Học tập suốt đời - Đòi hỏi tất yếu trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh của đất nước

Trong kỷ nguyên bùng nổ tri thức và chuyển đổi số hiện nay, học tập suốt đời không còn là sự lựa chọn, mà trở thành một đòi hỏi tất yếu. Đó là con đường duy nhất để mỗi cá nhân không bị tụt lại phía sau, để mỗi tổ chức gia tăng năng lực cạnh tranh, và để quốc gia vươn mình mạnh mẽ trong hành trình phát triển toàn diện, bền vững.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Học tập suốt đời để dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì lợi ích chung, để trở thành người có ích cho xã hội”. Đây không chỉ là lời hiệu triệu gửi tới toàn thể cán bộ, đảng viên và người dân, mà còn là định hướng chiến lược quan trọng nhằm xây dựng một xã hội học tập - nơi tri thức trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, là yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh quốc gia trong thời đại mới.

Đồng chí Tô Lâm - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Nguồn: TTXVN

Tri thức là sức mạnh - Học tập suốt đời là con đường phát triển tất yếu

Trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư này, tri thức không chỉ là tài nguyên cá nhân mà còn là “sức mạnh mềm” cốt lõi, quyết định vị thế của mỗi quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nếu như trước đây, tài nguyên thiên nhiên và lao động cơ bắp giữ vai trò chủ đạo, thì hiện nay, sáng tạo, đổi mới và năng lực tư duy đã trở thành động lực phát triển hàng đầu.

Chúng ta đang ở trong một thế giới vận động không ngừng, nơi tri thức nhân loại tăng trưởng theo cấp số nhân. Những kiến thức, kỹ năng của hôm nay có thể trở nên lỗi thời chỉ sau một thời gian ngắn nếu không được cập nhật thường xuyên. Vì vậy, học tập suốt đời là con đường tất yếu để mỗi người không ngừng thích ứng, đổi mới và nâng cao giá trị bản thân.

Hơn thế nữa, học tập suốt đời không chỉ nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, mà còn là hành trình phát triển tư duy phản biện, khả năng tự học, tinh thần đổi mới sáng tạo và trách nhiệm công dân. Đây là những năng lực cốt lõi của người lao động trong nền kinh tế tri thức và cũng là phẩm chất cần thiết của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong thời đại hội nhập sâu rộng.

Đặc biệt, trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, học tập suốt đời chính là “bệ đỡ” hình thành đội ngũ cán bộ vừa có tâm, có tầm, vừa có tư duy đổi mới, đáp ứng yêu cầu “7 dám” mà cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: Dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách, và dám hành động vì lợi ích chung. Đây không chỉ là kỳ vọng, mà còn là thước đo của một nền quản trị quốc gia hiện đại dựa trên tri thức, bản lĩnh và sáng tạo.

Kiến tạo xã hội học tập từ nền tảng chính sách đồng bộ

Xây dựng xã hội học tập không chỉ là xu thế tất yếu trong thời đại tri thức, mà còn là đòi hỏi cấp thiết để phát triển đất nước nhanh, bền vững và bao trùm. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, cần một nền tảng chính sách đồng bộ và hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, trong đó giáo dục, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là những trụ cột chiến lược, đóng vai trò then chốt.

Đảng và Nhà nước ta luôn xác định giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu. Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đã mở ra bước ngoặt lớn, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực người học. Chiến lược giáo dục giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2045, hướng tới một hệ thống giáo dục mở, linh hoạt, thực tiễn và hiện đại. Đặc biệt, Luật Giáo dục sửa đổi năm 2019 đã xác định “học tập suốt đời” là nguyên tắc xuyên suốt trong toàn hệ thống giáo dục quốc dân. Cùng với đó, các thiết chế học tập cộng đồng, hệ thống học liệu mở, các nền tảng học tập số (MOOC), đào tạo từ xa… đang lan tỏa mạnh mẽ, giúp tri thức tiếp cận gần hơn với người dân. Chuyển đổi số trong giáo dục, nền tảng học tập số quốc gia, AI, dữ liệu mở... đang hiện thực hóa mô hình xã hội học tập “mọi người - mọi lúc - mọi nơi”.

Song hành với giáo dục, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là đòn bẩy phát triển quan trọng trong thời đại số. Các chính sách thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ đang góp phần tạo dựng môi trường học tập, sáng tạo liên tục - nơi mỗi người dân không chỉ là người học mà còn là chủ thể đổi mới và tạo giá trị.

Đặc biệt, chuyển đổi số đang tạo nên cú huých mạnh mẽ trong quá trình kiến tạo xã hội học tập hiện đại. Chương trình Chuyển đổi số quốc gia xác định rõ: “Phát triển xã hội số với công dân số có kỹ năng số, học tập suốt đời” là một trụ cột chiến lược. Việc triển khai nền tảng học tập số quốc gia, hệ sinh thái giáo dục thông minh, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu mở và các công nghệ mới đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu đưa tri thức đến với mọi người, mọi lúc, mọi nơi, thu hẹp khoảng cách giáo dục và mở rộng cơ hội phát triển năng lực cá nhân.

Mới đây, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục khẳng định: Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược hàng đầu, là động lực chính thúc đẩy lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh và tạo bước phát triển bứt phá cho đất nước trong thời kỳ mới. Có thể khẳng định rằng, giáo dục, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là những yếu tố bổ trợ, mà chính là nền tảng cốt lõi kiến tạo xã hội học tập hiện đại - nơi tri thức được phổ cập, sáng tạo được nuôi dưỡng, và mỗi người dân đều có cơ hội học tập, phát triển trọn đời.

Động lực nâng tầm đội ngũ cán bộ

Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đẩy mạnh tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm nhiệm vụ trở thành yếu tố then chốt quyết định thành công của công cuộc cách mạng đổi mới. Bộ máy càng tinh gọn, trách nhiệm của mỗi cán bộ càng lớn, đòi hỏi phẩm chất, năng lực và tư duy chiến lược toàn diện.

Trong xu thế ấy, học tập suốt đời không chỉ là nhu cầu tự thân, mà còn là yêu cầu chính trị cấp thiết. Đây là con đường giúp đội ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng rèn luyện bản lĩnh, tích lũy tri thức, đổi mới tư duy và nâng cao năng lực hành động; từ đó, bắt nhịp với thời đại, chủ động thích ứng trước những biến động phức tạp của thế giới. Chỉ khi người cán bộ thực sự xem việc học là hành trình liên tục - học để hiểu lý luận, nắm vững thực tiễn, nâng cao chuyên môn, hoàn thiện kỹ năng và giữ gìn phẩm chất đạo đức, thì mới có thể trở thành người dẫn dắt sự phát triển, là cầu nối đưa đường lối, chính sách của Đảng vào cuộc sống.

Học tập suốt đời là động lực nâng tầm từng cán bộ và là đòn bẩy thúc đẩy cả hệ thống chính trị vận hành hiệu quả. Đây là nền tảng tạo dựng đội ngũ cán bộ "vừa hồng, vừa chuyên", đủ năng lực và phẩm chất để dẫn dắt đất nước phát triển trong thời đại hội nhập sâu rộng.

Muốn đất nước vươn tầm phát triển, xã hội cần khơi dậy và lan tỏa tinh thần học tập suốt đời trong mọi tầng lớp nhân dân. Muốn dân tộc mạnh, mỗi người dân cần tự mình học để không ngừng phát triển. Học tập suốt đời chính là lời đáp thiết thực nhất cho khát vọng xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và sánh vai với các cường quốc năm châu.

Một dân tộc biết học, dám học và học suốt đời là một dân tộc không ngừng tiến bước, không ngại đổi mới, không sợ thử thách. Khi mỗi người dân, mỗi tổ chức và cả hệ thống chính trị cùng kiến tạo một xã hội học tập, chúng ta sẽ có đủ trí tuệ, bản lĩnh và niềm tin để đưa đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh. Như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Chỉ khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, nhà nhà, người người thực hiện hiệu quả học tập suốt đời… chúng ta mới vững vàng tiến vào kỷ nguyên mới”.

Nguyễn Hữu Lộc

(Văn phòng Tỉnh ủy Bình Định)