Mùa vui sân khấu hát bội
Từ xa xưa, niềm đam mê hát bội của công chúng ở Bình Ðịnh đã đi vào tục ngữ, phương ngữ - “Nghe tiếng trống chiến, không khiến cũng đi/Nghe giục trống chầu, đâm đầu mà chạy”. Từ tết Giáp Thìn đến nay, sân khấu hát bội sáng đèn khắp nơi. Ðây không chỉ là mùa vui của những nghệ sĩ, mà còn là cơ hội để công chúng yêu thích nghệ thuật truyền thống có dịp thưởng thức nghệ thuật hát bội.
1. Từ bao đời nay, trong các dịp lễ hội cầu ngư, thanh minh, cúng miễu… ở Bình Định không thể thiếu phần biểu diễn hát bội. Đó cũng là nét đẹp văn hóa truyền thống được tích cực gìn giữ, phát huy giữa thời hiện đại có nhiều loại hình giải trí hấp dẫn xuất hiện lấn át sân khấu truyền thống.
Năm nay, các nghệ sĩ Đoàn tuồng Đào Tấn (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh) khá bận rộn với lịch làm việc dày kín, phục vụ các chương trình mừng Đảng, mừng xuân Giáp Thìn, cũng như chương trình nghệ thuật kỷ niệm 235 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa diễn ra từ mùng 4 - 6 Tết. Sau khi thực hiện xong nhiệm vụ được giao, Đoàn tuồng Đào Tấn đã đi lưu diễn khắp các huyện Tây Sơn, Tuy Phước và TX An Nhơn.
Nghệ sĩ Ưu tú Đào Trung Nghĩa, Trưởng Đoàn tuồng Đào Tấn, phấn khởi kể: “Năm nay lịch diễn của Đoàn kín đến cuối tháng 3 âm lịch. Từ tết Nguyên đán đến nay, Đoàn diễn được 25 suất. Nếu như năm ngoái, Đoàn dày lịch diễn từ tháng 2 - 3 âm lịch, thì năm nay nhận tờ (hợp đồng biểu diễn - NV) rải đều trong 3 tháng đầu năm. Từ nay đến cuối tháng 3 âm lịch, Đoàn tiếp tục kín lịch diễn gần 10 điểm diễn ở khắp nơi trong tỉnh với hơn 20 suất diễn. Trước mắt lịch như thế, còn nhiều nơi chúng tôi sẽ tiếp tục đến ký hợp đồng biểu diễn từ tháng 4 âm lịch về sau”.
Đoàn tuồng Đào Tấn biểu diễn tại chùa Bà, xã Phước Quang (huyện Tuy Phước). Ảnh: THANH TRỰC
Tùy theo nhu cầu, sở thích của khán giả tại mỗi điểm diễn, Đoàn tuồng Đào Tấn sẽ lên lịch biểu diễn những vở phù hợp yêu cầu của công chúng mộ điệu. Bên cạnh những vở tuồng kinh điển, như: Cổ thành, Ngũ hổ bình Liêu… những vở tuồng tiểu thuyết cũng được bà con yêu cầu khá nhiều, có thể kể đến: Xử án Mộc Đài sơn, Tam hùng kiệt, Chung Vô Diệm, Tiêu Anh Phụng loạn trào, Xử án Bàng Quý Phi, Nỗi oan tình…
Cụ Huỳnh Thái Sơn, chánh tế chùa Bà ở thôn An Hòa, xã Phước Quang (huyện Tuy Phước), cho biết: “Năm nào cũng vậy, đến dịp Lễ hội chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn, bà con địa phương mời Đoàn tuồng Đào Tấn về biểu diễn phục vụ. Sau suất hát thứ lễ các trích đoạn trong vở tuồng Cổ thành, Đoàn sẽ biểu diễn 3 - 4 đêm nữa để bà con xem. Tiếng trống chầu giục giã hằng đêm thu hút rất đông khán giả về sân chùa Bà xem hát bội, lễ hội nhờ thế cũng thêm phần rộn rã hơn”.
2. Nhiều đoàn nghệ thuật hát bội không chuyên như: Nhơn Hưng, An Nhơn 2, Trần Quang Diệu, Phước An… cũng tất bật chạy “sô” lưu diễn khắp nơi phục vụ công chúng mộ điệu. Ra quân sớm nhất trong các đoàn hát bội không chuyên là Đoàn nghệ thuật hát bội Nhơn Hưng với điểm diễn “mở hàng” đầu năm tại xã Phước Thành (huyện Tuy Phước) từ mùng 1 - 3 Tết, Đoàn đã lưu diễn khắp nơi trong và ngoài tỉnh như: Gia Lai, Quảng Ngãi đến hết tháng 2 âm lịch.
Đoàn nghệ thuật hát bội Nhơn Hưng biểu diễn ở xã Phước Thành (huyện Tuy Phước). Ảnh: NGỌC NHUẬN
Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) Minh Lưỡng, Giám đốc Công ty TNHH biểu diễn nghệ thuật hát bội Nhơn Hưng, hồ hởi cho biết: Năm nay rất khá. Từ hồi tháng Chạp năm ngoái chúng tôi đã nhận được rất nhiều tờ, anh em nghệ sĩ, nhạc công trong đoàn rất phấn khởi. Từ nay đến tháng 3 âm lịch, Đoàn tiếp tục diễn ở TX An Nhơn, TP Quy Nhơn, huyện Tây Sơn; trong đó, có điểm diễn ở xã Phước Thuận (huyện Tuy Phước) kéo dài 7 đêm từ 26.2 - 2.3 âm lịch. Đoàn cũng mới nhận thêm tờ ở điểm diễn TP Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên) 7 ngày - đây là điểm diễn mới, cũng là điểm diễn đầu tiên ngoài tỉnh yêu cầu Đoàn diễn hát bội và cả bài chòi dân gian.
Đoàn nghệ thuật hát bội An Nhơn 2 cũng kín lịch diễn liên tiếp tới 9 điểm với hơn 30 suất diễn. NNƯT Kiều Oanh, Giám đốc Công ty TNHH biểu diễn nghệ thuật hát bội An Nhơn 2, cho biết: Năm nay, điểm diễn chúng tôi nhận tờ ít hơn năm ngoái, nhưng suất diễn vẫn tương đương. Sắp tới, Đoàn sẽ diễn tại xã Nhơn Hải, phường Đống Đa (TP Quy Nhơn). Tháng 3 âm lịch, chúng tôi sẽ lưu diễn ở hai điểm mới nhận tờ tại TP Phan Rang - Tháp Chàm (tỉnh Ninh Thuận) và TP Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa). Ngoài lực lượng của Đoàn, chúng tôi còn mời thêm nhiều diễn viên, nhạc công các đoàn khác cộng tác diễn để đảm bảo chất lượng phục vụ khán giả.
Sân khấu hát bội rộn ràng vào mùa vui được công chúng mến mộ, yêu thích theo dõi là nguồn động lực để các nghệ sĩ, nghệ nhân hóa thân làm tròn vai diễn. Nghệ sĩ Nguyễn Thanh An, diễn viên Đoàn nghệ thuật hát bội Trần Quang Diệu, thổ lộ: “Năm nay, tôi chạy nhiều “sô” hơn năm ngoái, thấy vui lắm! Ngoài diễn cho Đoàn nghệ thuật hát bội Trần Quang Diệu, tôi còn cộng tác diễn cho nhiều đoàn khác. Đáng trân quý là điểm diễn nào cũng thấy đông khán giả già trẻ, lớn nhỏ đến xem khiến tôi cảm thấy ấm áp trong lòng, phấn chấn tinh thần ráng diễn cho hay để đáp lại sự mến mộ của bà con”.
ĐOÀN NGỌC NHUẬN