“Xuôi ngược thời gian” với những tư liệu lịch sử quý

Sách Xuôi ngược thời gian do linh mục Phaolô Nguyễn Minh Chính thực hiện và được Tòa Giám mục Quy Nhơn ấn hành. Sách giới thiệu khá nhiều tư liệu, hình ảnh về lịch sử hình thành, phát triển vùng đất Đàng Trong, nhất là vùng đất Hoài Nhơn - Quy Nhơn - Bình Định.

Tiêu biểu trong số này là các tư liệu, hình ảnh, như: Hội học Pháp Nam Quy Nhơn; Trường lớn Quy Nhơn năm 1939; tục lệ “cheo làng” trong cưới xin ở Địa phận Đàng Ngoài và Đàng Trong; nhà in Làng Sông; vấn đề chữ Quốc ngữ; lịch sử Nhà thương Qui Hòa; làng trên sông tại Thác Đá; lược sử Nhà thương Kim Châu (An Nhơn); thơ văn Nguyễn Trọng Trí - Hàn Mặc Tử trong Tạp chí “Lời Thăm”…

Một điểm đáng ghi nhận ở Xuôi ngược thời gian là tư liệu về Hội học Pháp Nam Quy Nhơn (Cercle d’études franco-anamite de Quinhon). Hội là một tổ chức được thành lập ở Quy Nhơn cách đây hơn 90 năm, nhưng lâu nay ít có tài liệu đề cập. Theo sách, Hội do linh mục Paul Maheu và một người Việt tên là Thạnh sáng lập vào tháng 9.1928. Việc Hội học Pháp Nam Quy Nhơn ra đời là sự kiện lớn, được báo chí đương thời đưa tin, trong đó có cả những tờ báo lớn ở Pháp và Đông Dương. Điển hình là nhật báo văn hóa Commaedia của Pháp số ngày 3.12.1928 đã có bài giới thiệu về Hội. Thời gian sau đó, Hội tổ chức và duy trì thường xuyên các cuộc hội thảo, diễn thuyết, đàm luận về chủ đề chính trị, văn hóa, xã hội, truyền bá chữ Quốc ngữ (vào thứ 5 hàng tuần).

 VIẾT HIỀN