Cần thay đổi tư duy trong công tác BHXH, BHYT

Ðó là yêu cầu được đặt ra tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 - 2020” do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và BHXH tỉnh phối hợp tổ chức ngày 13.12.

Ngày 22.11.2012, Nghị quyết 21-NQ/TW được ban hành. Chỉ hơn nửa tháng sau, ngày 12.12.2012, Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 23-CT/TU về thực hiện Nghị quyết này.

Thay đổi tư duy theo hướng chuyển hẳn sang tư thế của người phục vụ là yêu cầu quan trọng đối với nhân viên y tế, BHXH trong giai đoạn hiện nay. - Trong ảnh: Nhân viên y tế hướng dẫn người dân khám bệnh tại BVĐK tỉnh.

Ấn tượng và ì ạch

Đó là 2 bức tranh tương phản về tình hình phát triển đối tượng tham gia BHYT và BHXH sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW. Cụ thể, tỉ lệ bao phủ BHYT so với dân số năm 2012 (trước khi có Nghị quyết) chỉ ở mức 63,5%; dự kiến hết năm 2017 sẽ đạt 87%, vượt 3% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ, HĐND, UBND tỉnh đề ra. “Một con số thật sự ấn tượng, bởi tỉ lệ chung trên cả nước mới chỉ hơn 85%”, ông Lê Hùng Sơn - Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (BHXH Việt Nam), nhận định.

Ở chiều ngược lại, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện còn chưa đạt yêu cầu. Năm 2012, tỉ lệ tham gia BHXH so với lực lượng lao động là 9,5%, đến hết tháng 10.2017 chỉ mới nhích lên 10,8%; trong khi mức bình quân chung của cả nước đã trên 24%. Thêm vào đó, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) còn cao, nhưng chưa có biện pháp xử lý quyết liệt.

“Tình trạng nợ đóng, chậm đóng xảy ra phổ biến, DN cố tình không đóng BHXH hoặc chỉ đóng cho một số người lao động trong bộ khung quản lý để giảm chi phí sản xuất, kinh doanh… Điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích và các chế độ chính sách, phúc lợi của người lao động mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN”, Phó Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Phan Viết Hùng nói.  

Thay đổi tư duy là gốc của vấn đề

Thuật ngữ “viện phí” đã được thay bằng “mức giá dịch vụ y tế”, người bệnh đến bệnh viện là để “mua gói dịch vụ y tế”. Thế nhưng, tư duy bao cấp vẫn còn nặng nề ở một số cơ sở điều trị. “Cái gốc của vấn đề là phải thay đổi tư duy, cán bộ, nhân viên y tế phải chuyển hẳn sang tư thế của người phục vụ chứ không phải ban ơn. Cán bộ ngành BHXH cũng vậy, không thể ngồi chờ mãi, phải chủ động tìm đến đối tượng để vận động, thuyết phục họ tham gia BHXH, BHYT, BHTN”, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn nhấn mạnh.

Thay đổi tư duy sẽ thay đổi cách làm. Công tác tuyên truyền phải tránh “chung chung”, mà đi sâu vào những vấn đề cụ thể, thiết thực, phù hợp với đặc thù từng đối tượng vận động. Từ đó, giúp nhân dân hiểu rõ, hiểu đúng về lợi ích của việc tham gia BHXH, BHYT, những thiệt thòi khi không tham gia BHXH, BHYT với những sự việc cụ thể.

Một vấn đề quan trọng trong công tác BHXH, BHYT là giải quyết tình trạng nợ đọng, chậm đóng của các DN. Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng phải có chế tài xử lý đối với những khoản nợ không có khả năng thu hồi của DN đã giải thể, phá sản, dừng hoạt động do chủ sử dụng lao động bỏ trốn, mất tích, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.

Ông Lê Hùng Sơn thừa nhận rằng, đó là thực tế nhức nhối. “Chúng tôi đang phối hợp với Bộ LĐ-TB&XH trình Chính phủ ban hành một nghị định về xử lý đối với những trường hợp DN đã giải thể, phá sản để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Thậm chí, có hướng quỹ BHXH trích một phần ra đóng phần DN đang nợ để người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH”, ông Sơn chia sẻ. 

NGUYỄN VĂN TRANG