Cách mạng công nghiệp 4.0 & trường nghề
Tháng 6 vừa qua, Khối thi đua Các trường đại học, cao đẳng, trung cấp tỉnh đã mở một hội thảo về “Giải pháp đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0”. Ðây được xem là động thái tích cực của các trường trong bối cảnh đang căng thẳng vì tuyển sinh, trước các thông tin về sáp nhập, tự chủ.
Nhận diện
Ông Lê Quang Đáng, Phó Hiệu trưởng Trường CĐ Y tế Bình Định, nhận định: “Với 3 nội dung cốt lõi là trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật và dữ liệu lớn, cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tác động không nhỏ đến y học. Một số công việc trong ngành y sẽ biến mất trong tương lai do có sự thay thế của robot, máy móc. Robot có thể phẫu thuật, chẩn đoán chính xác bệnh. Nhưng suy cho cùng robot cũng chỉ là sản phẩm của con người, không thể thay thế con người trong hoạt động tương tác, chăm sóc, chia sẻ với người bệnh!”.
Lao động trẻ phải đặt mình ở vị trí giám sát, điều hành hệ thống máy móc, bảo trì, bảo dưỡng máy móc - những vị trí mà robot không thể thay thế được con người - để phấn đấu, rèn luyện.
- Trong ảnh: Sinh viên Trường CĐ Kỹ thuật công nghệ Quy Nhơn thực hành một bài thi tốt nghiệp theo đơn hàng của DN.
Liên quan đến lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, bà Bùi Thị Tịnh, Phó Trưởng phòng Đào tạo Trường Trung cấp Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh, cho rằng: Cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra nhiều cơ hội cho sinh viên văn hóa, nghệ thuật. Bằng công nghệ, kỹ thuật số, sinh viên có thể sáng tạo, mở ra lối đi mới. Bà Tịnh trao đổi: “Hiện nay, thế giới có công nghệ in 3D, điêu khắc kỹ thuật số. Âm nhạc trực tuyến cho sinh viên cơ hội đưa tác phẩm đến với đông đảo khán giả. Sinh viên mỹ thuật có thể làm việc với các hãng phim hoạt hình, viết truyện tranh hoặc trở thành nghệ sĩ tự do. Sinh viên nghệ thuật còn có thể bảo tồn, phát huy giá trị của di sản văn hóa truyền thống bằng công nghệ thực tế ảo...”.
Theo thống kê của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), các công việc có nguy cơ mất việc do tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 gồm: công nhân nhà máy, nhân viên thu ngân, tài xế taxi, nhân viên chăm sóc khách hàng. Là đơn vị cung ứng nguồn nhân lực kỹ thuật, đại diện của Trường CĐ Kỹ thuật công nghệ Quy Nhơn cho rằng: Yêu cầu của DN về năng lực thực hiện của người lao động ngày càng cao. Lao động trẻ phải đặt mình ở vị trí giám sát, điều hành hệ thống máy móc, bảo trì, bảo dưỡng máy móc - những vị trí mà robot không thể thay thế được con người - để phấn đấu, rèn luyện.
Nhiều cái khó
Tại hội thảo, các trường cũng đã có những chia sẻ rất thẳng thắn xung quanh công tác đào tạo thời 4.0. Đại diện Trường Trung cấp Kinh tế kỹ thuật Bình Định cho biết việc đào tạo nhân lực ngành nông nghiệp trình độ cao, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ cách mạng 4.0 là một bài toán khó với trường trong bối cảnh hiện tại. Bởi, nguồn kinh phí đầu tư cho thực hành, thực tập còn hạn chế, các trang thiết bị phục vụ thực hành đã lạc hậu; trình độ học viên hạn chế; số DN tiếp cận và đổi mới công nghệ sản xuất trên địa bàn còn ít.
Cũng bàn về việc nguồn lực hạn chế, trong khi KHKT thay đổi chóng mặt, Trường CĐ Kỹ thuật công nghệ Quy Nhơn đề xuất giải pháp tăng cường quan hệ liên kết với DN. Ông Phạm Văn Tường, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho rằng mối liên kết hiện tại của DN với các trường nghề đã có nhưng chưa sâu, chưa chặt chẽ. Ở các nước phát triển, mô hình “trường tại DN, DN tại trường” được đề cao. Các DN tham gia vào việc đào tạo, họ có trách nhiệm biến một phần xưởng sản xuất của mình thành nơi học tập cho người học nghề.
Tán thành với đề xuất này, song ông Nguyễn Trung Tiến, Hiệu trưởng Trường CĐ Cơ điện- Xây dựng và Nông lâm Trung Bộ, cho rằng sẽ rất khó để có thể trở thành hiện thực. Thực tế là DN tại Việt Nam hiện không quá nhiệt tình với việc đồng hành cùng công tác đào tạo, dù họ yêu cầu rất cao về năng lực của người lao động sau tốt nghiệp.
“Chưa có hẳn một giải pháp tối ưu nào cho công tác đào tạo, cung ứng nhân lực trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 sau hội thảo. Song, điều quan trọng là tất cả các trường đều đã nhìn rõ được những thách thức lẫn cơ hội, quan tâm, tìm kiếm một hướng đi phù hợp để phát triển bền vững trong giai đoạn mới”, ông Nguyễn Trung Tiến, Hiệu trưởng Trường CĐ Cơ điện - Xây dựng và Nông lâm Trung Bộ - Trưởng khối thi đua Các trường đại học, cao đẳng, trung cấp tỉnh chia sẻ.
NGUYỄN MUỘI