Rõ ràng là trên đất đó đã có nhà sờ sờ, thậm chí còn rất to và kiên cố; ấy vậy mà cán bộ địa chính huyện, xã cứ phớt lờ để giúp sức cho một cán bộ trong ngành y tế làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) và sau đó là chuyển QSDĐ trái pháp luật. Điều đáng nói là vụ việc sau đó đã được Viện KSND huyện phát hiện và có văn bản kháng nghị nhưng Tòa án cấp huyện, tỉnh vẫn cứ… cho qua!

Bà con xa không bằng láng giềng gần. Cảm thán trước chỗ ở của gia đình “người dưng” bên cạnh quá chật chội, năm 1976, bà Nguyễn Thị Chút ở thôn Vĩnh Lợi 3, xã Mỹ Thành (Phù Mỹ) đã bàn bạc với gia đình đồng ý cho ông Nguyễn Lô một khoảnh đất đối diện có diện tích dài 4m, rộng 2m, để làm công trình phụ. Phần đất cho gia đình ông Lô nằm sát ngay sau nhà của ông Đỗ Như Ý. Sau đó ông Ý bán lại ngôi nhà này cho ông Nguyễn Văn Nhựt. Ngày 2-5-2000, ông Nhựt vì điều kiện khó khăn đã bán lại ngôi nhà cho ông Ngô Tùng Mến. Hiện trạng của ngôi nhà ông Nhựt khi bán: mặt quay về hướng tây, được xây dựng bằng bê tông kiên cố, chỉ chừa một cái sân trước rất nhỏ chưa đầy 10m²; mặt đông (nằm giáp ranh với chỗ đất của ông Lô) không có trổ cửa ra mặt đường; đặc biệt là chưa có cấp QSDĐ và quyền sở hữu nhà. Hai bên thỏa thuận người mua chịu trách nhiệm lo giấy tờ và sang tên trước bạ theo đúng pháp luật.

Ngay sau đó, lợi dụng chỗ quan hệ công tác (là Trạm phó Trạm y tế xã), ông Mến đã móc nối với ông Ngô Trọng Hiếu, là cán bộ địa chính xã, để thực hiện ý đồ thâu tóm cả phần đất của ông Lô đang sở hữu. Thay vì làm sở hữu chủ nhà, ông Mến lại kê khai làm giấy chứng nhận QSDĐ ở, để… kê luôn phần đất của ông Lô đang sử dụng. Điều đáng nói là việc làm tréo ngoe của ông Mến, cán bộ địa chính xã và huyện đều biết (vì họ đã trực tiếp tới đo đạc tại hiện trường nhiều lần) nhưng lại phớt lờ, vẫn cấp giấy chứng nhận QSDĐ ở cho chủ cũ đứng tên và sau đó là chuyển quyền sử dụng đất trống sang tên ông Mến với diện tích 89m², thửa đất số 653 thuộc tờ bản đồ số 23, bao trùm lên cả phần đất của ông Lô. Khi đã có đầy đủ giấy tờ hợp pháp, ông Mến công khai đứng ra phát đơn khởi kiện lại ông Lô vì tội... ngang nhiên dám sử dụng trái phép đất của ông. Đơn khởi kiện được chính quyền thôn hòa giải, chỗ tình làng nghĩa xóm, ông Lô chấp nhận lùi một bước cho ông Mến một nửa diện tích để ông trổ cửa ra mặt đường, còn một nửa ông Lô xây tường lại sử dụng. Thế nhưng, nghĩa cử của ông Lô cũng không đủ để làm cho lòng tham của ông Mến dừng lại. Hòa giải chưa ráo mực, ông Mến lại tiếp tục có đơn khởi kiện yêu cầu ông Lô tháo dỡ toàn bộ công trình phụ đã có để trả lại đất cho ông. Đến mức này thì rõ ràng là sức chịu đựng của ông Lô không còn chỗ. Cuộc tranh chấp giữa hai bên quyết liệt từ đó.

Ngày 27-12-2001, TAND huyện Phù Mỹ thụ lý vụ án. Cùng thời gian này, Viện KSND cùng cấp cũng đã nhập cuộc theo đơn kêu cứu của ông Lô và phát hiện ra việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ và thủ tục chuyển nhượng QSDĐ là trái với Luật Đất đai và các quy định hiện hành. Để đảm bảo việc tuân thủ đúng pháp luật, Viện KSND cùng cấp đã “cảnh báo” bằng văn bản và yêu cầu Tòa án huyện chuyển hồ sơ vụ kiện cho UBND huyện - cấp có thẩm quyền giải quyết. Thế nhưng, bất chấp cảnh báo của Viện KSND, ngày 15-5-2002, TAND huyện Phù Mỹ vẫn mở phiên tòa sơ thẩm dân sự để công khai xét xử vụ kiện tranh chấp QSDĐ và tuyên xử: Buộc ông Lô phải tháo dỡ công trình phụ (chỉ để lại một giếng nước đóng để bơm chứ không được sử dụng để sinh hoạt tại chỗ) để trả lại đất cho ông Mến sử dụng theo giấy cấp quyền và hợp đồng chuyển nhượng. Lập tức ông Lô kháng cáo và Viện KSND huyện tiếp tục kháng nghị, yêu cầu TAND tỉnh Bình Định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm theo hướng hủy án sơ thẩm, giao hồ sơ về lại cho UBND huyện giải quyết theo thẩm quyền. Tuy nhiên, một lần nữa kháng nghị của Viện KSND huyện cũng chỉ dừng lại… trên giấy; còn Tòa phúc thẩm xử thì vẫn cứ… y án sơ thẩm. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc ông Nguyễn Lô (65 tuổi) từ chỗ có đất hợp pháp trở thành kẻ sử dụng đất không hợp pháp!

Điều đáng hoan nghênh là mặc dù Tòa án phớt lờ trước những hành vi làm trái pháp luật của ông Mến, thế nhưng quan điểm của lãnh đạo UBND huyện Phù Mỹ thì rất rõ ràng. Chiều ngày 24-4-2003, tiếp xúc với chúng tôi, ông Trần Thái Nga - Chủ tịch UBND huyện - cho biết: Chúng tôi đã chỉ đạo cho Phòng Địa chính huyện xác minh làm rõ và tiến hành kiểm điểm những cán bộ địa chính đã tham mưu cho UBND huyện cấp giấy chứng nhận QSDĐ và làm thủ tục chuyển QSDĐ không đúng pháp luật cho ông Mến. Kiến nghị của UBND huyện là cần phải hủy bản án đã có hiệu lực để trả về cho địa phương sửa sai. Còn ông Sơn - Trưởng phòng Địa chính huyện - thừa nhận cán bộ cấp dưới làm sai nhưng lại rất có lý khi đưa ra nhận xét: Ngành địa chính làm sai nhưng chỉ mới có sai một. Nếu như khi biết giấy chứng nhận QSDĐ có vấn đề (theo văn bản cảnh báo của Viện KSND), Tòa án đề nghị hủy hợp đồng mua bán và chuyển trả hồ sơ về cho UBND huyện giải quyết thì chắc chắn vụ việc sẽ đơn giản hơn rất nhiều.

. Minh Trung