GIẢI THƯỞNG ÐÀO TẤN - XUÂN DIỆU LẦN THỨ V - 2018:

“Bề thế” cả chất và lượng

Ðây là một giải thưởng văn học nghệ thuật cấp tỉnh khá bề thế, và đã đi qua 5 lần trao giải, thời hạn tính cho mỗi lần xét giải là 5 năm. Ở lần xét giải thứ 5 này, số lượng những tác phẩm được trao giải thưởng đã lên tới 60. Trong đó, giải A có đến 27 tác phẩm. Dĩ nhiên, với một giải thưởng văn học nghệ thuật, người ta phải nhìn trước hết vào chất lượng tác phẩm đạt giải.

Niềm vui từ những giải A

Tham gia Hội đồng chung khảo xét giải Đào Tấn - Xuân Diệu lần này, tôi thấy nổi lên 3 tác giả và cụm tác giả như 3 điểm sáng mới. Trong số 3 giải A ấy có 2 giải thuộc về 2 tác giả trẻ khiến một người đã lớn tuổi là tôi rất vui mừng. Đó là nhà điêu khắc trẻ Lê Trọng Nghĩa với cụm tác phẩm điêu khắc và sắp đặt: 1. Đô thị, 2. Biển của niềm chắt chiu, 3. Tổ ấm trong niềm bao bọc, 4. Ký ức trong niềm bao bọc, 5. Ký ức yêu thương, 6. Chim, và 7. Tương tác.

Trao giải A cho các tác giả đoạt giải. Ảnh: VĂN LƯU

Đó là cụm tác phẩm mỹ thuật ấn tượng, với sự kết hợp kỳ thú giữa hình thức cách tân và nội dung dân dã, với sự độc đáo trong tư duy hình tượng, tạo nên sự ngạc nhiên giữa quen và lạ, giữa bình thường và khác thường. Đây là sự thành công của một tài năng trẻ, bám rất chắc vào chất liệu dân gian, nhưng biết nâng tác phẩm lên tầm tượng trưng và có yếu tố siêu thực. Bình Định nên hết sức tạo điều kiện ủng hộ để tác giả Lê Trọng Nghĩa sáng tác, vì anh còn khả năng đi xa trong một lĩnh vực nghệ thuật mà Bình Định có truyền thống từ nghệ thuật điêu khắc Chàm hàng ngàn năm trước.

Lâu nay Bình Định có nhiều nhà thơ, nhưng là nhà thơ vừa trẻ vừa mới mẻ trong sáng tác thì không có nhiều. Bây giờ đã xuất hiện một Triều La Vỹ. Là một người làm thơ, tôi rất vui vì sự xuất hiện tốt đẹp này. Tập thơ “Nhật ký đêm” của bác sĩ trẻ Triều La Vỹ đã được Hội đồng nhất trí bỏ phiếu đạt giải A, và coi đó là một niềm vui mới của thơ ca Bình Định.

Ở lần xét giải thưởng này, có một giải A khiến cả Hội đồng đều vui. Đó là giải A văn nghệ dân gian được trao cho hai tác giả người dân tộc thiểu số, Yang Danh và Đinh Nôn, với tác phẩm “H’mon DămYoong” sưu tầm và dịch thuật một trường ca của dân tộc Bana. Những tác phẩm truyền miệng này, nếu không kịp thời sưu tầm, dịch thuật và in ấn, sẽ bị mai một trong tương lai gần.

Sự hài hòa giữa các thế hệ

Đó là điểm hiện lên rất rõ trong danh sách các tác giả được trao giải lần này. Lớp trẻ mới mẻ bên cạnh lớp trung niên chín chắn, và lớp cao niên điềm đạm, đầy trải nghiệm.

Những tập thơ như “Điềm đạm Việt Nam” của nhà thơ nữ Lệ Thu, “Hầu chuyện với tiền nhân” của nhà thơ, nhà viết kịch bản sân khấu Văn Trọng Hùng, hay “Thiên đường thơm rèm cửa nhà mình” của nhà thơ Mai Thìn là những tập thơ thật sự điềm đạm, tự hiểu mình, tuyệt đối không đua chen mà chỉ hướng tâm hồn về nhân dân, về đất nước, chỉ day dứt về số phận con người. Rồi người ta sẽ thấy, thơ là nghệ thuật gần với nội tâm con người nhất.

Tôi cũng rất ngạc nhiên về bộ tiểu thuyết dày hơn ngàn trang của một bác sĩ viết văn. Đó là tiểu thuyết “Thầy Gotama và 8000 đệ tử” của nhà văn Trần Như Luận. Viết về tuổi trẻ của Đức Phật đã là dũng cảm, lại viết một trường thiên tiểu thuyết như thế thật kỳ công.

Và Bình Định cũng là nơi có những tác giả truyện ngắn xuất sắc. Tạp chí “Văn nghệ Bình Định” chưa bao giờ thiếu những truyện ngắn hay, và qua các kỳ trao giải thưởng Đào Tấn - Xuân Diệu, những cây bút truyện ngắn đều chiếm những giải thưởng xứng đáng.

Những đóng góp của các tác giả văn học nghệ thuật qua giải thưởng Đào Tấn - Xuân Diệu lần này cho thấy khả năng sáng tạo của văn học nghệ thuật Bình Định là dồi dào, nó cũng cho thấy sự quan tâm của tỉnh Bình Định đối với văn học nghệ thuật là liên tục, không bị gián đoạn vì bất cứ lý do gì.

* * *

Với Hội đồng xét giải, mỗi thành công dù nhỏ của các tác giả cũng đều được các thành viên Hội đồng trân trọng. Sự công tâm, cẩn trọng nhưng thẳng thắn và minh bạch là những đặc điểm của Hội đồng giải thưởng Đào Tấn - Xuân Diệu. Tôi có nói đùa với lãnh đạo tỉnh Bình Định, là các thành viên Hội đồng làm việc rất nhiều, thù lao rất ít, nhưng vẫn rất vui. Miễn là được nhìn, được đọc, được nghe, được xem những tác phẩm hay.

THANH THẢO