Sản xuất công nghiệp: Bài toán tăng trưởng nhanh và bền vững
Sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh được đánh giá tiếp tục phát triển mạnh mẽ, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 5 tháng đầu năm tăng 8,15% so cùng kỳ. Tuy nhiên, gần một nửa chặng đường đã đi qua, nhiều thách thức đang đặt ra cho mục tiêu tăng trưởng sản xuất công nghiệp 9% cả năm.
Đóng góp chính vào tốc độ tăng trưởng ngành công nghiệp là công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 8,62%; công nghiệp sản xuất và phân phối điện tăng 9,39%; cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng trên 5%...
Sản xuất ống thép ở Nhà máy tôn Hoa Sen tại Khu công nghiệp Nhơn Hòa. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Tăng trưởng nhưng vẫn lo!
Trong 54 nhóm sản phẩm công nghiệp chủ yếu của tỉnh, có 30 sản phẩm tăng, 20 sản phẩm giảm và 4 sản phẩm tương đương so với cùng kỳ. Đáng chú ý, sản phẩm tăng cao như sản phẩm từ kim loại đúc sẵn tăng 205,5%; trong đó, các sản phẩm cấu kiện thép tăng 62,08% chủ yếu do Nhà máy ống thép Hoa Sen Bình Định hoạt động hiệu quả; sản lượng tấm lợp bằng kim loại tăng cao đột biến so cùng kỳ với đóng góp gần 95% từ Công ty Hoa Sen Nhơn Hội có công suất thiết kế 180 ngàn tấn tôn thép mạ kẽm đi vào hoạt động trong năm nay.
“Mức tăng của công nghiệp chế biến, chế tạo cao hơn bình quân chung, tuy là yếu tố tích cực nhưng chưa tạo ra được động lực chính trong phát triển sản xuất công nghiệp” - Giám đốc Sở Công Thương Man Ngọc Lý cho hay. Đi vào cụ thể của công nghiệp chế biến, chế tạo gần như chỉ phát triển trong lĩnh vực chế biến, với “sếu đầu đàn” là Tập đoàn Hoa Sen. Hai sản phẩm chủ lực khác của tỉnh là bia đóng chai và sữa chịu sự tác động của thị trường; các sản phẩm chế biến còn lại chưa có sự tác động rõ nét vào IIP.
Ngược lại, những tháng đầu năm nay tiếp tục chứng kiến sự tuột dốc của một trong những sản phẩm chủ lực của tỉnh là đường RS, với mức giảm sâu sau khi Công ty CP Đường Bình Định dừng hoạt động. Với sản xuất gỗ tinh chế, dù là “thủ phủ” nhưng sự tăng trưởng không như kỳ vọng khi phụ thuộc rất lớn vào thị trường xuất khẩu.
Giải bài toán tăng trưởng 2 con số
Đặt mục tiêu IIP cả năm tăng 9% so cùng kỳ, nhưng đến thời điểm này chưa có tháng nào chỉ số này vượt qua mức 9%. Đồng nghĩa, từ nay đến cuối năm, phải phấn đấu IIP từ 9,5% trở lên, và phải có những tháng mức tăng trưởng đạt đến 2 con số. Đây là vấn đề rất khó, khi thu hút đầu tư vào sản xuất công nghiệp chưa có nhân tố mới vượt trội như Tôn Hoa Sen.
Bà Nguyễn Thị Mỹ, quyền Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh, cho rằng, có nhiều vấn đề đáng quan tâm, như giải quyết tồn kho lớn quặng titan, dăm gỗ; ngành chế biến thức ăn chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong phát triển sản xuất công nghiệp của tỉnh vẫn chưa phát triển đáng kể; rồi bài toán giải quyết lực lượng lớn lao động thải ra sau khi xóa bỏ toàn bộ lò gạch thủ công... Rào cản kỹ thuật về sản phẩm, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp là trở ngại lớn để phục hồi ngành sản xuất bàn ghế gỗ... Những vấn đề này cần có sự chung tay tháo gỡ từ các cấp, ngành và các DN, để thúc đẩy sản xuất công nghiệp phát triển bền vững, hạn chế phụ thuộc quá nhiều vào số ít ngành đang phát triển “nóng” tại địa phương.
Sở Công Thương cho hay đang tập trung theo dõi, đôn đốc và tạo điều kiện cho các DN ngành chế biến gỗ, thủy sản, nông sản vượt qua khó khăn, tìm kiếm thị trường. Tháng 9 tới, tỉnh sẽ tổ chức cho đoàn 7 DN gỗ tham gia giới thiệu tại hội chợ đồ gỗ tại Mỹ. Sở Công Thương cũng sẽ phối hợp các sở, ngành liên quan tham mưu tỉnh ban hành một số chính sách có liên quan thúc đẩy hỗ trợ DN vừa và nhỏ, DN khởi nghiệp, DN có mặt hàng xuất khẩu sớm đi vào hoạt động những dự án đang chuẩn bị hoàn thành, tạo ra giá trị sản xuất công nghiệp mới. Triển khai có hiệu quả các đề án khuyến công quốc gia, địa phương, hoạt động xúc tiến thương mại… nhằm thúc đẩy phát triển đồng bộ, chất lượng.
“Để sản xuất công nghiệp tăng trưởng bền vững, cần rất nhiều yếu tố: thời gian, nhân lực, môi trường đồng bộ… Còn về chính sách, tôi khẳng định là có thể có “sản phẩm” ngay, nhưng những điều kiện khác không đồng bộ thì chúng ta cũng không có lợi thế thu hút. Bởi, trong bối cảnh cạnh tranh như hiện nay giữa các địa phương, đặc biệt là sự tác động rất lớn từ các đặc khu kinh tế, yếu tố nhà đầu tư có tính quyết định” - ông Man Ngọc Lý nhấn mạnh.
THU HIỀN