Phát triển công nghiệp hỗ trợ: Ưu tiên cho ngành may mặc và năng lượng tái tạo
Mặc dù có nhiều chính sách ưu đãi, nhưng việc phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. “Thay vì cào bằng đầu tư phát triển, Bình Ðịnh cần phải xác định những ngành công nghiệp có lợi thế để phát triển công nghiệp hỗ trợ”, Giám đốc Sở Công Thương Man Ngọc Lý nhìn nhận.
Không có lợi thế phát triển
* So với mặt bằng chung trong cả nước, phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) tại Bình Định đang xếp ở mức nào, thưa ông?
- Hiện, DN CNHT tại tỉnh ta còn quá nhỏ lẻ, manh mún. Phần lớn nguyên, phụ liệu phục vụ cho sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh đều được cung cấp từ tỉnh khác, hoặc phải nhập khẩu, kể cả cho những ngành có thế mạnh của tỉnh như chế biến gỗ, dệt may…
Ngành may mặc được xác định là một trong hai ngành công nghiệp của tỉnh có nhu cầu lớn trong sử dụng các sản phẩm từ CNHT thời gian tới.
Hầu hết DN sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh thuộc loại nhỏ và vừa, trong khi đầu tư về CNHT đòi hỏi nguồn vốn lớn. Máy móc thiết bị của DN còn lạc hậu, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm thấp, không ổn định, giá thành sản phẩm cao. Các DN lại có xuất phát điểm thấp, thiếu vốn, thiếu nguồn nhân lực trong ngành CNHT, nên khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe về chất lượng còn kém.
Còn về yếu tố thị trường, rõ ràng DN trong tỉnh bất lợi trong thị trường tiêu thụ các sản phẩm CNHT khi danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển chủ yếu tập trung tại các tỉnh, thành phố có thị trường thuận lợi, các ngành công nghiệp phát triển như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương... Điều này dẫn đến việc đầu tư sản xuất các sản phẩm CNHT tại “vùng trũng” như Bình Định gặp khó khăn về vận chuyển, phân phối hàng hóa, làm tăng giá thành sản phẩm, giảm sức cạnh tranh trên thị trường.
* Với việc chưa có tổ chức, cá nhân nào trên địa bàn tỉnh đăng ký xác nhận ưu đãi, hoặc tham gia chương trình phát triển CNHT, vấn đề nằm ở chính sách “chưa đến” với DN, hay DN không “mặn mà”?
- Đối với việc triển khai các quy định của Nhà nước về phát triển CNHT, hiện có Nghị định (NĐ) số 111/2015/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển CNHT và Thông tư số 55/2015/TT-BTC của Bộ Công Thương quy định trình tự, thủ tục xác nhận ưu đãi và hậu kiểm ưu đãi đối với các dự án sản xuất sản phẩm CNHT thuộc danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển.
Cuối năm 2016, UBND tỉnh đã ban hành quy định chính sách hỗ trợ phát triển CNHT các sản phẩm có thế mạnh của tỉnh nằm ngoài danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển với những chính sách cụ thể thực hiện trên 4 nội dung, bao gồm: hỗ trợ nghiên cứu và phát triển; hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao; hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực; hỗ trợ xúc tiến thương mại, phát triển thị trường. Các ngành sản xuất được lựa chọn hỗ trợ dựa trên thế mạnh sản xuất công nghiệp của tỉnh như chế biến gỗ, đá, thức ăn chăn nuôi, cơ khí chế tạo và các ngành khác.
Các chính sách hỗ trợ phát triển ngành CNHT của Trung ương và địa phương đã được Sở Công Thương phổ biến, hướng dẫn, thông tin kịp thời đến các đối tượng được thụ hưởng. Tuy nhiên, đến nay, chưa có tổ chức, cá nhân nào trên địa bàn tỉnh đăng ký xác nhận ưu đãi, hoặc tham gia chương trình phát triển CNHT. Nhưng, để được hỗ trợ, DN CNHT phải đảm bảo nội lực hoạt động phát triển trong lĩnh vực này. Đó cũng là vòng luẩn quẩn khi DN tỉnh ta có quy mô nhỏ, không đủ đáp ứng các quy định hỗ trợ, nên không mặn mà.
Bình Định nên chọn ngành nào?
* Liệu có phải Bình Định nên xác định những ngành công nghiệp có lợi thế để phát triển CNHT?
- CNHT có vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển ngành công nghiệp, là động lực trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp. Ngược lại, công nghiệp có phát triển thì CNHT mới “lớn” được. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đang phát triển mạnh một số ngành công nghiệp như: may mặc (có 70 DN, trong đó 20 DN quy mô lớn); các dự án năng lượng tái tạo... Theo đó, nhu cầu sử dụng các sản phẩm hỗ trợ cho các ngành này trong thời gian đến là rất lớn.
* Để tạo điều kiện cho CNHT phát triển, theo ông phải cần có các điều kiện gì?
- Thứ nhất là phải có được lợi thế về quy mô của sản xuất công nghiệp nói chung và các ngành xác định lợi thế của tỉnh nói riêng. Thứ hai, thông thường để phát triển CNHT thì DN phải đủ mạnh trở thành vệ tinh của những ngành nghề đó, hoặc của các tập đoàn, DN tiên phong.
Để hỗ trợ ngành CNHT của tỉnh phát triển, mới đây, UBND tỉnh cũng đã kiến nghị Bộ Công Thương xem xét, giới thiệu các dự án đầu tư sản xuất các sản phẩm hỗ trợ thuộc danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển quy định tại NĐ 111, nhất là các sản phẩm hỗ trợ liên quan đến ngành may mặc và năng lượng tái tạo… đến đầu tư tại tỉnh Bình Định.
Ngoài ra, cần sớm cụ thể hóa các quy định nhằm tạo điều kiện cho DN nhỏ và vừa tham gia mạnh mẽ vào CNHT; hỗ trợ nắm bắt công nghệ tiên tiến, hiện đại, sản xuất ra các sản phẩm đạt chất lượng cao, đáp ứng được yêu cầu thị trường.
* Xin cảm ơn ông!
THU HIỀN (Thực hiện)