Gắn thiết bị in chứng từ trên cột đo xăng dầu: Không làm thì vi phạm, làm thì... vướng!
Ðó là vướng mắc được đại diện các sở KH&CN, chi cục tiêu chuẩn - đo lường chất lượng các tỉnh, thành phố trong cả nước đặt ra cho đại diện Vụ Ðo lường (Tổng cục Tiêu chuẩn - Ðo lường chất lượng, thuộc Bộ KH&CN) sáng 4.7.
Chuyên đề “Quản lý nhà nước về đo lường, chất lượng đối với xăng dầu và hướng dẫn nghiệp vụ kiểm tra phương tiện đo, lấy mẫu thử nghiệm chất lượng xăng dầu” là 1 trong 5 chuyên đề tập huấn nghiệp vụ KH&CN được Thanh tra Bộ KH&CN phối hợp Sở KH&CN Bình Định tổ chức tại TP Quy Nhơn trong 2 ngày 3 và 4.7.
Theo Thông tư 15, quy định bắt buộc gắn thiết bị in chứng từ trên cột đo xăng dầu có hiệu lực từ 1.7.2018.
Rối rắm quy định
Buổi tập huấn “nóng” ngay khi bước vào phần trao đổi, thảo luận những vướng mắc trong công tác quản lý nhà nước và thanh tra liên quan đến lĩnh vực đo lường, chất lượng xăng dầu. Đặc biệt, những vướng mắc trong quy định tại Điều 6, Thông tư số 15/2015/TT-BKHCN về đo lường, chất lượng trong kinh doanh xăng dầu do bộ chủ quản của ngành này ban hành. Cụ thể, từ ngày 1.7.2018, bắt buộc cột đo xăng dầu phải gắn thiết bị in chứng từ bán hàng để in và cung cấp chứng từ cho khách hàng. Chứng từ này đảm bảo các thông tin: tên cơ sở bán xăng dầu, địa chỉ, cột, ký hiệu, số sê-ri của cột đo xăng dầu; phút, giờ, ngày, tháng, năm bán hàng; loại xăng dầu, số lượng, đơn giá, tổng số tiền đã bán…
Ông Bùi Trung Dũng, Vụ Đo lường, Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường chất lượng lý giải, ưu điểm lớn nhất của quy định in chứng từ là góp phần bảo vệ người tiêu dùng. Mặt khác, việc này có thể giúp ngăn ngừa hành vi tiêu cực như “bơm chồng”, lấy mẫu xăng dầu để phát hiện trường hợp kém chất lượng. Sau đó, căn cứ vào những chứng từ bán hàng, có thể tính toán tổng gian lận và có giải pháp xử lý về hành vi gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Tuy nhiên, đã từng có kiến nghị trực tiếp trên Hệ thống tiếp nhận, trả lời kiến nghị DN của Chính phủ về việc quy định khiến DN kinh doanh gặp khó khăn, tốn kém kinh phí lắp đặt máy in, hoặc thay mới toàn bộ cột xăng dầu cũ. Kết quả thí điểm tại TP Hồ Chí Minh cũng cho thấy, sau khi bơm, người dân không lấy các chứng từ. Ngay tại buổi tập huấn, nhiều ý kiến đại biểu đến từ các sở KH&CN cho rằng, chỉ có những DN lớn, cần thanh quyết toán mới lấy hóa đơn thanh toán, chứ người tiêu dùng nhỏ lẻ thì không. Trong khi đó, DN cũng không “mặn mà” khi việc lắp thiết bị in chứng từ gây lãng phí do phát sinh các khoản chi phí không hề nhỏ, dao động 5 - 10 triệu đồng/thiết bị.
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Chánh Thanh tra Sở KH&CN Nghệ An, băn khoăn: 2 mục tiêu hướng đến của việc bắt buộc cột đo xăng dầu phải gắn thiết bị in chứng từ bán hàng là phục vụ cho người tiêu dùng và làm “chứng cứ” cho cơ quan quản lý về gian lận đo lường, chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, không chỉ qua phản ảnh của DN, mà ngay thực tế đoàn thanh tra chuyên ngành của tỉnh Nghệ An từng chứng kiến, sau khi khách hàng nhận chứng từ từ cửa hàng xăng dầu thì cũng tiện tay vứt luôn ra sân hoặc ven đường. “Hầu như không một khách hàng lẻ nào lấy chứng từ khi mua xăng dầu; tức quy định không phù hợp, không đáp ứng được 2 mục tiêu nói trên”, ông Hà thẳng thắn nói.
Xem xét, tính toán lại
Trên thực tế, Thông tư 15 đã ra đời 3 năm, đồng nghĩa yêu cầu bắt buộc gắn “máy in” cho cột đo xăng dầu không mới. Lộ trình 3 năm, nhưng công tác phối hợp giữa Bộ KH&CN và các cơ quan pháp luật khác không tốt. Ngành KH&CN của các địa phương đều cho biết chưa thực hiện được, còn bộ chủ quản tiếp tục ra dự thảo dời quy định đến năm 2019. “Không làm thì chúng tôi vi phạm quy định, nhưng làm thì rất vướng”, bà Trần Thị Lâm, Chi cục trưởng Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng TP Hải Phòng, bày tỏ.
Trong khi đó, thông tin từ ông Trương Hồng Dương, Chánh Thanh tra Bộ KH&CN, chương trình thanh tra chuyên đề năm 2018 được triển khai tập trung vào nội dung đo lường, chất lượng xăng dầu. Tại Bình Định, Giám đốc Sở KH&CN Lê Công Nhường cho biết đợt thanh tra chuyên ngành về hoạt động kinh doanh xăng dầu năm 2018 đã được triển khai trong tháng 5 vừa qua. Trên cơ sở tập huấn của Thanh tra Bộ KH&CN, Sở tiếp tục xây dựng kế hoạch tập trung thời gian tới. Chuẩn bị cho kế hoạch thanh tra diện rộng về lĩnh vực xăng dầu, Sở đề nghị Thanh tra Bộ làm việc với Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường chất lượng về những điểm vướng tại Thông tư 15, cũng như xem xét, thống nhất với các bộ, ngành về quy định bắt buộc cột đo xăng dầu phải gắn thiết bị in chứng từ bán hàng.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng đề nghị cần tính toán, xem xét lại quy định phù hợp với nhu cầu xã hội. Ông Bùi Trung Dũng cho biết sẽ ghi nhận các ý kiến để có báo cáo Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường chất lượng và bàn thảo với các bộ, ngành để có hướng dẫn cụ thể cho sở KH&CN các tỉnh, thành phố trong triển khai thực hiện Thông tư.
Một diễn biến khác, trong khi Thông tư 15 với quy định nói trên thu hút sự quan tâm của cơ quan quản lý nhà nước và DN thì mới đây, Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) cũng chính thức kết luận việc quy định các cột đo xăng dầu phải có thiết bị in chứng từ bán hàng để cung cấp cho khách hàng là không bảo đảm tính hợp pháp.
MAI HOÀNG