Phát triển nghề nuôi biển hiện đại, bền vững

Hội thảo “Nghề nuôi biển: Chuyển đổi từ truyền thống sang công nghiệp” diễn ra ngày 14.2 tại TP Quy Nhơn, do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Bộ NN&PTNT và UBND tỉnh Bình Định tổ chức đã ghi nhận nhiều đề xuất, giải pháp nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn, hướng tới phát triển nghề nuôi biển theo hướng hiện đại, bền vững.

Chủ trì Hội thảo có nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ; ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT); Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh; PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội nuôi biển Việt Nam.

Tham dự Hội thảo có đại diện các đơn vị thuộc Bộ NN&PTNT; lãnh đạo ngành nông nghiệp, các sở, ngành của tỉnh; các địa phương ven biển trong tỉnh; các tỉnh, thành phố ven biển Nam Trung bộ; các chuyên gia, nhà khoa học và DN trong lĩnh vực nuôi trồng, chế biến, xuất khẩu thủy sản.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh:

Bình Định có nhiều lợi thế để phát triển nghề nuôi biển

Tỉnh Bình Định có chiều dài bờ biển trên 134 km, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho các loài thủy sản sinh trưởng, phát triển với nhiều chủng loại phong phú, đa dạng... Cả tỉnh còn có hơn 6.000 tàu cá - là địa phương có đội tàu khai thác thủy sản lớn thứ 5 cả nước, góp phần đưa ngành kinh tế thủy sản đóng vai trò quan trọng trong phát triển KT-XH của tỉnh.

Với nuôi biển, toàn tỉnh có khoảng 60 ha diện tích mặt nước nuôi lồng, bè trên biển do người dân tự đầu tư với 2.965 lồng/56.970 m³ nuôi cá chẽm, cá bớp, cá hồng, cá mú, tôm hùm, mực lá... Năm 2022, sản lượng nuôi biển đạt 217 tấn, tăng 71% so với cùng kỳ năm 2021. Hiện nay, tỉnh Bình Định có 4 tổ chức cộng đồng được công nhận và giao quyền quản lý khu vực biển với tổng diện tích là 46,134 ha tại những địa điểm có thể phát triển mô hình nuôi biển kết hợp du lịch sinh thái biển.

Tuy vậy, với đặc điểm là vùng biển hở chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió bão, đòi hỏi công nghệ nuôi hiện đại, vốn đầu tư cao nên nuôi biển tại Bình Định chưa được các tổ chức, cá nhân quan tâm đầu tư phát triển… Chúng tôi mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý sẽ tìm ra giải pháp tháo gỡ những khó khăn để phát triển nghề nuôi biển ở Việt Nam nói chung, tỉnh Bình Định nói riêng. Về phía tỉnh, chúng tôi sẽ thực hiện quy hoạch vùng nuôi, vận động nhân dân chuyển đổi nghề từ khai thác sang nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững.

Ngư dân Bình Định đầu tư nuôi thủy sản trên biển.

Ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản:

Tiếp tục đề xuất để tháo gỡ khó khăn

Câu chuyện về nuôi biển và chuyển đổi nghề trong phát triển nuôi trồng thủy sản đã được đề cập trong nhiều chương trình của ngành nông nghiệp, trong bối cảnh trữ lượng khai thác thủy sản giảm sút. Chúng ta phải xác định rõ nuôi biển theo hướng công nghiệp là quy mô sản xuất lớn và áp dụng KHCN, yếu tố tổ chức sản xuất là khâu then chốt; trong đó, chính quyền địa phương đóng vai trò quyết định cho toàn bộ quá trình phát triển.

Ngay từ bây giờ, các địa phương có thể tổ chức lại cơ sở nuôi biển nhỏ lẻ theo hình thức tổ hợp tác, HTX; chuyển sang nuôi công nghiệp theo chuỗi với DN thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm trong chuỗi liên kết sản xuất.

Về phía Tổng cục Thủy sản, chúng tôi ghi nhận các ý kiến, đề xuất để tháo gỡ những điểm nghẽn mà đại biểu tham dự Hội thảo nêu, tổng hợp trình

Bộ NN&PTNT xem xét, báo cáo Chính phủ để ban hành các quy định, hướng dẫn để thúc đẩy phát triển nghề nuôi biển, cũng như triển khai thực hiện Luật Thủy sản 2017 và các quy định hiện hành trong lĩnh vực thủy sản.

Nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ:

Xây dựng các chương trình truyền thông thương hiệu cho thủy sản Việt Nam

Để nuôi trồng thủy sản đạt kết quả tốt, chúng ta không chỉ cần có chiến lược, quy hoạch bài bản mà còn cần những giải pháp khả thi trước mắt và lâu dài ở nhiều cấp độ, quy mô khác nhau.

Tất nhiên, chúng ta không nên quá tập trung vào sản lượng mà cần đầu tư nâng cao chất lượng thủy sản xuất khẩu. Những vấn đề từng được nêu ra như ô nhiễm nguồn nước, mô hình nuôi manh mún, cơ sở sản xuất giống và lồng bè còn lạc hậu… cần được giải quyết rốt ráo trong chiến lược và kế hoạch phát triển chung của Trung ương và các địa phương.

Với vai trò của một cơ quan truyền thông có phạm vi ảnh hưởng rộng rãi đến công chúng cả nước, Báo Tuổi Trẻ sẽ tiếp tục tổ chức những diễn đàn để thảo luận, đóng góp thêm tiếng nói vào mục tiêu và giải pháp phát triển KT-XH, trong đó có ngành công nghiệp thủy sản, để góp phần biến Việt Nam  trở thành “vựa thủy sản” lớn của thế giới.

PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội nuôi biển Việt Nam:

Chuyển đổi từ nuôi biển thủ công sang công nghiệp là tất yếu

Cả nước có khoảng 50.000 cơ sở nuôi biển, nhưng có đến 99% cơ sở quy mô hộ dân tự phát nuôi nhỏ lẻ, manh mún, công nghệ lạc hậu và thiếu chuỗi liên kết; chưa có cơ sở nuôi biển xa bờ mà chỉ có 10 DN nuôi biển theo hướng công nghiệp.

Việc chuyển đổi từ mô hình nuôi biển truyền thống sang công nghiệp là hướng đi tất yếu. Muốn vậy phải di chuyển nuôi tại các vùng biển kín, ven bờ ra các vùng biển mở, xa bờ; phát triển các hệ nuôi kín ở trên bờ với công nghệ tuần hoàn trong thu gom, xử lý chất thải; tạo chuỗi liên kết trong nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu sản phẩm; kết hợp nuôi biển với các ngành kinh tế biển khác như du lịch, dầu khí, nhựa, điện gió, vận tải biển…

Chúng tôi kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định thay thế Nghị định 11/2021/NĐ-CP và Nghị định 67/2014/NĐ-CP; sớm xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn về nuôi biển; quy hoạch phát triển nuôi biển bền vững của quốc gia và từng tỉnh; ban hành cơ chế phối hợp quản lý liên ngành kinh tế biển; xây dựng các mô hình nuôi biển công nghiệp tại mỗi địa phương…

Ông Trần Văn Phúc, Giám đốc sở NN&PTNT Bình Định:

Đề xuất thí điểm mô hình nuôi cá biển trên lồng, bè bằng vật liệu HDPE

Mục tiêu của tỉnh Bình Định là phát triển bền vững kinh tế biển trên nền tảng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái biển, trong đó có phát triển nuôi biển theo hướng công nghiệp.

Tỉnh sẽ kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước có tiềm lực đầu tư phát triển nuôi biển ứng dụng công nghệ cao nhằm hiện đại hóa lĩnh vực nuôi trồng thủy sản; trong đó, tập trung vào nuôi tôm hùm, cá biển tại vùng biển Quy Nhơn và Phù Mỹ, tiến tới xây dựng mô hình nuôi biển cộng đồng gắn với quản lý, bảo vệ môi trường.

Trước mắt, chúng tôi đề nghị Trung tâm Khuyến nông quốc gia (Bộ NN&PTNT) hỗ trợ cho tỉnh Bình Định mô hình trình diễn nuôi biển bằng vật liệu HDPE để nâng cao hiệu quả kinh tế, an toàn trong vụ nuôi.

Ông Nguyễn Công Cẩn, Phó tổng Giám đốc kỹ thuật tập đoàn Việt Úc:

Doanh nghiệp rất cần sự đồng hành của chính quyền địa phương

Đến nay, Tập đoàn Việt Úc có 3 trung tâm chọn giống và di truyền tôm bố mẹ, 9 khu phức hợp sản xuất giống, 3 khu nuôi tôm thương phẩm… trải dài từ Nam ra Bắc được đầu tư quy trình nuôi tôm bền vững bằng công nghệ Biofloc, Synbiotic; ứng dụng công nghệ hiện đại trong khâu xử lý nước đầu vào, kiểm soát nhiệt độ nước nuôi tôm, phối trộn thức ăn và cho tôm ăn, vận chuyển tôm theo quy trình...

Chúng tôi luôn tính đến bài toán liên kết phát triển bền vững, tạo việc làm cho người dân địa phương và bảo vệ môi trường. Chúng tôi mong rằng chính quyền các địa phương sẽ cùng đồng hành trong quá trình phát triển của Tập đoàn.

THU DỊU - NGỌC NHUẬN (Ghi)