NỢ ĐỌNG TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở PHÙ CÁT:
“Xây được nhà lại lo trả nợ”
Qua hơn 7 năm thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới, đến nay huyện Phù Cát đã có 6/16 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên sau đó, nhiều địa phương còn nợ đọng xây dựng cơ bản với số tiền khá lớn, khó có khả năng thanh toán.
Nợ dài, khó thanh toán
Không thể phủ nhận một thực tế là sau hơn 7 năm triển khai xây dựng nông thôn mới (XDNTM), diện mạo nông thôn Phù Cát đã có sự thay đổi tích cực. Cơ sở hạ tầng trên địa bàn các xã được đầu tư xây dựng khang trang, kiên cố; đời sống của nhân dân được cải thiện; an sinh xã hội được quan tâm và ngày càng đảm bảo. Tuy nhiên, do đẩy nhanh tiến độ về đích NTM, các xã đã tập trung đầu tư xây dựng hàng loạt các công trình, dẫn đến tồn đọng nợ xây dựng cơ bản (XDCB) kéo dài, khó thanh toán, với tổng số nợ gần 13 tỉ đồng. Trong đó, xã Cát Hanh nợ nhiều nhất, trên 6,3 tỉ đồng.
Giao thông nông thôn trên địa bàn Phù Cát được xây dựng khang trang, tạo điều kiện đi lại, phát triển KT-XH của các địa phương. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Theo ông Võ Văn Sáu, Chủ tịch UBND xã Cát Hanh, khi bắt đầu triển khai XDNTM, hạ tầng của xã còn rất thấp so với tiêu chí quy định, nhưng với sự đồng thuận, chung sức của nhân dân, Cát Hanh đã nỗ lực hoàn thành XDNTM vào năm 2016. Xã đã huy động trên 73,5 tỉ đồng đầu tư XDNTM, trong đó nhân dân đóng góp 5,7 tỉ đồng. Các công trình hạ tầng nông thôn được đầu tư xây dựng, phục vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất của nhân dân.
Cũng theo ông Sáu, để giải quyết tình trạng nợ đọng XDCB, xã đã họp bàn, đề ra nhiều giải pháp, trong đó giải pháp chủ yếu và trước mắt là trông vào nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất tại địa phương. “Nợ đọng XDCB là một vấn đề lớn mà Đảng ủy, UBND xã hết sức quan tâm. Trong năm 2018, xã tập trung bán đấu giá đất ở và cấp đất ở cho dân để có nguồn trả nợ. Phấn đấu đến năm 2019 sẽ trả nợ dứt điểm”, ông Sáu cho biết.
“Không xem xét công nhận đạt chuẩn NTM đối với địa phương có nợ đọng XDCB. Đối với các địa phương đã được công nhận đạt chuẩn, nếu không xử lý xong nợ đọng trong vòng 1 năm kể từ khi công nhận, sẽ đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét lại việc công nhận đạt chuẩn NTM”.
Xã Cát Hiệp cũng gặp nhiều khó khăn trong giải quyết nợ đọng XDCB. Ông Nguyễn Văn Cho, Chủ tịch UBND xã, cho hay: Khi bắt tay vào XDNTM, xã đầu tư xây dựng một loạt các công trình phúc lợi công cộng. Đến nay, sau gần 3 năm về đích NTM, Cát Hiệp còn nợ đọng XDCB trên 3 tỉ đồng; việc trả nợ rất khó khăn do ngân sách xã có hạn, nguồn đất để đấu giá không có nhiều và giá trị thấp.
Theo ông Cho, trong năm 2018, xã dự kiến bán 27 lô đất, trị giá 60 triệu đồng/lô, địa phương được trích lại 60%, xã thu được gần 1 tỉ đồng để trả nợ. Bằng kế hoạch trả nợ từng bước, theo lộ trình, mỗi năm một ít, xã phấn đấu hết năm 2019 sẽ thanh toán nợ đọng.
Theo đánh giá chung, nguyên nhân nhiều xã còn nợ đọng XDCB trong XDNTM là do nguồn ngân sách của huyện, xã chưa đáp ứng nhu cầu cân đối vốn xây dựng hạ tầng nông thôn tại địa phương, trong khi nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất hàng năm không thể cân đối bố trí trả hết nợ. Một số xã xây dựng các công trình hạ tầng có quy mô quá lớn, vượt chuẩn quy định. Do yêu cầu sớm hoàn thành, bàn giao đưa công trình vào sử dụng, nhiều chủ đầu tư đã thúc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, ứng vốn để thi công dẫn đến khối lượng thực hiện vượt nhiều so với số vốn trong kế hoạch…
Đầu tư phải phù hợp tiềm lực địa phương
Phần lớn các xã XDNTM ở Phù Cát hiện nay đều trông chờ vào nguồn kinh phí từ đấu giá quyền sử dụng đất để trang trải nợ XDCB. Điều này dẫn đến nợ đọng kéo dài và khó khăn trong quá trình trả nợ.
Trước tình hình này, huyện Phù Cát đã chỉ đạo các xã thực hiện nghiêm túc công tác đầu tư XDCB; xác định rõ tổng vốn và cơ cấu của nguồn vốn để đảm bảo sức chịu đựng của ngân sách xã và tính khả thi của công trình, dự án trước khi tiến hành xây dựng. Không ứng vốn vượt quá tỉ lệ cho phép đối với từng dự án. Tuyệt đối không triển khai xây dựng các công trình khi chưa có vốn, chưa xác định rõ nguồn vốn chi trả. Các địa phương rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng xã; đầu tư cơ sở hạ tầng tăng quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất và tăng cường đầu tư duy trì, nâng cao hệ thống cơ sở vật chất đã có.
Ông Nguyễn Văn Lê, Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện Phù Cát, cho biết: “Đối với các địa phương còn nợ đọng XDCB, huyện không cho phép triển khai công trình xây dựng mới cho đến khi xử lý xong nợ đọng; chỉ phê duyệt dự án khi đã xác định được nguồn vốn. Không xem xét công nhận đạt chuẩn NTM đối với địa phương có nợ đọng XDCB. Đối với các địa phương đã được công nhận đạt chuẩn, nếu không xử lý xong nợ đọng trong vòng 1 năm kể từ khi công nhận, sẽ đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét lại việc công nhận đạt chuẩn NTM”.
Để Chương trình XDNTM không trở thành gánh nặng cho người dân, các địa phương không để rơi vào tình trạng “nợ công”, việc hạch toán đầu tư trong XDNTM cần được tính toán điều chỉnh sát thực tế, phù hợp với điều kiện và tiềm lực của từng địa phương, tránh tình trạng “xây được nhà lại lo trả nợ”.
THẾ HÀ