Nâng cao chất lượng xét xử: Tránh oan sai, lọt tội
Dù số lượng án thụ lý liên tục tăng và tính chất ngày càng phức tạp, song với sự chủ động đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xét xử, TAND 2 cấp đã góp phần tích cực vào công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, giữ vững an ninh chính trị tại địa phương.
Xác định đúng trọng tâm
Từ chỗ xác định việc nâng cao chất lượng công tác xét xử là trọng tâm, then chốt, nên dù tình hình tội phạm trong năm 2021 diễn biến phức tạp, các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tiếp tục gia tăng về số lượng và tính chất ngày càng gay gắt, song TAND 2 cấp đã chủ động nghiên cứu, tìm tòi những giải pháp thích hợp để xét xử án đạt tỷ lệ cao; số bản án, quyết định bị hủy, sửa trong năm 2021 chỉ chiếm 0,57%, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội đề ra là dưới 1,5%.
Đây là kết quả của việc ngành tòa án đã chú trọng và đề cao việc bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Việc xét xử các vụ án hình sự không vi phạm thời hạn tạm giam trong giai đoạn xét xử. Việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo, áp dụng hình phạt khác không phải là hình phạt tù đảm bảo có căn cứ, đúng pháp luật. Việc tranh tụng tại tòa được chú trọng. Ngành cũng đã chủ động phối hợp với các cơ quan tố tụng để thảo luận, đặc biệt là xem xét các vụ án lớn, nhằm bảo đảm giải quyết tốt vụ án, tránh tình trạng trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhiều lần giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết vụ án. Bên cạnh đó, trong việc giải quyết án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại và lao động, án hành chính, TAND 2 cấp chú trọng vừa giải quyết đúng quy định pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các bên đương sự vừa quan tâm đến công tác hòa giải, hạn chế việc đơn khiếu nại gửi nhiều nơi và tập trung đông người. Chánh án TAND tỉnh Lê Văn Thường cho biết: “Chúng tôi đặt ra yêu cầu xét xử nhanh nhưng không để thiếu sót. Vì vậy, ngoài chú trọng nâng cao chất lượng tranh tụng tại tòa, TAND 2 cấp đã chủ động tăng cường phối hợp với lực lượng CA, kiểm sát cùng cấp kịp thời trao đổi, thảo luận cũng như đưa ra xét xử các vụ án trọng điểm, kiên quyết xử phạt nghiêm các loại tội phạm về tệ nạn xã hội”.
Đây cũng chính là lý do mà ngoài các vụ án hình sự nghiêm trọng, thì các vụ án liên quan công tác phòng, chống dịch Covid-19 cũng đã được TAND 2 cấp khẩn trương nghiên cứu hồ sơ, đưa ra xét xử kịp thời, đúng pháp luật, đáp ứng yêu cầu chính trị của địa phương; như vụ án Phạm Ngọc Lưu và Dương Ngọc Tính phạm tội chống người thi hành công vụ. Hình phạt mà TAND 2 cấp tuyên phạt đối với các bị cáo về cơ bản bảo đảm nghiêm minh, đúng quy định; tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo; đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình hiện nay.
Đảm bảo dân chủ, công khai, đúng pháp luật
Theo Chánh án TAND tỉnh Lê Văn Thường: Trong xét xử các loại án, có một số vụ án xác định tư cách người tham gia tố tụng không đúng hoặc bỏ sót người tham gia tố tụng; thu thập tài liệu, chứng cứ chưa đầy đủ; đánh giá chứng cứ thiếu khách quan, toàn diện nên bị hủy để điều tra, truy tố, xét xử lại. Do đó, thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, đảm bảo dân chủ, công khai, đúng quy định của pháp luật; đảm bảo các phán quyết của tòa phải đúng pháp luật, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân...
“Chúng tôi sẽ tiếp tục gắn việc thực hiện nhiệm vụ chính trị với thực hiện các yêu cầu của cải cách tư pháp. Trong đó, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án, chú trọng công tác đối thoại và hòa giải trong giải quyết án. Bên cạnh đó, khắc phục triệt để tình trạng để án quá hạn do nguyên nhân chủ quan của tòa, cũng như tiếp tục đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa tránh oan sai, lọt tội. Tiếp tục sử dụng có hiệu quả các phần mềm quản lý đơn khởi kiện, quản lý án và nhận đơn khởi kiện qua email”, Chánh án TAND tỉnh Lê Văn Thường nhấn mạnh.
Có thể nói, dù còn những khó khăn, song TAND 2 cấp đã và đang chủ động thực hiện nhiệm vụ theo đúng quy định của pháp luật và hướng dẫn của TAND cấp trên với phương châm “Vì công lý”. Trong đó, chú trọng tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm và coi đây là một trong những giải pháp đột phá hữu hiệu nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới.
KIỀU ANH