Có cần thiết đồng bộ sách giáo khoa trên toàn quốc?
Việc triển khai nhiều bộ sách giáo khoa (SGK) trong chương trình phổ thông 2018 góp phần đa dạng hóa tài liệu học tập, nhưng cũng nảy sinh nhiều bất cập, đặc biệt là ý kiến trái chiều từ các bậc phụ huynh và giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy…
Nhiều ý kiến cho rằng, cần thống nhất SGK để tạo sự đồng bộ trên cả nước, phụ huynh tránh rơi vào thế bị động, phải mua sách theo quyết định của nhà trường mà không có lựa chọn khác… Đồng thời, học sinh khóa sau cũng có thể sử dụng lại sách cũ, tránh lãng phí.
Một số phụ huynh trăn trở, dù có chủ trương để giáo viên và tổ chuyên môn của trường lựa chọn sách, nhưng trên thực tế, không ít nơi quyết định này có thể bị chi phối bởi các cấp quản lý hoặc yếu tố khác, làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch trong quá trình chọn SGK.
Không chỉ vậy, hiện nay, nhiều giáo viên gặp khó khăn, khi phải điều chỉnh phương pháp giảng dạy để phù hợp với từng bộ SGK khác nhau. Việc mỗi trường chọn một bộ sách, trong trường hợp nếu học sinh chuyển trường sẽ khiến các em không thuận lợi vì phải tiếp cận với SGK khác.
Ngoài ra, chất lượng của một số bộ SGK cũng là vấn đề gây tranh cãi, khi nhiều nội dung được phản ánh là chưa thực sự phù hợp, một số bài học gây khó hiểu hoặc chưa được biên soạn chặt chẽ. Điều này dẫn đến tình trạng giáo viên phải điều chỉnh hoặc bổ sung tài liệu ngoài SGK để đảm bảo học sinh tiếp thu hiệu quả.
Trong khi đó, giá SGK ngày càng cao, mà nhiều tài liệu đi kèm không thực sự cần thiết, gây lãng phí, các gia đình có thu nhập thấp, nhất là ở vùng nông thôn và miền núi… sẽ gặp khó khăn.
Trước những bất cập trên, một số ý kiến cho rằng cần đồng bộ SGK trên toàn quốc để đảm bảo thống nhất về nội dung, giúp giáo viên dễ dàng giảng dạy, học sinh tiếp cận kiến thức đồng đều hơn.
Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng, có nhiều bộ SGK giúp giáo dục không bị rập khuôn, khuyến khích sự sáng tạo và cạnh tranh trong biên soạn tài liệu. Nếu chỉ có một bộ SGK duy nhất, nguy cơ độc quyền trong xuất bản là điều đáng lo ngại. Bên cạnh đó, mỗi vùng miền có điều kiện và đặc thù khác nhau, có nhiều bộ SGK sẽ tạo sự linh hoạt trong giảng dạy.
Gần đây, trả lời cử tri về việc đồng bộ và sử dụng một bộ SGK chung cho cả nước, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, đây là chủ trương có tính đột phá, thay đổi việc xuất bản SGK theo cơ chế độc quyền, đồng thời xã hội hóa SGK, tạo điều kiện cho nhiều tổ chức, cá nhân biên soạn, xuất bản SGK. Từ đó, tạo ra sự cạnh tranh, động lực cho các nhóm tác giả sách, nhà xuất bản.
Nhìn chung, thay vì áp đặt một bộ SGK duy nhất, ngành Giáo dục có thể tính toán đến giải pháp xây dựng một khung chương trình thống nhất, trong đó nội dung cốt lõi được đảm bảo nhưng vẫn có sự linh hoạt trong tài liệu giảng dạy, tạo điều kiện thuận lợi cho cả giáo viên, học sinh và phụ huynh.
HỒ ÐIỆP