Hiến tặng hiện vật cho bảo tàng: Làm đầy đặn thêm những câu chuyện lịch sử, văn hóa Bình Ðịnh
Những hiện vật quý được các gia tộc, người dân hiến tặng cho Bảo tàng tỉnh góp phần giúp kho tư liệu, hiện vật trưng bày tại bảo tàng thêm phong phú, qua đó làm đầy đặn thêm những câu chuyện lịch sử, văn hóa; phục vụ công chúng tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu về Bình Ðịnh tốt hơn.
Thượng tuần tháng 3, các cán bộ Bảo tàng tỉnh vui mừng khi nhận được cuộc gọi từ ông Lê Thanh Độ, ở thôn Luật Chánh, xã Phước Hiệp (huyện Tuy Phước), hậu duệ đời thứ 6 của Lê Đại Cang - một danh nhân Bình Định, mời đến nhà từ đường họ Lê, ở thôn Luật Chánh để tiếp nhận hiện vật gia tộc hiến tặng là chiếc cối đá cổ.
Ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh (bìa trái) tiếp nhận hiện vật do ông Lê Thanh Độ đại diện gia tộc họ Lê hiến tặng. Ảnh: NGỌC NHUẬN
Khi đến đây, Bảo tàng tỉnh không chỉ tiếp nhận chiếc cối đá cổ mà còn được gia tộc họ Lê hiến tặng thêm một chiếc ghế cổ, mặt ghế được ốp đá rất tinh xảo. Ông Lê Thanh Độ cho hay, theo lời các cụ cao niên kỷ truyền lưu nhiều đời, khi về sinh sống tại nhà từ đường cho đến cuối đời, chiếc cối đá và ghế gỗ là những kỷ vật gắn liền với đệ thất thế tổ Lê Đại Cang. Chiếc cối đá được con cháu nhiều đời liên tục sử dụng giã gạo, quết bột làm bánh ít, quết thịt làm chả nem…, gắn bó thân thiết trong sinh hoạt của gia tộc. Còn chiếc ghế cổ vẫn được trưng bày tại phòng thờ của nhà từ đường, cùng với những hiện vật khác, như bộ tràng kỷ, hệ thống liễn đối, các sắc phong…
“Trước đây, gia tộc còn lưu giữ rất nhiều hiện vật từ thời cụ tổ Lê Đại Cang để lại, nhưng do chiến tranh, loạn lạc, một số hiện vật như: Ấn triện, tư liệu Hán Nôm, vật dụng sinh hoạt hằng ngày… của cụ Lê Đại Cang bị thất lạc. Riêng chiếc ghế gỗ này - vốn có nhiều gắn bó với cụ tổ nên một người trong tộc họ mang về nhà cất kỹ. Sau khi người này qua đời, tôi sợ chiếc ghế sẽ bị hư hỏng, thất lạc nên đã ngỏ lời đưa về cất giữ tại nhà từ đường”, ông Độ kể.
Trải qua nhiều thế hệ, con cháu gia tộc họ Lê gìn giữ những kỷ vật này cẩn trọng, truyền đời cho đến nay, xem đây như là sợi dây kết nối tình cảm, gắn kết con cháu trong gia tộc với nhau.
Cụ Lê Thanh Minh (93 tuổi), trưởng tộc họ Lê, chia sẻ: “Con cháu họ Lê luôn tự hào về tổ tiên của mình có cụ nhất lục tổ bá khảo Lê Công Miễn là danh thần thời Tây Sơn; cụ đệ thất thế tổ Lê Đại Cang là bậc đại thần triều Nguyễn có nhiều công tích xây dựng và bảo vệ đất nước. Công trạng của các cụ tổ được Nhà nước tôn vinh, cho xây dựng lại các khu mộ và xếp hạng di tích cấp tỉnh. Chúng tôi hiến tặng chiếc cối và chiếc ghế cổ cho Bảo tàng tỉnh, vì biết Bảo tàng sẽ giữ gìn cũng như phát huy giá trị của những hiện vật này tốt hơn; đồng thời, giúp cho công chúng hiểu hơn về thân thế, sự nghiệp của các bậc tiền nhân. Con cháu đời sau của gia tộc vẫn có thể đến bảo tàng để chiêm ngưỡng những hiện vật này và tự hào về truyền thống gia tộc. Hơn nữa chúng tôi ý thức được rằng niềm tự hào về các danh thần như cụ Lê Đại Cang là niềm tự hào chung của nhân dân chứ không còn là của riêng gia tộc họ Lê chúng tôi”.
Cuối tháng 3.2024, Bảo tàng tỉnh tiếp tục được anh Lưu Đình Duy, ở thôn Phụng Sơn, xã Phước Sơn (huyện Tuy Phước) hiến tặng một bức phù điêu Champa làm bằng đá sa thạch, trang trí nam thần mặc sampot ngồi xếp bằng trong vòm khung hình lá đề, cao 46 cm, rộng 60 cm.
Anh Duy kể: “Chiều 23.3, tôi thả dê tại khu vực dưới chân núi phía sau Trường THCS số 1 Phước Sơn thì phát hiện một khối đá nằm úp mặt dưới đất. Tôi đến lật khối đá ra thì thấy đây là một phù điêu Champa và mang về nhà. Tôi có chụp ảnh đưa các nhóm nghiên cứu Champa trên Facebook để hỏi, cũng có người hỏi mua phù điêu này, nhưng tôi không bán. Bởi tôi cũng tìm hiểu và biết lịch sử, văn hóa Bình Định nổi tiếng với hệ thống tháp Chăm, phù điêu Champa, nên đã báo cáo cho chính quyền địa phương, liên hệ hiến tặng hiện vật này cho Bảo tàng tỉnh”.
Những tài liệu, hiện vật tiếp nhận sẽ được Bảo tàng tỉnh hoàn thiện hồ sơ dữ liệu nhập kho theo quy định, lên kế hoạch trưng bày để phục vụ công chúng. Ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, cho biết: “Chúng tôi rất trân quý với nghĩa cử hiến tặng hiện vật cho bảo tàng, nhằm góp thêm sự đa dạng, phong phú nguồn tư liệu, hiện vật trưng bày cho bảo tàng; đồng thời, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, di sản văn hóa của quê hương Bình Định. Đơn vị sẽ tham mưu Sở VH&TT khen thưởng gia tộc họ Lê, cũng như cá nhân anh Lưu Đình Duy đã có những việc làm hết sức ý nghĩa khi hiến tặng hiện cho Bảo tàng tỉnh”.
ĐOÀN NGỌC NHUẬN