Giữa hạ, khoảng tháng sáu âm lịch, mùa gió nam cồ về quê tôi đúng hẹn. Ban đầu là nam non, sau đó cứ lồng lộng, ràn rạt khô cong tàu lá chuối, se rám làn môi con gái. Nam cồ mọi năm chỉ vài bữa, còn năm nay đã chục ngày rồi, thổi lại hung hơn, ngồi đâu cũng thấy gió. Giữa thị xã mà gió cứ như ngoài đồng, nam cồ nam mái cứ tung cát bụi tít mù lên mặt, xoáy lốc từng cơn trên đường, lắm lúc thật dễ gây tai nạn giao thông. Dù sao cũng là thiên nhiên, cái chung chiêng của cây lá cũng làm vạn vật thêm phần xao động. Dù sao con người ở đây cũng quá nhuần nhị và chân chất, cái sự đối phó lẫn nhau vẫn là điều khá xa xỉ. Đó cũng là một đặc sản của tỉnh lẻ còn sót lại…

Ồ, mà gió nam cồ xóc ngược mái tranh, lại dễ gây hỏa hoạn, làm khó cho người nghèo. Có bề gì, họ lặng lẽ lợp lại, lây lất vài hôm rồi cố dựng lại nếp nhà, dân quê rất ngại đi ở ké, ở thuê. Sau bữa nhà nhà tróc mái ít hôm thì vẫn thấy họ cười, có chi đâu, năm nào mà chẳng thế, lẽ thường của đất trời ấy mà. Người nhà quê thường lạc quan và an phận, cũng như người quá đủ đầy thì cố lạc quan và an phận. Lẽ thường, tuổi thơ thì hồn nhiên, lớn lên bon chen khẳng định, về già phải trồng hoa, đuổi gà. Nếu một đời sống trong thiên nhiên như thế thì người quê trẻ thật lâu và già cũng thật lâu. Cốt lõi lối sống là vậy nhưng cát bụi thương trường đã thổi đều từng ngóc ngách ngõ thôn, mọi chuyện đã có nhiều giá trị để so đo…

Sau một tuần làm lụng, sáng thứ bảy tôi lại leo lên núi Nhạn giữa mùa gió. Nói là núi cũng đúng nhưng thực ra gọi là đồi cao thì chính xác hơn; có núi Nhạn nằm ngay giữa lòng nên thị xã Tuy Hòa càng được tôn thêm giá trị. Ngửa mình trên thảm cỏ đỉnh núi, chợt thấy tình yêu quê hương đất nước nó gần gụi và cụ thể như những đoạn văn trong sách giáo khoa ấu thời mà theo suốt đường trần. Mây trắng bên trời kia cũng đâu còn là chuyện xa xôi, cứ vởn quanh mung minh như gió nam cồ. Buổi chiều, tôi đi về phía biển, gió nam cồ vấn vít hàng dương bờ cát. Người ta đổ về biển nhiều hơn trong những ngày này, biển những lúc này như tha thiết hơn; người ta đón chứ đâu có tránh nam cồ. Bỗng nhớ trong cuộc sống, chuyện gì mà ta chủ động đón nhận thì cái phiền não nó giảm đi nhiều phần, đôi khi lại cho một chút ý vị…

Lòng chợt rưng rưng khi gió nam cồ da diết đi về; năm nào cũng gió sao mỗi lần đến lại chất chứa thêm nhiều điều vậy? Một tấm tình quê cứ thông thống tứ bề…

. Hùng Phiên