Điều tra rà soát hộ nghèo, cận nghèo năm 2013:
Đảm bảo đúng quy trình
Nhiều điểm mới đang được triển khai, ứng dụng vào công tác điều tra, rà soát hộ nghèo năm 2013, góp phần tăng cường tính khách quan, chính xác. Các chính sách mới cho đối tượng cận nghèo cũng được thực hiện nhằm khuyến khích người dân thoát nghèo. Xung quanh vấn đề này, Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Phan Như Hải, Phó Giám đốc phụ trách Sở LĐ-TB&XH.
* Điểm đáng lưu ý trong công tác điều tra, rà soát hộ nghèo năm nay là gì, thưa ông?
- Năm 2013, chuẩn điều tra vẫn theo Quyết định 09/2011/QĐ-TTg về chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo áp dụng cho giai đoạn 2011-2015. Mức chuẩn hộ nghèo là 400 ngàn đồng/tháng trở xuống đối với khu vực nông thôn và 500 ngàn đồng trở xuống với khu vực thành thị; mức chuẩn hộ cận nghèo bằng 130% mức chuẩn hộ nghèo. Riêng mức chuẩn hộ cận nghèo 150% năm nay không tiến hành điều tra, rà soát mà chỉ giao cấp xã xác nhận cho các trường hợp có nhu cầu vay vốn học sinh, sinh viên.
Mặt khác, theo Thông tư 21, năm nay việc điều tra, rà soát hộ nghèo, cận nghèo không tiến hành trên toàn địa bàn, mà chỉ dựa trên cơ sở danh sách hộ nghèo, cận nghèo đang quản lý tại địa phương và bổ sung thêm một số hộ kinh tế suy giảm hoặc gặp phải những biến cố lớn như thiên tai, dịch bệnh, tai nạn… Điều này góp phần thu hẹp phạm vi điều tra, giảm tải cho các địa phương.
* Quy trình điều tra, rà soát hộ nghèo có gì thay đổi?
- Quy trình điều tra cơ bản không có gì đổi khác so với mọi năm. Tuy nhiên, mới đây, Bộ LĐ-TB&XH đã đề nghị các địa phương chấn chỉnh công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn, phải thực hiện nghiêm túc quy định niêm yết công khai danh sách hộ thuộc diện bình xét; tổ chức thẩm định kết quả điều tra, rà soát của cơ sở. Trong trường hợp kết quả rà soát chưa phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, phải tổ chức phúc tra lại trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Sở đã nhắc nhở các địa phương chú trọng hơn về điều này tại đợt tập huấn về công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, cận nghèo năm 2013.
Đáng chú ý, bắt đầu từ năm 2013, kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hằng năm của địa phương phải báo cáo với Thường trực HĐND và Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, trước khi UBND tỉnh có quyết định phê duyệt chính thức và báo cáo về Bộ LĐ-TB&XH.
* Có thông tin, ở một số địa phương xuất hiện tình trạng phân bổ chỉ tiêu hộ nghèo, áp đặt hộ dân phải thoát nghèo để đạt chỉ tiêu?
- Nói phân bổ chỉ tiêu là không đúng. Các địa phương căn cứ tình hình kinh tế - xã hội xác định chỉ tiêu phấn đấu giảm nghèo phù hợp. Hiện, các địa phương đều nỗ lực giảm nghèo theo tinh thần của Nghị quyết 80/NQ-CP về định hướng giảm nghèo bền vững thời kỳ 2011-2020 và Quyết định số 1489/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012-2015. Cụ thể, tỉ lệ hộ nghèo cả nước giảm bình quân 2%/năm (riêng các huyện, xã nghèo giảm 4%/năm) theo chuẩn nghèo quốc gia giai đoạn 2011-2015. Năm 2012, tỉ lệ giảm nghèo trung bình của tỉnh là 1,94%; các huyện, xã nghèo đều đạt trên 4%.
Bộ LĐ-TB&XH cũng đang có định hướng tách các đối tượng thụ hưởng chính sách bảo trợ xã hội - nhóm đối tượng yếu thế, khả năng thoát nghèo thấp - ra khỏi danh sách hộ nghèo phải điều tra, rà soát hằng năm, nhằm giảm gánh nặng cho chương trình giảm nghèo của các địa phương.
* Tâm lý không muốn thoát nghèo để được thụ hưởng nhiều chế độ chính sách mang tính “cho không” của một bộ phận người dân gây ảnh hưởng không nhỏ đến mục tiêu giảm nghèo, tỉnh ta có chính sách nào để thay đổi?
- Sở LĐ-TB&XH đã đề nghị các địa phương tích cực tuyên truyền nhằm thay đổi nhận thức người dân. Năm nay, nhiều chính sách mới dành cho người cận nghèo đã đi vào thực tiễn, là tín hiệu vui đối với những hộ gia đình nỗ lực thoát nghèo. Hộ cận nghèo được vay vốn với lãi suất vay bằng 130% lãi suất cho vay đối với hộ nghèo. Hộ vừa thoát nghèo lên cận nghèo được hỗ trợ 100% mức đóng bảo hiểm y tế trong 5 năm. Sắp tới, Bộ LĐ-TB&XH sẽ có hướng dẫn các địa phương được phép bổ sung danh sách hộ nghèo, cận nghèo nhiều lần trong năm để hỗ trợ kịp thời hơn cho người dân.
Bên cạnh tuyên truyền các chính sách mới, Sở cũng đề cập vai trò của các địa phương trong việc hỗ trợ người dân thoát nghèo. Hằng năm, sau khi có kết quả điều tra, rà soát, các địa phương đã giao cho hội, đoàn thể… hỗ trợ cho hộ nghèo, cận nghèo thoát nghèo. Cá biệt, một số nơi giao cho đảng viên đứng chân tại địa phương quan tâm, hỗ trợ cho các hộ nghèo, cận nghèo.
* Xin cảm ơn ông!
NGUYỄN MUỘI (Thực hiện)