tăng trưởng chung. Đồng thời, khuyến khích các DN chế biến đồ gỗ xuất khẩu, chế biến dăm và viên nén gỗ liên kết với người trồng rừng đầu tư, phát triển rừng gỗ lớn bằng cách trồng mới hoặc chuyển hóa rừng gỗ nhỏ thành rừng gỗ lớn để chủ động nguyên liệu phục vụ sản xuất.
Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định có kế hoạch phối hợp với các hiệp hội bạn, các tổ chức trong nước và quốc tế tại Việt Nam như VCCI, Ban IV, Forest Trends, ILO, TRAFFIC, SIPPO, WWF, GIZ,... tổ chức nhiều hội thảo thương mại về sản phẩm gỗ, đào tạo, chuyển giao công nghệ trong các chủ đề hội viên quan tâm như kiểm kê phát thải khí nhà kính, giải pháp đáp ứng Net Zero, tuân thủ các quy chế EUDR, đạo luật Lacey; tổ chức tham quan học hỏi kinh nghiệm các nhà máy tiêu biểu trong nước, tạo điều kiện giao lưu hợp tác liên kết mở rộng kết nối giao thương để nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, vận hành các cấp của các DN, nhà máy.
HẢI YẾN