Khi có ước mơ, động lực, quyết tâm, mọi khó khăn đều có thể vượt qua

Bằng cách tự học, Hồ Minh Quân (lớp 12A7, Trường THPT Vĩnh Thạnh, huyện Vĩnh Thạnh) chinh phục kỳ thi SAT quốc tế với 1.510/1.600 điểm, được xếp vào top 2% thế giới; đạt điểm thi IELTS 8.5. Quân còn “ẵm” nhiều giải thưởng học sinh giỏi. Nam sinh đến từ miền núi Vĩnh Thạnh khẳng định khi có ước mơ, động lực, quyết tâm thì có thể vượt qua mọi khó khăn.

SAT (viết tắt của Scholastic Assessment Test/Scholastic Aptitude Test) là bài thi đánh giá năng lực chuẩn hóa được sử dụng rộng rãi để xét tuyển đại học trong hệ thống giáo dục Mỹ và nhiều trường đại học trên thế giới như Anh, Úc, Canada… Điểm tối đa của SAT là 1.600.

Đọc báo cáo khoa học bằng tiếng Anh

Hẹn gặp Quân tại nhà riêng ở khu phố Định Tân, thị trấn Vĩnh Thạnh (huyện Vĩnh Thạnh), tôi không khỏi bất ngờ bởi căn phòng của Quân có rất ít sách, vở. Giải đáp về tò mò này, Quân mở chiếc laptop “tự thưởng” từ tiền các giải thưởng học sinh giỏi, rồi nói: Gần như kiến thức tự học của em đều trên không gian rộng lớn này! Đó là những bài nghiên cứu, báo cáo khoa học; là tham gia vào các nhóm tự học trên mạng…

* Vì sao Quân lại chọn thi SAT - một kỳ thi mà ít học sinh của trường miền núi hướng tới?

- Ban đầu em có ý tưởng thi SAT để có cơ hội giành suất học bổng du học ở một trường đại học, điều này khá thu hút bởi cơ hội học tập mở rộng, được tiếp cận kiến thức cập nhật và đào tạo bài bản với tiêu chuẩn cao cho chuyên ngành mình chọn.

Nhưng, em tham gia kỳ thi SAT khá muộn, vào đầu tháng 3.2024, nên chỉ còn suất học bổng đến từ các trường đại học tư thục, nói thật với chị là kinh phí học các trường này khá lớn với gia đình em. Vì thế, em chuyển hướng dùng điểm thi SAT để xét vào trường đại học trong nước, tìm cơ hội đi du học tiếp cũng chưa muộn (cười).

* Khoảng thời gian tự luyện ngắn ngủi chưa đầy 1 tháng để thi SAT của Quân như thế nào?

- Khi bắt tay vào ôn thi SAT, em có một chút bỡ ngỡ. Với số lượng đề chất lượng, sát đề thi thật của SAT tải về trên mạng là không nhiều, em quyết định học kỹ bản chất thay vì “cày” đề.

Khó khăn nhất là độ khó của phần đọc - viết trong bài thi SAT. Dù trước đó, em đã đạt điểm 9.0 phần đọc trong bài thi IELTS, nhưng kỹ năng đọc SAT lại cần lối tư duy khác, điều này khá mới lạ với em. Cũng may, một trong những thuận lợi là thời gian ôn luyện thi học sinh giỏi quốc gia môn Tiếng Anh năm học này, em đã tự tìm hiểu tư duy phản biện trong phần thi đọc và tìm thêm sách dạy kỹ năng đó cho bài thi GMAT - một bài thi chuẩn hóa nhưng thiên về suy luận. Nhờ đó, kỹ năng đọc cho bài thi SAT của em được cải thiện rất nhiều.

* Vậy bí quyết tự học của Quân là gì ?

- Khoảng năm học lớp 9, em bắt đầu đọc mọi thứ hầu như bằng tiếng Anh, đặc biệt đọc nhiều bài nghiên cứu, bài báo khoa học, mỗi bài dài 10 - 20 trang, có ngày em “cày” đến 4 bài như thế. Nhưng kỹ năng tiếng Anh thời điểm đó vẫn còn hạn chế, trong khi báo cáo khoa học có nhiều từ chuyên ngành, nên lúc đầu em gặp không ít khó khăn. Sau khi mày mò tìm hiểu, em tổng hợp lý thuyết của các kỹ thuật dạy và học mang lại hiệu quả tối ưu từ các bài báo, nghiên cứu để thiết kế cách học hiệu quả nhất.

Ví dụ, trong từ vựng, em học theo nhiều bước, bắt đầu từ việc tra định nghĩa của một từ trong nhiều từ điển và tổng hợp thành một định nghĩa riêng của mình, đến việc tìm gốc từ, phân tích định nghĩa, từ đó đưa câu ví dụ đúng và sai. Cách học này, một phần được tự động hóa từ phần mềm do em tự nghiên cứu viết ra để hỗ trợ tăng tốc độ học, giúp nhớ sâu từ vựng và áp dụng tốt trong kỹ năng nghe, đọc, viết và nói.

Hay trong kỹ năng nói, em thường nghe rất nhiều nội dung bằng tiếng Anh, chú ý phân tích thông tin, tóm gọn nội dung và liên hệ mở rộng để tăng khả năng nghe và đưa luận điểm. Còn với kỹ năng viết, thay vì luyện viết nhiều bài nhất có thể, em chú trọng phân tích lại bài đã viết; dùng phương pháp phân tích ở kỹ năng đọc cho những bài viết, ví dụ như phương pháp Toulmin, để hiểu rõ và học lập luận của các bài viết. Từ đó, các kỹ năng tiếng Anh đều bổ trợ cho nhau để giúp đạt kết quả cao và đều.

Quan trọng hơn hết, em cho rằng khi có ước mơ, có động lực học, có quyết tâm thì mọi khó khăn đều có thể chinh phục, vượt qua.

Minh Quân và mẹ. Ảnh: M.H

Quyết định đúng, đường đi mới xa

Học giỏi đều các môn, từng được chọn vào đội tuyển của trường để bồi dưỡng thi học sinh giỏi môn Vật lý, phút cuối Quân lại chọn theo đuổi Tiếng Anh. Tưởng sẽ tiếp tục đeo đuổi Tiếng Anh vào con đường đại học sắp tới thì Quân lại chọn vào ngành Công nghệ thông tin.

*Có vẻ như Quân có nhiều sự… rẽ ngang?

- Khi em chọn thi học sinh giỏi môn Tiếng Anh thay cho môn Vật lý, cô giáo bộ môn cũng lấy làm tiếc, bạn thân của em cũng không ủng hộ quyết định đó. Lúc đó, em cũng có chút lung lay, một chút thôi, về lựa chọn của mình. Nhưng quyết định chọn môn Tiếng Anh vì sự quan trọng của bộ môn này giúp em mở rộng kiến thức và thúc đẩy khả năng tự học. Hơn nữa, em thích môn học này vì tính tò mò, thích khám phá về văn hóa phương Tây và thích trò chuyện, truyền đạt, diễn thuyết bằng tiếng Anh. Khi nhìn lại, em thấy quyết định đó là đúng đắn, nên quãng đường đã đi xa đến như vậy.

Khi tự học tiếng Anh và lập trình, không ít lần em bị ngăn cản bởi gia đình và thầy cô giáo vì đã đầu tư quá nhiều vào các môn đó. Em đã gặp nhiều gian nan, khó khăn trong việc tự học, không ít lần cảm thấy bất lực khi gặp những bài toán lập trình khó, hoặc chậm tiến độ cải thiện kỹ năng tiếng Anh. Những lúc như thế, để mang đến động lực cho bản thân, em tìm đến những tác phẩm của các nhà triết học như Friedrich Nietzsche, Max Stirner để định hướng giá trị của mình.

* Vậy còn lựa chọn chuyên ngành Công nghệ thông tin…

- Nói về chuyên ngành Khoa học máy tính mà em đã nộp hồ sơ vào đại học và đủ điểm vào Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, đó là niềm đam mê. Từ lớp 5, em đã thích và tự học lập trình. Hồi đó, em còn lén dùng máy vi tính của cha để học. Đến năm lớp 8 thì niềm đam mê này định hình rõ. Khoảng thời gian đó, em cũng đã lập trình rất nhiều, học dần qua việc xây dựng dự án ở nhiều lĩnh vực.

Với tiếng Anh và Công nghệ thông tin, em biết được nhiều chân trời mới. Em chọn ngành này vì muốn đem sự hiểu biết về máy tính, về internet của mình để lan tỏa, giúp đỡ mọi người, cải thiện cộng đồng. Để làm được điều này, trước mắt em sẽ hoàn thành tốt kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024 tới đây.

*Cảm ơn Quân và chúc em tiếp tục thành công!

MAI HOÀNG (Thực hiện)