Chọi cá
Truyện ngắn của THỤY BÌNH
Lúa đang vào vụ vàng rực ngoài đồng. Be bờ tát cá. Chiều chiều khói đốt đồng nồng cay trong mắt. Rồi những đoạn mương dẫn thủy bắt đầu trơ lòng, thỉnh thoảng dưới những lùm cỏ dại, những mảng nước xanh thẫm lẫn chìm trong rong rêu đặc quánh.
Trưa nắng gắt. Một tốp chừng tám, chín đứa, trai có gái có, chúng trốn ngủ, len lén ra khỏi nhà, dang cái đầu khét nắng giữa trưa rủ nhau đi be bờ bắt cá lia thia. Trong tay, đứa thì khư khư cái lọ thủy tinh hay cái hũ sành đựng mắm sứt miệng, đứa thì bưng hẳn một cái thau nhôm to vừa dùng để tát nước, vừa dùng đựng cá. Đứa thì lẻn mẹ xách theo cái xoong đen nhẻm vẫn dùng nấu canh. Đứa thì khiêm tốn chỉ bê cái tô sứ nho nhỏ, xỉn màu.
Chúng cứ hướng ra cánh đồng, men theo bờ ruộng ven rặng tre ngà ràn rạt nắng mà đi. Khi ra đến đoạn mương còn xâm xấp nước, thằng Sơn, đứa cao to nhất lên tiếng: Hai đứa con gái có xuống be bờ không, hay chỉ đứng chờ bọn tao be xong, tát xong rồi xuống bắt cá ?
Nghe vậy, thằng An, đứa thường binh bọn con gái nói: Thôi để hai đứa con gái ngồi trên bờ, tụi mình tát xong cho hai đứa nó xuống bắt, chắc gì hai đứa nó bắt được con nào! Cả bọn ra vẻ đàn ông nghiêm nghị, tán thành ý của thằng An. Hai đứa con gái ngồi chờ lâu, chạy trở ngược vào rẫy chuối gần đó với tay bẻ lá chuối chia nhau làm dù che đầu.
Tranh của họa sĩ PHẠM THANH ĐIỆP
Rồi cũng đến hồi kết. Thằng Sơn cao to bắt được hai con cá lia thia bự, thằng An bắt được đâu chừng ba con, nó chia cho con Hòa một con, còn hai con nó bỏ vào hũ sành sứt miệng mang về. Vừa lạch bạch bước, thằng Lợi - đứa chỉ bắt được một con lia thia, nghêu ngao hát: “chiều nay em đi câu cá về cho má em nấu canh chua…”
- Cá lia thia mà má mầy cũng nấu canh chua luôn na mầy, Lợi ?
Nghe thằng Hoành “ngọng” hỏi, thằng Lợi cụt hứng thôi không hát nữa, toét miệng cười để lộ hai chiếc răng sún ngay cửa miệng.
***
Khi bàn chuyện tổ chức thi đá cá, thằng Sơn tỏ ý băn khoăn: - Giờ lũ mình phải đặt tên cho giải đấu chớ tụi bây? Tao thấy thi thứ gì tivi cũng rao là giải này giải nọ mà…
Con Bình nhanh nhẩu hùa theo: Đúng! Đúng quá đó! Gọi là Giải đá cá lia thia Gò Rậm.
Thằng Phúc vỗ tay đánh đét: Tên đó hay á lũ mầy!
- Gò Rậm là nơi tụi mình thường đá banh, với lại ở đó nhiều cây to, mát rượi, tao thích. Thằng Hoành “ngọng” gục gặc, thằng này vừa ngọng vừa cà lăm nhưng hay nói, thật ra là nó hả họng nói trước nhưng cố mãi mới thoát ra thành câu, nên thành ra nói sau thằng Phúc.
- Nhưng Giải đá cá lia thia Gò Rậm nghe nó nhạt phèo. Cá lia thia xóm gò tụi mình nức tiếng cả xã mà. Thằng An gãi gãi đầu ra vẻ am hiểu, rồi chốt:
- Tụi mình thống nhất với nhau gọi là “Giải vô địch chọi cá lia thia Gò Rậm” hen! Phải “vô địch” mới oách, gọi là “chọi” cho nó mạnh chớ “đá” thì thường quá! Con cá giành chiến thắng cuối cùng tụi mình gọi là “Nhà Vua”; đám tụi mình có trách nhiệm cùng nuôi con Nhà Vua để nó đúc ra một lũ một lĩ con cháu đấu sĩ cho mình chơi.
Cả đám nghe thằng An diễn giải tự nhiên ngẩn ngơ ngẫm nghĩ, sao thằng này nói hay dữ rồi cả bọn cùng vỗ tay chan chát tán thưởng.
Thằng Sơn - thằng cao to nhất bọn, vẫn hay nhận vai đầu trò, tự phong cho mình vai trưởng ban tổ chức giải vô địch, kiêm chủ tịch hội đồng trọng tài một thành viên duy nhứt. Từng có đứa thắc mắc trọng tài mà sao chỉ có duy nhất một đứa, nó làu bàu, đông chi cho mắc công cãi, hiểu không! Thằng này to tày hai tày ba đứa khác, chả cãi với nó làm gì, vả lại nó tốt bụng, chả mất gì thì cãi làm chi cho mệt - kết luận luôn:
- Thằng An nói quá chửng! Để chuẩn bị giải đấu, lũ mình có hai tuần để rèn cá; giải sẽ tổ chức vào cuối tuần, nghe chưa! Mình tao làm trọng tài, nên thâu tao dự giải một con cho dui hữ, tụi mầy có mấy con cũng được, hén…
Thằng Sơn bắt được hai con bự, mà tự lui lại chỉ dự giải có một con cũng là quá có ý tứ rồi. Làm trọng tài mà vẫn có cá dự thi thì có làm sao đâu? Cá nó chọi chớ có phải mình chọi đâu nà… Tụi nhỏ thì thào với nhau rồi cũng gật đầu thống nhất. Hơn nữa thằng Sơn cam kết nó sẽ lo phần thưởng cho nhà vô địch nên đứa nào đứa nấy cứ sáng rỡ mắt lên.
Ngay tối hôm đó, đứa nào cũng khát khao mãnh liệt rằng, khi ra sàn đấu, cá của mình phải thật oai phong lẫm liệt. Cá thằng An cho con Hòa là con cá mái, màu nhạt, vây ỏng ẹo giống mấy đứa con gái, nhưng con Hòa hạ quyết tâm huấn luyện cá thật bài bản, đúng quy trình, cho cá ăn nhện đầy đủ theo cách của thằng Sơn cao to hướng dẫn. Con Bình thì ngày ngày lấy gương soi của chị nó đặt trước chai cho con cá của nó trừng con cá trong gương. Nhìn vào gương, con cá của con Bình ngoắt qua, ngoắt lại cái đuôi, trừng trừng con cá đối thủ trong gương dữ dằn lắm. Thằng Đình và thằng Lợi thì đem hai cái chai nuôi cá của hai đứa đặt sát nhau, đuôi chúng cũng ngoắt qua ngoắt lại, gằm gằm nhìn nhau, hứa hẹn những trận cầu nảy lửa. Thằng Sơn cao to luôn có lối đi riêng, nó âm thầm rèn luyện cá bằng cách, hàng ngày nó cột con ruồi vào sợi chỉ rồi nhử nhử cho con cá nhảy lên đớp. Thằng Sơn nói, làm vậy để nâng cao thể lực con cá.
Sáng Chủ nhật. “Giải vô địch chọi cá lia thia Gò Rậm” được khai mạc như dự kiến, trong hân hoan và hồi hộp. Bất ngờ nhất là có cả một đống những bọn hâm mộ môn đá cá ở các xóm lân cận nghe chộn rộn, bèn tìm cách xin dự khán. Được sự nhờ cậy của thằng Sơn, đám con gái kẻ vẽ một mớ giấy mời thiệt đẹp đoạn đích thân kéo nhau đi trao, khiến bọn khách mời khi nhận giấy cứ bẽn lẽn, thẹn thùng vì sự trang trọng quá chừng này.
Thằng An lấy hai cái nắp vung nhôm ra sân gõ một hồi rõ to và dài. Cả bọn mình trần trùng trục, chỉ trừ hai đứa con gái, sẵn sàng quyết chiến quyết thắng. Sau mấy vòng đầu, đám cá của thằng Lợi, thằng Hoành, con Hòa và con Bình thất thủ xin thua non. Kinh khủng nhất là cả con cá khổng lồ của thằng Sơn cũng chiến bại trong rẹt rẹt ba mươi giây. Bọn có cá thua trận tẽn tò bên cạnh mấy cái chai, hũ với những con cá nem nép sợ sệt, đuôi vây có phần xộc xệch sau trận cầu rất hăng.
Hai con của thằng An và thằng Quận lọt vào trận chọi tranh ngôi vô địch.
Trận chung kết diễn ra trên sân của một cái thau nhôm méo mó. Cuộc tranh tài bắt đầu sau khi thằng Sơn trọng tài hô to: 1,2,3 ! Không biết hai con vào chung kết có nghe được tiếng thằng Sơn hô không, nhưng sau tiếng hô của nó, hai con quẫy đuôi xốc lại tinh thần, bắt đầu nghinh chiến. Hai con liếc mắt thăm dò đối phương… cá thằng An có vẻ xem thường đối thủ. Cá thằng Quận yếu hơn nên thận trọng, thừa cơ tung cú hiểm, luôn chui dưới bụng cá thằng An né đòn… bất ngờ nó ngóc đầu đớp vô bụng cá thằng An, cả bọn nhảy cẩng lên hò reo… thằng An thất thần nhổm mông, bứt tóc. Tụi nhỏ đổi tư thế từ ngồi chồm hỗm sang nằm sõng soài quanh chiếc thau, đạp chân cổ vũ. Sau khi bị đòn hiểm, cá thằng An lấy hết sức bình sinh lao vào, đuổi cá thằng Quận chạy có cờ. Cá thằng Quận, thận trọng chớp thời cơ, tránh đòn hiểm, rồi bất ngờ quay lại khớp mỏ cá thằng An, hai bên ngậm mỏ nhau múa lượn như xiếc. Bỗng roẹt, cá thằng An quẫy ngược đuôi, búng mạnh lên khỏi mặt nước, cá thằng Quận rách mỏ, bơi lảo đảo… Không hổ danh được vào chung kết, hai con liên tiếp tung ra những cú hiểm hóc, chúng lùi lại, rồi tiến lên, trừng nhau, rồi khớp mỏ, con thằng Quận lại rách mỏ, đành bơi tháo thân…
Tranh của họa sĩ TRƯƠNG ĐÌNH DUNG
Ngôi vị quán quân của “Giải vô địch chọi cá lia thia Gò Rậm” và tước vị Nhà Vua cuối cùng thuộc về cá thằng An. Thằng Sơn cao to cật lực lắm mới dẹp được tiếng reo hò, náo loạn của bọn trẻ, để chuẩn bị cho Nhà Vua đăng quang.
Nghi thức đăng quang cho con cá diễn ra chóng vánh nhưng được cả bọn chăm chú theo dõi, đứa nào cũng phấn khích. Cái mặt thằng An rạng rỡ, nở to ra như cái mâm vì hãnh diện, nó xoay trái, xoay phải nhận lời chúc mừng. Chưa kể những bọn xóm bên cạnh, xung quanh cứ nắc nỏm khen không thể ngờ là bọn xóm Gò Rậm lại có thể tổ chức một …i vèn hoành tráng đến vậy.
Con Hòa làm công tác phục vụ, nó trịnh trọng mời thằng Sơn lên trao giải. Giải thưởng là một vòng nguyệt quế được con Bình kết từ sợi dây chuối với những chiếc búp hoa cau, hiện vật là hai trái bưởi to tướng được thằng Sơn giấu kín trong lùm lá tự nó đan để qua mắt bà nội nó. Nó vênh váo ngó qua ngó lại ra dấu giải thưởng rất xứng đáng với Nhà Vua. Mà xứng đáng thật ấy chứ, dễ chừng cũng đến 4 - 5 cân một trái là ít. Thằng An tự hào ngẩng cao đầu cho thằng Sơn đội vòng nguyệt quế và cong lưng bợ hiện vật... Bọn trẻ chứng kiến vỗ tay rần rần.
Cuộc vui nổ ra còn tưng bừng hơn khi cả bọn cùng nhau mổ hai quả bưởi ra đánh chén. Cái lọ thủy tinh đựng con Nhà Vua được trang trọng đặt trên ghế giữa vòng tròn bọn nhóc tự quây. Từng đứa một trịnh trọng đứng lên cam kết sẽ tham gia đóng góp để nuôi con Nhà Vua thật chu đáo…
Trong cuốn nhật ký của con Bình, có đoạn: “Vườn cổ tích của chúng tôi thời trẻ con đầy ắp kỷ niệm. Những buổi trưa trốn ngủ dang nắng đi bắt cá lia thia vẫn xanh hoài ký ức, trưa nay chợt ùa về trong tiếng ve ngân mùa hạ…”. “Con Nhà Vua xứng đáng là Nhà Vua khi tì tì cho ra hàng đàn đàn cá con xinh đẹp…”.
Sau hơn 30 năm gặp lại, con Bình đem cuốn nhật ký cũ hèm của nó đến quán và đọc cho cả bọn nghe một đoạn…giọng con Bình nghèn nghẹn. Thằng Hoành ngọng năm nào cười hô hố khi thằng An nhắc: Hồi đó thằng Hoành nói ngọng, ai hỏi tới nó là nó líu lưỡi: Thằng Bình nó bi bá banh…đã ngọng còn hay nói…! Cả bọn giờ tóc pha sương cười vang, con Bình cũng cười, giây phút trầm lắng, tan ra mênh mông. Ờ thì mới đó mà đã… Thằng Sơn nghẹn ngào.