Phát triển HTXNN: Có chính sách, vẫn khó tiếp cận
Sau 5 năm thi hành Luật HTX năm 2012, nhiều chính sách ưu đãi đã được triển khai tạo điều kiện phát triển HTXNN sau chuyển đổi mô hình hoạt động. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn còn nhiều tồn tại, khó khăn cần được tháo gỡ.
Sau khi Luật HTX có hiệu lực, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển HTX, như: hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; thành lập mới, tổ chức lại hoạt động của HTX; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, ưu đãi về các loại thuế, phí khác. Riêng các HTX Nông, Lâm, Ngư, Diêm nghiệp còn được hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; vốn, giống cây trồng, vật nuôi khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; hỗ trợ liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.
Khó nhất là… vốn
Ngoài ra, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 55/CP về chính sách tín dụng đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn. Theo đó, HTXNN được các tổ chức tín dụng cho vay tối đa 1 tỉ đồng để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, sau gần 3 năm thực hiện chính sách, ông Nguyễn Xuân Hân - Giám đốc HTXNN Nhơn An (TX An Nhơn) cho hay: “Chúng tôi đã làm hồ sơ vay vốn, nhưng chưa thể tiếp cận được với vốn tín dụng ưu đãi do không có tài sản thế chấp. Vì thế, để có vốn kinh doanh, cán bộ của HTX phải lấy “sổ đỏ” gia đình, họ hàng để đi vay”.
Nhiều HTXNN trên địa bàn tỉnh chưa thể tiếp cận với chính sách hỗ trợ vốn tín dụng ưu đãi.
- Trong ảnh: Hoạt động kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật của HTXNN Nhơn Thọ 2 (TX An Nhơn).
Trong khi đó, câu chuyện của HTXNN Phước Hòa (huyện Tuy Phước) được Giám đốc Nguyễn Văn Minh thổ lộ: “Chúng tôi xây dựng phương án kinh doanh để vay vốn, nhưng ngân hàng kiểm tra thực tế cơ sở hạ tầng của HTX xuống cấp, năng lực tài chính yếu nên không giải quyết vay vốn”.
Ông Phạm Văn Thụy, Phó phòng Kinh tế - chính sách (Liên minh HTX tỉnh), cho biết: “Hiện có 17/152 HTXNN có tài sản cá nhân đảm bảo thế chấp mới được vay vốn tại các ngân hàng thương mại, với tổng số tiền khoảng 8,2 tỉ đồng. Còn vốn vay ưu đãi theo chính sách hỗ trợ của Nhà nước, hiện chưa có HTXNN nào được tiếp cận, bởi không có tài sản thế chấp, phương án kinh doanh”.
Không chỉ chính sách ưu đãi về tín dụng, ngay với chính sách ưu đãi thuế suất đối với HTX theo quy định đến nay vẫn chưa được thực hiện. Ông Phạm Văn Tân, Giám đốc HTXNN Nhơn Thọ 2 (TX An Nhơn), cho biết: “HTX hiện kinh doanh 10 dịch vụ, trong đó các dịch vụ phục vụ nông nghiệp theo Luật Thuế thu nhập DN thì được miễn thuế suất thu nhập DN 10%, nhưng đến nay cũng chưa được thụ hưởng”.
Bên cạnh đó, theo Quyết định 2261 của Chính phủ phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020, HTX được hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, kinh doanh gồm: trụ sở, sân phơi, nhà kho… với mức 80% tổng đầu tư dự án. Tuy nhiên, bất cập nảy sinh khi Bộ NN&PTNT ban hành Thông tư 15 lại quy định hướng dẫn điều kiện về tiêu chí thụ hưởng hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. “Theo Thông tư 15, HTX được hỗ trợ về trụ sở làm việc phải đảm bảo tiêu chí chưa có trụ sở làm việc và chưa được Nhà nước hỗ trợ kinh phí để thuê hoặc xây dựng trụ sở. Quy định này không thể thực hiện được, bởi hầu hết HTX trên địa bàn huyện đều có trụ sở làm việc. Riêng về hỗ trợ sân phơi, nhà kho cũng chưa đến được với HTX nào, ngoại trừ HTXNN Phước Hưng được hỗ trợ theo tiêu chí HTX điểm”, ông Phan Văn Khiêm - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Tuy Phước dẫn chứng.
- Trong ảnh: Thu hoạch lúa ở htxnn Phước Sơn (Tuy Phước). Ảnh: VĂN LƯU
Còn ông Đoàn Tuấn Sỹ, Phó trưởng phòng Kinh tế TX An Nhơn, thông tin: “Những chính sách ưu đãi hỗ trợ về cơ sở vật chất mới có nhóm HTXNN xếp loại khá, tốt được thụ hưởng. Đơn cử, địa bàn An Nhơn chỉ có HTXNN kiểu mẫu, điển hình tiên tiến là HTXNN Nhơn Thọ 2, Nhơn Lộc 1 được hỗ trợ xây dựng sân phơi, nhà kho”.
Cần được tháo gỡ
Ông Đoàn Tuấn Sỹ kiến nghị: “Các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước cần quy định rõ ràng, cụ thể theo từng nhóm HTX. Ví như, HTX yếu kém được hỗ trợ để “tiếp sức” trong sản xuất, kinh doanh; còn nhóm khá, tốt thì được thụ hưởng chính sách để phát triển kinh tế tập thể theo chủ trương của Đảng, Nhà nước”.
Còn ông Phan Văn Khiêm cho hay, huyện đã tổ chức đối thoại giữa các tổ chức tín dụng và HTX để tạo điều kiện cho các HTX được vay vốn mở rộng sản xuất theo chính sách nhà nước ban hành. Đồng thời, tăng cường công tác rà soát, tổ chức lại hoạt động các HTX; kêu gọi thu hút DN liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản theo chuỗi liên kết gỡ khó cho HTX.
Trong một diễn biến khác, ông Ngô Thanh Lý - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết đã báo cáo UBND tỉnh về những vấn đề trên. Đồng thời, đẩy mạnh phối hợp cùng các sở, ban, ngành của tỉnh từng bước giải quyết những khó khăn, vướng mắc của các HTX trong tiếp cận các chính sách ưu đãi của Nhà nước. “UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án đổi mới phát triển các tổ chức kinh tế hợp tác trong nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Theo đó, vấn đề quan trọng đặt ra đối với các sở, ngành liên quan là triển khai, hướng dẫn các HTXNN tiếp cận và thụ hưởng có hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, nhất là chính sách tín dụng, hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, thuế…”, ông Lý nhấn mạnh.
NGỌC NHUẬN