Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động

Cùng với tình trạng chậm đóng các loại bảo hiểm theo quy định, việc doanh nghiệp nợ lương cũng ảnh hưởng nhiều đến quyền lợi chính đáng của người lao động, nhất là khi xảy ra các rủi ro. Ðể xử lý việc này, ngoài sự phối hợp của các đơn vị liên quan, người lao động cũng cần nâng cao nhận thức.

Tính đến hết tháng 5.2024, theo thống kê của LĐLĐ tỉnh, có 3 DN nợ lương 72 người lao động, với tổng số tiền hơn 552 triệu đồng. Tuy vậy, tình hình sản xuất, kinh doanh thời gian qua còn nhiều khó khăn, con số người lao động bị nợ lương trong thực tế có thể nhiều hơn.

Công nhân Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại và Xây dựng Thiên Phát (TX Hoài Nhơn) nêu ý kiến trong buổi tuyên truyền, tư vấn pháp luật do Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn Bình Định phối hợp cùng LĐLĐ TX Hoài Nhơn tổ chức cuối tháng 5.2024. ĐVCC

Trong 6 tháng đầu năm 2024, Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn Bình Định (686 Trần Hưng Đạo, TP Quy Nhơn) đã tư vấn 92 vụ việc, giúp cho 28 người lao động được nhận tiền lương, nhận trợ cấp thất nghiệp, với tổng số tiền gần 135 triệu đồng.

Theo bà Hà Thị Như Ánh, tư vấn viên Trung tâm, DN nợ lương người lao động thường do hoạt động sản xuất, kinh doanh khó khăn, nhưng cũng có một số DN có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tiền lương của người lao động…

Bà Ánh đề nghị các đơn vị quản lý quan tâm đến vấn đề thời gian qua Trung tâm nắm bắt được, khi một số công ty vệ sĩ đưa thông tin, địa chỉ công ty không chính xác, đầy đủ, đã tuyển những người lớn tuổi vào làm bảo vệ các công trình của DN khác, nhưng không ký hợp đồng lao động, chỉ trả lương một vài tháng đầu để dẫn dụ, rồi “xù” lương những tháng sau đó. 

Bà Ánh lưu ý: Trước hết, người lao động cần có hiểu biết để tự bảo vệ quyền lợi của mình. Khi làm việc cần phải có hợp đồng lao động, phòng khi có vấn đề xảy ra như nợ lương thì có căn cứ để làm việc với DN. Có trường hợp người lớn tuổi làm việc không có hợp đồng lao động, khi công ty vệ sĩ nợ lương 4 - 5 tháng vẫn đi làm, đến khi bị quỵt lương thì càng khó khăn hơn trong việc đòi quyền lợi cho người lao động. 

Theo thống kê của BHXH tỉnh về chậm đóng tiền BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm thất nghiệp, tính đến hết tháng 5.2024, có 303 DN chậm đóng từ 3 tháng đến dưới 6 tháng, với tổng số tiền hơn 14 tỷ đồng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của trên 3.830 lao động; 351 DN chậm đóng từ 6 tháng trở lên, với tổng số tiền gần 159 tỷ đồng, gây ảnh hưởng quyền lợi của 3.295 lao động.

Một người lao động ở TP Quy Nhơn trước đây làm việc tại một DN chế biến gỗ cả năm trời, rồi mới biết DN không đóng BHXH và các loại bảo hiểm khác cho công nhân. Ông cùng nhiều người đòi quyền lợi với DN này không được, nên tìm DN khác ở TP Quy Nhơn có đóng BHXH để xin chuyển qua làm.

“Khi bị thiệt thòi về quyền lợi như vậy, công nhân chúng tôi thường “thấp cổ bé họng” khó nói được, cần có sự quan tâm của các đơn vị chức năng, xử lý nghiêm những trường hợp DN vi phạm”, người này đề nghị.

Thời gian qua, BHXH tỉnh đã nỗ lực đẩy mạnh tuyên truyền, đồng thời có những giải pháp xử lý cương quyết việc nợ BHXH, như vừa có quyết định xử phạt vi phạm hành chính về chậm đóng BHXH bắt buộc, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động đối với 2 DN ở TP Quy Nhơn. Để được giảm nhẹ mức phạt, 2 DN đã tự nguyện nộp số tiền phải đóng các loại bảo hiểm.

Cùng với đó, các cấp công đoàn trong tỉnh cần tiếp tục tăng cường thực hiện và tham gia thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, tập trung vào các nội dung liên quan đến pháp luật lao động, việc thực hiện các chính sách về tiền lương, BHXH, hợp đồng lao động… ở các  DN; giám sát và kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật về BHXH.

Theo bà Huỳnh Thị Minh Hà, Trưởng Ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động (LĐLĐ tỉnh), việc trên sẽ thực hiện tích cực, quyết liệt hơn theo Hướng dẫn số 92/HD-TLĐ ngày 31.8.2023 của Tổng LĐLĐ Việt Nam về Công đoàn khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự giải quyết vụ án lao động, việc lao động tại tòa án; cũng như chủ động hướng tới thực hiện quyền và trách nhiệm của Công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động tham gia BHXH, được quy định trong Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1.7.2025.

“Thường trực LĐLĐ tỉnh đã giao Ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động phối hợp với các đơn vị liên quan xem xét các hồ sơ, để thời gian tới có thể thực hiện “điểm” lần đầu tiên LĐLĐ tỉnh đại diện theo ủy quyền khởi kiện DN ra tòa án bởi có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động”, bà Hà cho biết.

HOÀI THU