Phát huy vai trò thuyền trưởng trong chống khai thác IUU

Xác định vai trò của thuyền trưởng rất quan trọng trong nỗ lực phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), thời gian qua, các cấp, ngành, chính quyền địa phương và chủ tàu đã có nhiều hỗ trợ, tác động thiết thực.

Đảm bảo chứng chỉ, cập nhật quy định

Lớp bồi dưỡng và thi cấp chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng tàu cá hạng II, khai mạc tại xã Mỹ Thắng (huyện Phù Mỹ) vào sáng 13.11 là lớp thứ 4 trong năm nay tại Bình Định. Lớp thu hút khoảng 100 ngư dân chưa có hoặc đã có chứng chỉ thuyền trưởng hạng khác, tham gia lấy chứng chỉ hạng II để đủ điều kiện hành nghề.

Chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân phường Tam Quan Bắc (TX Hoài Nhơn) tham dự buổi phổ biến những điểm mới trong Nghị định 38 của Chính phủ. Ảnh: N.T

Chủ tàu Hồ Văn Thảo (SN 1968, ở thôn Vĩnh Lợi 3, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ), cho hay, con trai thứ hai của ông là anh Hồ Đức Chiến đang theo học lớp này để lấy chứng chỉ thuyền trưởng, ngoài ra, ông cho 1 thuyền viên của tàu tham gia học để lấy chứng chỉ máy trưởng.

“Làm ở vị trí nào thì học để có chứng chỉ vị trí đó, vừa đảm bảo quy định pháp luật về chứng chỉ vừa hiểu rõ chức năng, nhiệm vụ của vị trí mình làm. Tôi từng có chứng chỉ thuyền trưởng hạng V, sau khi nâng cấp tàu thì học chứng chỉ thuyền trưởng hạng II. Lúc giao tàu cho con trai lớn, tôi bảo con đi học chứng chỉ. Giờ con trai thứ hai học để hai anh em thay nhau làm thuyền trưởng”, ông Thảo chia sẻ.

Những ngư dân có 10 - 12 năm trở lên làm thuyền viên, máy trưởng trên tàu cá vươn khơi đánh bắt không hề ngại chuyện đến lớp học tập, lấy chứng chỉ chuyên môn. Họ cho biết, kiến thức các giáo viên cung cấp, truyền đạt đều dễ hiểu và gần gũi với công việc hằng ngày nên họ hình dung được ngay và thoải mái trả lời, trao đổi ý kiến với giáo viên trên lớp.

Theo ông Nguyễn Công Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNT), trong nỗ lực phòng, chống khai thác IUU ở từng chuyến biển, thuyền trưởng là người giữ vai trò quyết định. Để làm tốt vai trò này, thuyền trưởng phải là người hiểu rõ nhất và là người đầu tiên chấp hành tốt mọi quy định của pháp luật về phòng, chống khai thác IUU để làm gương. Sau đó, thuyền trưởng vận động, tạo điều kiện để các thành viên còn lại trên tàu làm theo. Một thuyền trưởng có ý thức chấp hành pháp luật tốt sẽ không thực hiện những hành động khai thác vi phạm IUU và không đưa tàu xâm phạm vùng biển nước ngoài.

Phát huy vai trò thuyền trưởng

Trong những cuộc họp bàn giải pháp gỡ “thẻ vàng” thủy sản gần đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU, cho rằng, phải hết sức đề cao vai trò thuyền trưởng tàu cá, bởi ngay cả khi chủ tàu thuê thuyền trưởng thì thuyền trưởng vẫn là người quyết định cao nhất trên tàu lúc hoạt động trên biển.

Đứng tên 7 tàu cá đánh bắt xa bờ, ngoài ra còn hùn vốn với họ hàng, người quen vận hành một số tàu cá khác, thuê 5 - 7 thuyền trưởng tùy thời điểm, ông Trần Ngọc Hoang (ở phường Hoài Hương, TX Hoài Nhơn) thừa nhận, áp lực đánh bắt ở mỗi chuyến biển là có, nhưng hầu như không chủ tàu nào muốn thuyền trưởng làm liều vi phạm vì rủi ro quá cao (mất tàu, phạt cả chủ tàu và thuyền trưởng theo Nghị định 38). “Cũng có những thuyền trưởng muốn “lấy điểm” với chủ tàu, thuyền viên nhưng tôi luôn nhắc nhở, phân tích thiệt hơn, khuyên bảo anh em, “thua keo này bày keo khác” chứ đừng làm liều. Thay vào đó, anh em nỗ lực học hỏi, trau dồi kiến thức chuyên môn, tiếp cận công nghệ, thay thế dần cách làm truyền thống, không phù hợp với thực tại”, ông Hoang cho hay. 

Hơn 30 năm bám biển mưu sinh, ông Nguyễn Văn Tý (chủ tàu kiêm thuyền trưởng) ở phường Tam Quan Bắc (TX Hoài Nhơn) là người tích cực tiếp cận thiết bị, công nghệ mới để đảm bảo an toàn cho người và tàu trên biển, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế cho mỗi chuyến biển. Gần 1 năm trước, chiếc tàu cá BĐ 95708-TS dài 15,9 m của ông Tý được chọn thử nghiệm nhật ký khai thác thủy sản điện tử. Ông Tý cho biết, nhật ký điện tử rất tiện lợi và hy vọng nhật ký điện tử sớm hoàn thiện, cùng với những tiện ích tương tự, hỗ trợ thuyền trưởng phát huy tốt hơn vai trò, đặc biệt góp sức nhiều hơn trong nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của EU đối với thủy sản Việt Nam

NGỌC TÚ