Hoạt động khai thác thủy sản: Tăng cường kiểm tra, giám sát
Tỉnh ta đang triển khai việc kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác thủy sản ở các vùng biển xa; truy xuất nguồn, xác nhận, chứng nhận sản phẩm thủy sản… nhằm khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của Liên minh châu Âu (EU) đối với thủy sản Việt Nam. Ông Trần Văn Phúc, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết thêm về vấn đề này.
* Theo Bộ NN&PTNT, lý do EU rút “thẻ vàng” cảnh cáo đối với thủy sản Việt Nam chủ yếu là do ngư dân nước ta còn vi phạm về hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý. Vậy xin ông cho biết các giải pháp của tỉnh nhằm khắc phục tình trạng nói trên?
- Để khắc phục tình trạng ngư dân vi phạm lãnh hải các nước khác, Sở NN&PTNT đã phối hợp với Bộ Chỉ huy BĐBP và chính quyền các địa phương ven biển trong tỉnh rà soát, nắm chắc số lượng tàu, ngành nghề khai thác; tổ chức nhiều lớp tập huấn, tuyên truyền, phổ biến cho ngư dân về quy định của EU và các giải pháp của Trung ương, của tỉnh...
Tỉnh ta cũng đã tranh thủ sự hỗ trợ của Bộ NN&PTNT để cấp và lắp đặt 587 máy movimar (thiết bị giám sát hành trình) và nâng cấp 2 Trạm bờ tại Hoài Nhơn và TP Quy Nhơn, đảm bảo thu nhận báo cáo vị trí của các tàu hoạt động ở những vùng biển xa về đất liền. Qua quá trình tư vấn, hướng dẫn, ngư dân tỉnh ta cũng đã trang bị 2.852 máy HF tầm xa VX 1700 để kết nối và gửi báo cáo vị trí tàu cá về các Trạm bờ.
Sở NN&PTNT cũng đã thành lập Văn phòng đại diện khai thác thủy sản (KTTS) tại Chi cục Thủy sản và 3 tổ thường trực tại cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan để kiểm tra tàu cá của ngư dân. Trước khi tàu cá xuất bến, các chủ tàu cá phải thông báo trước ít nhất 1 giờ cho tổ thường trực tại các cảng cá để kiểm tra đối chiếu hồ sơ, thông tin về tàu cá và hành trình khai thác. Những tàu cá đảm bảo điều kiện, tổ thường trực xác nhận đã kiểm tra, kiểm soát hoạt động KTTS, cho ngư dân xuất bến. Từ ngày 2.4 đến nay, sau khi được kiểm tra đã có 3.762 lượt tàu của ngư dân đã xuất bến (cảng cá Tam Quan 2.982 lượt; cảng cá Đề Gi 199 lượt, cảng Quy Nhơn 581 lượt).
Điều đáng nói là tỉnh ta đã triển khai nhiều biện pháp, nhưng tình trạng vi phạm lãnh hải vẫn còn xảy ra. 5 tháng đầu năm 2018, có 11 tàu cá với 102 thuyền viên trong tỉnh bị nước ngoài bắt giữ, trong đó Malaysia bắt giữ 9 tàu với 84 thuyền viên, Indonesia bắt giữ 2 tàu với 18 thuyền viên.
* Các đối tượng vi phạm lãnh hải bị xử lý như thế nào, thưa ông?
- Theo phản ánh của ngư dân, có một số tàu cá của ngư dân tỉnh ta đang hoạt động KTTS trong vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam đã bị nước ngoài bắt giữ, tịch thu hải sản và ngư lưới cụ rồi thả về. Cũng có ngư dân bị bắt oan khi đang KTTS ở khu vực biển chồng lấn với các nước lân cận. Một số trường hợp khác do tàu gặp bão, áp thấp nhiệt đới hoặc tránh bão, tàu bị hỏng máy trôi tự do trên biển dạt vào các vùng biển nước ngoài nhưng không biết các biện pháp xin hỗ trợ khẩn cấp và đã bị bắt giữ… Do vậy, Sở NN&PTNT đang phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, rà soát lại các đối tượng vi phạm lãnh hải các nước khác, đồng thời tìm hiểu nguyên nhân, báo cáo UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo.
Ngành chức năng của tỉnh kiểm tra sản phẩm thủy sản tại cảng cá Quy Nhơn.
Đối với việc xử lý các đối tượng xâm phạm lãnh hải các nước, Sở NN&PTNT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 152/2017 về việc ban hành Quy chế phối hợp xử lý các vụ việc tàu cá và ngư dân tỉnh Bình Định bị nước ngoài bắt giữ, xử lý. Theo đó, ngoài việc xử phạt nghiêm tàu cá vi phạm theo quy định, các tàu cá vi phạm sẽ bị loại khỏi danh sách hỗ trợ theo Quyết định số 48/2010 của Chính phủ; không cấp giấy chứng nhận KTTS hợp pháp để bán sản phẩm cho các DN xuất khẩu thủy sản vào thị trường châu Âu. Các đối tượng vi phạm còn có thể bị tước giấy phép KTTS trong vòng 6 tháng và buộc chủ tàu trả kinh phí đưa ngư dân về nước; kiểm điểm ngư dân và chính quyền địa phương có tàu cá bị nước ngoài bắt giữ…
* EU yêu cầu sản phẩm thủy sản xuất khẩu phải có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng và phải được cơ quan có thẩm quyền chứng nhận, xác nhận. Vấn đề này được tỉnh ta thực hiện ra sao?
- Bên cạnh việc kiểm tra tàu cá xuất bến, Sở NN&PTNT cũng kiểm tra, giám sát tàu cá cập bến từ các cảng cá, đồng thời truy xuất nguồn gốc thủy sản của ngư dân. Chúng tôi yêu cầu các chủ tàu cá phải thông báo trước ít nhất 1 giờ cho tổ thường trực tại cảng cá để bố trí lực lượng kiểm tra đối chiếu giấy xác nhận kiểm tra, kiểm soát hoạt động KTTS và sổ nhật ký KTTS; kiểm tra sản lượng và các loại thủy sản làm căn cứ xác nhận nguồn gốc thủy sản.
Khi phát hiện ngư dân vi phạm các quy định, Văn phòng KTTS lập biên bản bàn giao cho cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý. Từ ngày 2.4 đến nay, các tổ thường trực tại 3 cảng cá: Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan đã kiểm tra 2.134 lượt tàu cập bến. Các đơn vị trực thuộc Sở NN&PTNT cũng đã cấp chứng nhận và xác nhận trên 11.352 tấn thủy sản cho ngư dân và các cơ sở thu mua, xuất khẩu thủy sản theo các quy định của Bộ NN&PTNT.
* Xin cảm ơn ông!
PHẠM TIẾN SỸ (thực hiện)