RỪNG NGẬP MẶN VEN ÐẦM THỊ NẠI:

“Không gian xanh” của thành phố

Rừng ngập mặn ven đầm Thị Nại trên địa bàn TP Quy Nhơn đang từng bước được khôi phục, không chỉ được xem như là tấm bình phong vững chãi chở che con người trước thiên tai mà còn góp phần cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu. Ði dọc những cánh rừng ngập mặn này sẽ thấy môi trường trong xanh, không gian bình yên ngay giữa thành phố đầy náo nhiệt.

Theo Ban quản lý Khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại, trên địa bàn TP Quy Nhơn, hiện có hơn 12 ha rừng ngập mặn (RNM) được trồng, phát triển xanh tốt, tập trung chủ yếu ở 2 phường Nhơn Bình và phường Đống Đa. Hầu hết, diện tích RNM này được trồng qua nguồn kinh phí hỗ trợ từ Dự án Nâng cấp hệ thống đê và trồng RNM ứng phó với biến đổi khí hậu với diện tích hơn 7 ha do Ban quản lý Dự án NN&PTNT làm chủ đầu tư và công trình trồng RNM thuộc Dự án “lá chắn xanh” với diện tích 5 ha do Văn phòng Điều phối về biến đổi khí hậu tỉnh làm chủ đầu tư. Sau thời gian trồng, những rừng bần, mắm và đước sinh trưởng, phát triển khá tốt. Màu xanh của RNM đã trở lại ven đầm Thị Nại này.

Những ngôi nhà ven đầm Thị Nại ở phường Nhơn Bình được bao bọc xung quanh những khu rừng đước xanh tốt.

Rừng phục hồi xanh tốt

Với vị trí địa lý tiếp giáp với khu vực đầm Thị Nại, trước đây, mỗi khi mùa mưa lũ đến người dân sống ven đầm thuộc 2 phường Đống Đa và Nhơn Bình luôn phải sống chung với cảnh triều cường, nhiều diện tích đất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản bị tàn phá, cuốn trôi. Ông Ngô Thanh Hoàng Song, Giám đốc Ban quản lý Khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại, đánh giá: “Trước đây, những cánh RNM ở ven đầm Thị Nại qua 2 phường Nhơn Bình và Đống Đa bị xâm hại khá nhiều do quá trình nuôi tôm của người dân. Song, thời gian gần đây, RNM đã hồi phục xanh tốt. Bên cạnh các giá trị về đa dạng sinh học, RNM nơi đây còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, hạn chế bão lũ, triều cường. RNM có khả năng hạn chế xâm nhập mặn và bảo vệ nước ngầm”.

Theo ông Song, RNM đang đóng vai trò rất quan trọng, rừng đã và đang giúp cư dân giữ đất, chống xói lở, bảo vệ hệ sinh thái. RNM ven đầm Thị Nại phát triển xanh tốt là cơ sở để các loài sinh vật sinh trưởng một cách tự nhiên, tạo nên một quần thể đa dạng. Một trong những yếu tố giúp RNM phát triển là nhờ sự chuyển biến về ý thức của người dân, sự vào cuộc nghiêm túc của chính quyền các cấp. Bên cạnh đó, sự chung tay bảo vệ của các DN hoạt động du lịch tại đây cũng đã góp phần hồi sinh RNM.

Qua khỏi cầu Hà Thanh 1, chạy dọc tuyến đường Quy Nhơn - Nhơn Hội, nhìn về phía đầm Thị Nại, mọi người có thể thấy ngay màu xanh bạt ngàn của RNM. Anh Trần Hoàng Minh, chủ một hồ tôm rộng gần 1 ha có 3 mặt tiếp giáp với đầm Thị Nại (thuộc phường Nhơn Bình), cho biết: “Mỗi mùa nuôi tôm trước đây, tôi bỏ ra hàng chục triệu đồng để đắp lại các bờ bao do sóng đánh vỡ. 5 năm gần đây, các “bờ kè” cây mắm, đước khép tán, rễ mọc ken dày, đã giảm thiểu đáng kể tình trạng sạt lở. Ngoài ra, các loại cây này còn tạo bóng mát và có nơi trú ẩn cho tôm cá”.

Một số chủ có hồ nuôi thủy sản ở phía Nam cầu Thị Nại (thuộc phường Đống Đa) còn tận dụng “rừng” đước ven đầm để làm du lịch sinh thái.

RNM ven đầm Thị Nại ở TP Quy Nhơn được xem như là tấm bình phong vững chãi, góp phần cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu.

Cần nỗ lực bảo vệ rừng ngập mặn

Nhận thức được vai trò quan trọng và những lợi ích RNM mang lại nên những năm gần đây, cư dân sống ven đầm Thị Nại đã quan tâm bảo vệ những diện tích RNM. RNM vì thế cũng bảo vệ đê, đời sống và phục vụ nhu cầu nuôi trồng thủy sản cho người dân. Tuy nhiên gần đây, một số diện tích RNM ở phường Nhơn Bình bị thu hẹp do một số dự án nằm phía Bắc cầu Thị Nại được triển khai. Thực tế cho thấy với sự phát triển nhanh chóng của KT-XH địa phương, việc tác động đến RNM là không thể tránh khỏi. Điều cốt yếu là trước khi triển khai các dự án về kinh tế, nhất là trong lĩnh vực du lịch ở những nơi gần RNM, cần phải được tính toán kỹ lưỡng, đặc biệt là khâu đánh giá tác động môi trường. Bên cạnh đó, Nhà nước cần phải hoàn thiện quy định về quản lý và quy hoạch RNM, mặt khác cần huy động sự tham gia và đóng góp của cộng đồng dân cư và các bên liên quan vào việc bảo tồn, phát triển quản lý và khai thác sử dụng RNM.

Theo Sở TN&MT, giá trị RNM mang lại là rất lớn, trong khi ở tỉnh ta diện tích RNM còn không nhiều nên cần phải bảo tồn nhằm phục hồi, phát triển. “RNM vừa tạo cảnh quan, vừa làm trong lành môi trường, tạo ra sự đa dạng sinh học. Mặt khác, RNM ven đầm Thị Nại cũng là nền tảng để phát triển du lịch và nuôi trồng hải sản, tạo sinh kế bền vững cho người dân”, ông Đặng Trung Thành, Giám đốc Sở TN&MT, nhận xét.

TRỌNG LỢI