NGĂN NGỪA TỘI PHẠM Ở NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN:

Gia đình đóng vai trò đặc biệt quan trọng

Có nhiều lý do khiến người chưa thành niên trở thành tội phạm. Song nguyên nhân chính và sâu xa, theo các đại biểu tham gia Hội thảo chuyên đề “Tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên, thực trạng và giải pháp” mà Viện KSND tỉnh tổ chức ngày 27.4, đó chính là do gia đình chưa quan tâm việc giáo dục, kèm cặp các em.

Quang cảnh hội nghị.

Phần lớn do gia đình thiếu quan tâm

Báo cáo tại hội nghị cho thấy, trong 5 năm trở lại đây (2013 - 2017), tình hình người chưa thành niên phạm tội trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp. Bình quân hằng năm có đến 64 vụ án hình sự và 113 bị can, bị cáo là người chưa thành niên (chiếm 10% số vụ án xảy ra trên địa bàn, 13,3% trên tổng số người phạm tội, với chủ yếu là các tội giết người, cướp tài sản, hiếp dâm trẻ em, cố ý gây thương tích, trộm cắp tài sản).

Theo ông Đỗ Tấn Phước, Trưởng phòng kiểm sát điều tra án trị an - an ninh - ma túy, Viện KSND tỉnh, nguyên nhân làm phát sinh tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên là: “Người chưa thành niên chưa ổn định về tâm sinh lý, trong khi đó lại thiếu sự kèm cặp, giáo dục của gia đình nên quen với lối sống tự do, buông thả, dễ tiếp thu những mặt trái của xã hội. Bên cạnh đó, trong môi trường học đường, xã hội có một số tiêu cực mà các em chưa được trang bị đủ kiến thức để phòng tránh, lâu dần hình thành động cơ phạm tội. Nguyên nhân chủ quan nữa xuất phát từ việc sử dụng rượu, bia, chất kích thích, đua đòi ăn chơi và thói côn đồ hung hãn dẫn đến không kiềm chế bản thân và phạm tội”.

Không chỉ tập trung phân tích nguyên nhân chung chung, các đại biểu đã nêu cụ thể từng vụ việc, từng nhóm tội danh để đánh giá tình trạng người chưa thành niên phạm tội. Theo đó, tội phạm hình sự đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Hành vi phạm tội ở người trẻ ngày càng man rợ, máu lạnh. Đơn cử như vụ Nguyễn Minh Hiếu (SN 2000, huyện Phù Cát) phạm tội giết người và cướp tài sản, chỉ xuất phát từ nhu cầu cá nhân là cần tiền để tiêu xài. Hiếu có hoàn cảnh khá đặc biệt. Cha mẹ ly hôn khi mới 5 tuổi, Hiếu ở với ông bà ngoại. Tại phiên tòa xét xử Hiếu, mẹ của y chỉ biết khóc và ân hận. Theo nhiều đại biểu, đây là nguyên nhân cốt lõi của vấn đề. Ông Đặng Thành Thái, Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh, nhấn mạnh: “Gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của con trẻ. Cha mẹ thiếu giáo dục, thiếu gương mẫu thì con cái cũng sẽ theo sự sai lệch đó mà tư duy và hình thành nhân cách”.

Xem xét trách nhiệm của cha mẹ

Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đặng Thành Thái cho rằng: “Nên chăng, cần xem lại hành vi phạm tội của lứa tuổi này. Nếu phạm tội đến cùng một cách độc ác thì thay vì mức án 18 năm tù giam như luật quy định, nên xem xét tăng nặng mức án theo đúng hành vi. Bên cạnh đó, cần có những chế tài xử lý thật nghiêm khắc về mặt trách nhiệm đối với những bậc cha mẹ, người thân của trẻ vị thành niên phạm tội”. Cùng đó, thượng tá Lê Văn Phương, Phó chánh Văn phòng cơ quan cảnh sát điều tra, CA tỉnh, cho rằng: “Việc ngăn chặn người chưa thành niên phạm tội không chỉ là công việc của CA hay các cơ quan tố tụng mà cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị. Sau hội thảo này, chúng ta cần tham mưu cho UBND tỉnh ra nghị quyết  tăng cường giải pháp phòng tránh tình trạng người chưa thành niên phạm tội, nhằm kêu gọi cả cộng đồng chung tay, vì thực tế hiện nay, một số địa phương, ban ngành vẫn còn lơ là đối với công tác này”.

Đã đến lúc cần xem xét lại hiệu quả gắn kết của “tam giác” gia đình - nhà trường - xã hội. Phía sau mỗi vụ án bao giờ cũng là những nỗi đau. Nhưng nỗi đau sẽ còn nhân lên gấp bội lần khi kẻ gây án là những người còn trẻ. Vì vậy, bên cạnh các ý kiến nêu trên thì trong giải pháp mà Viện trưởng Viện KSND tỉnh Trần Văn Sang nêu, yếu tố gia đình vẫn là hàng đầu. Ông cho rằng: “Cha mẹ phải sống vì con cái, lấy tương lai của con làm động lực để giữ gìn hạnh phúc gia đình. Bởi thực tế có khoảng 70 - 80% trẻ phạm tội có gia đình “có vấn đề”, không quan tâm đến con cái. Chính vì thế, cần phải xây dựng nền tảng gia đình thật sự bền vững, hạnh phúc, có trách nhiệm nuôi dạy con cái và là tấm gương tốt cho con”.

KIỀU ANH