Ðồng quản lý để bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản ven bờ
Bình Ðịnh đã và đang triển khai nhiều biện pháp, trong đó có việc xây dựng các mô hình đồng quản lý bảo vệ, khai thác và phát triển nguồn lợi thủy sản ven bờ, nhằm đảm bảo cân bằng sinh thái tự nhiên các thủy vực, đem lại sinh kế cho người dân.
Nhiều thách thức
Theo Sở NN&PTNT, tỉnh ta có 134 km bờ biển và 3 đầm phá lớn (Thị Nại, Đề Gi, Trà Ổ) với hệ sinh thái phong phú, là nơi sinh cư của nhiều loài thủy sản quý hiếm, có giá trị kinh tế cao và mang lại nguồn lợi lớn cho người dân. Tuy nhiên, hệ sinh thái khu vực biển ven bờ và các đầm phá bị tác động xấu bởi các hoạt động của con người. Mặc dù tỉnh và các địa phương đã triển khai nhiều biện pháp, nhưng chưa ngăn chặn triệt để tình trạng sử dụng chất nổ, chất độc, xung điện xiếc máy để khai thác thủy sản và hoạt động bơm hút các loài nhuyễn thể mang tính hủy diệt.
Mô hình bảo vệ, khai thác và phát triển khu vực biển có rạn san hô gắn với hoạt động du lịch tại xã Nhơn Hải đạt hiệu quả.
- Trong ảnh: Khách du lịch tham quan, lặn ngắm san hô tại khu vực biển Hòn Khô Nhỏ.
Môi trường, nguồn lợi thủy sản (NLTS) và đa dạng sinh học các vùng nội địa, ven bờ còn bị ảnh hưởng bởi rác thải và các hành vi hái, bẻ san hô, neo đậu tàu thuyền tại các bãi san hô hoặc khai thác thủy sản trong thời kỳ mang trứng và trong giai đoạn trưởng thành. Dân số tăng nhanh cũng đã gây áp lực về sinh kế ven biển, trong khi đó, nhận thức của cộng đồng về môi trường, tài nguyên ven biển còn hạn chế cũng là thách thức trong bảo vệ và phát triển NLTS ven bờ.
Mặt khác, việc quản lý không gian vùng biển ven bờ và các đầm phá ở tỉnh ta còn theo cách truyền thống, mỗi ngành một quy hoạch và các ngành chỉ chú ý đến lợi ích của ngành mình mà chưa quan tâm đến ngành khác, vì thế đã gây ra những mâu thuẫn, xung đột về lợi ích, làm ảnh hưởng đến nguồn tài nguyên, môi trường ven biển.
Phát triển mô hình đồng quản lý bảo vệ NLTS
Ông Trần Kim Dương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (thuộc Sở NN&PTNT) cho hay: Để công tác quản lý, bảo vệ, khai thác và phát triển NLTS ven bờ, đảm bảo cân bằng sinh thái tự nhiên các thủy vực, đem lại sinh kế cho người dân, tỉnh đã phát động phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ NLTS” với mục tiêu là nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở và nhân dân trong công tác bảo vệ NLTS. Phong trào này đã được sự hưởng ứng tích cực của chính quyền và nhân dân 33/33 xã, phường ven biển, ven đầm thuộc các huyện: Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát, Tuy Phước và TP Quy Nhơn.
Tỉnh cũng đã quy hoạch không gian ven bờ các xã, phường ven biển. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 11 mô hình với 20 tổ đồng quản lý, bảo vệ NLTS, trong đó có 3 mô hình lớn (đồng quản lý, bảo vệ NLTS đầm Trà Ổ; đồng quản lý, bảo vệ NLTS khu vực Bắc đầm Thị Nại; đồng quản lý, bảo vệ khu vực biển vịnh Quy Nhơn) với nhiều xã tham gia; dưới sự chỉ đạo, giám sát và hỗ trợ của 3 Hội đồng điều hành liên xã bảo vệ NLTS. Công tác quản lý, bảo vệ NLTS và môi trường sống của thủy sản vùng nước ven bờ, gắn với quản lý có hiệu quả các hoạt động khai thác thủy sản bền vững, giữ gìn đa dạng sinh học đã được các tổ đồng quản lý, bảo vệ NLTS triển khai bằng nhiều biện pháp cụ thể, mang lại hiệu quả thiết thực.
Ông Trần Văn Phúc, Phó giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Thời gian tới, các đơn vị trực thuộc Sở NN&PTNT tiếp tục phối hợp với các địa phương hỗ trợ các tổ đồng quản lý bảo vệ NLTS tuyên truyền cho ngư dân chấp hành tốt các quy định về quản lý NLTS, khai thác hợp lý tài nguyên, bảo vệ các rạn san hô, các bãi sinh sản của thủy sản nhằm phục hồi và phát triển NLTS, đa dạng sinh học trên các đầm phá và vịnh Quy Nhơn. Ngành Nông nghiệp tỉnh cũng sẽ cơ cấu lại đội tàu cá cùng các nghề khai thác phù hợp với ngư trường và nguồn lợi, giảm số lượng tàu thuyền công suất nhỏ, chuyển đổi một số ngành nghề khai thác thủy sản nhằm giảm cường độ khai thác ven bờ; tăng cường công tác đăng ký, đăng kiểm tàu cá và giám sát hoạt động khai thác thủy sản của ngư dân, nhất là khai thác ven bờ.
Mô hình bảo vệ, khai thác và phát triển khu vực biển có rạn san hô gắn với hoạt động dịch vụ du lịch tại xã Nhơn Hải do HTX Dịch vụ du lịch và Thủy sản Nhơn Hải thực hiện được Tổng cục Thủy sản và các ngành chức năng của tỉnh đánh giá cao. Theo ông Trần Thanh Thâm, Giám đốc HTX, từ khi HTX được giao quản lý, mật độ phủ của san hô tăng rõ rệt, nhiều loại thủy sản đến trú ẩn và sinh sản, góp phần bổ sung NLTS ven bờ. Hiện HTX đã khoanh vùng thí điểm khu vực rộng khoảng 2,1 ha, bố trí 1 bè nổi làm điểm trực canh 24/24 giờ trong suốt mùa du lịch. Bè nổi còn là điểm để các tàu thuyền chở khách du lịch neo đậu nhằm tránh việc thả neo xuống rạn san hô. Các thành viên của tổ bảo vệ san hô hướng dẫn khách lặn ngắm san hô trong khu vực cho phép, đảm bảo an toàn.
PHẠM TIẾN SỸ