Điều trị bệnh tâm thần bằng cách thay đổi ký ức
Trong tiểu thuyết "À la recherche du temps perdu" (Đi tìm thời gian đã mất), nhà văn Marcel Proust đã xây dựng một câu chuyện mà ở đó nhân dạng và quyết định của con người được hình thành dựa trên ký ức sâu đậm và phát triển liên tục của mình.
Sự thật này được phản ánh một cách rõ nét trong các bệnh tâm thần, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau sang chấn tâm lý (PTSD) và nghiện ma tuý. Ở bệnh nhân bị chứng PTSD, ký ức về việc gây ra chấn thương tâm lý xâm nhập mạnh vào nhận thức của họ, gây ra tâm trạng lo âu căng thẳng, khiến bệnh nhân tránh những thứ gợi nhớ đến chấn thương của mình và đối mặt với rủi ro nghiện ngập, tự tử gia tăng. Ngoài ra, ký ức về việc sử dụng ma tuý cũng ảnh hưởng đến phản ứng của bệnh nhân với phương pháp chữa bệnh liên quan đến ma tuý và họ tích cực ủng hộ liệu pháp bắt buộc phải sử dụng ma tuý.
Nếu chúng ta có thể thay đổi những ký ức khác thường này thì điều gì sẽ xảy ra? Mặc dù hầu như chúng ta ai cũng tin rằng ký ức của mình là đáng tin cậy và tồn tại vĩnh viễn nhưng thật ra nó là thứ có thể điều chỉnh, uốn nắn được theo ý muốn.
Bác sĩ Lars Schwabe Ruhr đến từ trường đại học Bochum (Đức) và các đồng nghiệp đã áp dụng một phương pháp "sửa đổi" ký ức gọi là tái củng cố ký ức. Sau khi ký ức được hình thành và ghi nhớ, nhóm nghiên cứu đã kích hoạt ký ức đó để nó dễ được ôn lại và tái củng cố theo một hình thái mới.
Bác sĩ Lars Schwabe Ruhr giải thích: "Củng cố lại ký ức có lẽ là một trong những hiện tượng thú vị nhất của ngành khoa học thần kinh nhận thức ngày nay… Nó có thể mang lại cho chúng ta cơ hội lớn lao để thay đổi những ký ức không mong muốn có vẻ như sâu đậm".
Ý tưởng về tái củng cố ký ức ban đầu được phát hiện và thử nghiệm ở loài gặm nhấm.
Bằng chứng đầu tiên của hiện tượng này trên con người được ghi nhận trong một nghiên cứu vào năm 2003. Từ đó đến nay, nhiều phát hiện khoa học vẫn tiếp tục được thu thập.
Nhóm nghiên cứu của bác sĩ Lars Schwabe Ruhr đã tóm tắt những kết quả nghiên cứu gần đây nhất về hiện tượng tái củng cố ký ức ở con người và đưa ra nhiều thắc mắc đòi hỏi các nghiên cứu về sau phải trả lời được.
Công trình nghiên cứu của nhóm do bác sĩ Lars Schwabe Ruhr đứng đầu đã được đăng trên tạp chí Biological Psychiatry (Tâm thần sinh học).
Tổng biên tập tạp chí này, TS. John Krystal nhận xét: "Tái củng cố ký ức có vẻ như là một tiến trình cơ bản ẩn dưới các liệu pháp điều trị nhận thức và hành vi. Nhận diện ra được vai trò và cơ chế của nó là một bước quan trọng để tiến tới khai thác triệt để tiến trình này vào liệu pháp điều trị tâm lý".
Tố Uyên (Theo Science Daily)