Dược liệu quý “bén rễ” vùng núi cao An Toàn

Trong nỗ lực bảo tồn và khai thác hiệu quả các loài dược liệu bản địa, Công ty CP Dược - Trang thiết bị Y tế Bình Ðịnh (Bidiphar) đạt được bước tiến quan trọng khi nghiên cứu, trồng thử nghiệm và chế biến thành công 2 loại cây thuốc quý là ba kích và hà thủ ô đỏ.

Đây là kết quả nổi bật từ đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh được triển khai tại xã vùng cao An Toàn (huyện An Lão).

Từ cây thuốc quý đến sản phẩm chất lượng cao

Dưới sự chủ nhiệm của dược sĩ CKI Nguyễn Đức Thiệp, đề tài đã xây dựng thành công quy trình nhân giống và trồng 2 loại dược liệu quý theo tiêu chuẩn GACP-WHO (tiêu chuẩn toàn cầu về thực hành tốt trồng trọt và thu hái dược liệu theo khuyến cáo của tổ chức Y tế Thế giới). Theo dược sĩ Thiệp, nhu cầu sử dụng dược liệu từ tự nhiên tại Việt Nam đang ngày càng tăng, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, thực phẩm chức năng và y học cổ truyền. Tuy nhiên, phần lớn dược liệu hiện nay được người dân khai thác tự phát, phân tán, dẫn đến chất lượng không đồng đều và nguy cơ cạn kiệt giống quý.

Khu vườn ươm giống cây ba kích và hà thủ ô đỏ của Bidiphar tại xã An Toàn. Ảnh: NGUYỄN ĐỨC

Năm 2020, Bidiphar đã tiên phong đưa 2 giống cây thuốc quý là ba kích và hà thủ ô đỏ về trồng thử nghiệm tại vùng núi An Toàn. Sau 1 năm theo dõi, cả hai đều phát triển tốt, thích nghi hiệu quả với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương. Đây là tiền đề để nhân rộng mô hình và hình thành vùng trồng dược liệu chuyên canh. Nhờ ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô, Bidiphar đã nhân giống thành công hai loại cây thuốc quý trên 2,5 ha (gồm 1,3 ha cây ba kích và 1,2 ha cây hà thủ ô đỏ).

Sau khoảng 4 năm trồng, ba kích và hà thủ ô đỏ đã cho thu hoạch. Chủ nhiệm đề tài Nguyễn Đức Thiệp xác nhận: Qua hai đợt thu hoạch, chúng tôi thu 2.500 kg ba kích tươi, qua sơ chế thu được 500 kg ba kích khô, trong khi đó 2.400 kg hà thủ ô đỏ tươi cho ra 536 kg hà thủ ô đỏ khô. Từ số nguyên liệu này, Bidiphar đã hoàn thiện công thức và quy trình sản xuất viên nang cứng chiết xuất từ ba kích và hà thủ ô đỏ. Đây là những sản phẩm giàu dưỡng chất, giúp bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý thường gặp.

Không dừng lại ở đó, Bidiphar tiếp tục đa dạng hóa danh mục sản phẩm như trà cao đảng sâm - ba kích, trà cao hà thủ ô đỏ, bổ huyết trú nhan, bồi dương bổ thể… nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú của thị trường. Đồng thời, đơn vị chủ trì đề tài đã chuyển đổi vùng trồng theo tiêu chuẩn hữu cơ, hướng tới mục tiêu xuất khẩu dược liệu sạch và các sản phẩm từ dược liệu trong tương lai gần.

Hướng đến tạo sinh kế bền vững cho người dân

Điểm sáng của dự án không chỉ là thành công trong nghiên cứu và sản xuất, mà còn ở tính lan tỏa, góp phần phát triển KT-XH vùng cao An Lão. Bidiphar đang có kế hoạch chuyển giao giống, kỹ thuật trồng và chăm sóc cho người dân địa phương, đồng thời bao tiêu đầu ra sản phẩm để người dân yên tâm sản xuất, tạo thu nhập ổn định và lâu dài.

“Chúng tôi mong muốn vừa làm ra sản phẩm chất lượng cao, vừa xây dựng được chuỗi giá trị bền vững theo hướng từ nghiên cứu, trồng trọt, chế biến đến thương mại hóa. Thành công này sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả DN và cộng đồng địa phương”, dược sĩ Nguyễn Đức Thiệp chia sẻ.

Ngoài ba kích và hà thủ ô đỏ, dự án cũng đang định hướng người dân phát triển thêm các cây bản địa, như: Lan kim tuyến, sâm 7 lá 1 hoa (thất diệp nhất chi hoa) - những loại dược liệu có giá trị kinh tế và hiệu quả điều trị, phù hợp với điều kiện tự nhiên vùng An Toàn.

Thành công bước đầu của Bidiphar tại An Toàn đã mở ra hướng đi mới trong khai thác dược liệu bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH tại một trong những vùng miền núi khó khăn của tỉnh. Đây là minh chứng cho hướng đi đúng đắn kết hợp giữa khoa học, thực tiễn và trách nhiệm cộng đồng để dược liệu Việt Nam vươn tầm, đứng vững trên thị trường nội địa và hướng ra thế giới.

TRỌNG LỢI