Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”: Giải pháp nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn
Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (viết tắt là chương trình OCOP) được hiểu là mỗi địa phương tùy theo điều kiện cụ thể về tiềm năng, lợi thế, lựa chọn những sản phẩm độc đáo, mang đậm nét đặc trưng để phát triển thành thương hiệu. Ðây được xem là giải pháp nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới.
Trong chiến lược phát triển OCOP, sản phẩm cá ngừ đại dương được tỉnh chú trọng, nhằm đẩy mạnh xuất khẩu, nâng cao thu nhập cho ngư dân. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Nhiều sản phẩm địa phương có lợi thế
Ông Phan Thành Giản - Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Phát triển nông thôn kiêm Phó Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới (XDNTM) thuộc Sở NN&PTNT - cho biết: Để thực hiện thành công chương trình OCOP, qua khảo sát, toàn tỉnh hiện có 200 cơ sở sản xuất và nhiều sản phẩm nông nghiệp, nông thôn (SPNNNT) thuộc 6 nhóm (nhóm thực phẩm, nhóm đồ uống, nhóm đồ lưu niệm - nội thất - trang trí, nhóm vải và may mặc, thảo dược, dịch vụ du lịch nông thôn). Phân tích, đánh giá cho thấy hầu hết các sản phẩm, dịch vụ đều có khả năng, dư địa để phát triển nếu được chú trọng đầu tư, được chỉ đạo tổ chức thực hiện một cách bài bản, đồng bộ; góp phần tạo chuyển biến căn bản trong phát triển kinh tế nông thôn để nâng cao thu nhập cho người dân.
Theo ông Phan Thành Giản, trong số các SPNNNT, nhiều sản phẩm có đăng ký sở hữu trí tuệ, đạt chất lượng cao, xuất khẩu đi nhiều quốc gia trên thế giới. Tập trung ở các sản phẩm chính, như nhóm thực phẩm, gồm: cá ngừ đại dương, tôm thương phẩm, nước mắm, yến sào, vi cước cá, hải sản khô các loại, dầu dừa tinh khiết… Nhóm sản phẩm thủ công mỹ nghệ như: đồ gỗ mỹ nghệ An Nhơn, mai cảnh Nhơn An, nón lá Gò Găng, mây tre đan Cát Minh, chiếu cói Hoài Châu Bắc. Nhóm đồ uống như: rượu Bàu Đá, rượu vang sim, trà Gò Loi… Theo tính toán, các SPNNNT mỗi năm mang lại doanh thu hàng trăm tỉ đồng.
Phan Tuấn (thực hiện)
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi thế, các SPNNNT đặc thù ở tỉnh ta tuy có số lượng lớn, chủng loại đa dạng, song giá trị chưa cao, thị trường tiêu thụ còn gặp nhiều khó khăn, phát triển chưa bền vững. Nguyên nhân do việc tổ chức sản xuất chủ yếu còn dựa vào hộ gia đình, manh mún, nhỏ lẻ, ít có thông tin thị trường. Đặc biệt là chưa chú trọng khai thác các lợi thế so sánh ở vùng nông thôn dựa trên các nguồn tài nguyên bản địa như các đặc sản cây, con, ngành nghề truyền thống, danh thắng địa phương. Các tổ chức, cá nhân chủ yếu sản xuất hàng hóa ở dạng sản phẩm thô, ít gia tăng giá trị; nên chưa đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng, dẫn đến giá trị gia tăng thấp, hiệu quả đem lại chưa cao...
Tiếp tục đẩy mạnh chương trình OCOP
Triển khai thực hiện tốt chương trình OCOP là một hướng đi tất yếu, nhằm phát triển các sản phẩm nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế để góp phần phát triển kinh tế nông thôn theo hướng phát triển nội sinh và gia tăng giá trị. Qua đó, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân nông thôn, góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng nông thôn mới.
Ông Giản cho hay, dự kiến trong tháng 8 tới, UBND tỉnh sẽ phê duyệt Đề án và ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2018 - 2020. Tỉnh sẽ chú trọng các giải pháp chủ yếu như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức trong việc triển khai thực hiện chương trình OCOP cho cán bộ và nhân dân hiểu được tầm quan trọng, ý nghĩa của chương trình. Xây dựng hệ thống vận hành OCOP, thành lập hệ thống chỉ đạo điều hành, thực hiện từ tỉnh đến cơ sở.
Tỉnh xác định để thực hiện thành công OCOP cần phải nâng cấp, tái cơ cấu các tổ chức kinh tế hiện có; hình thành các HTX/DN vừa và nhỏ; nâng cấp hoàn thiện cơ sở sản xuất (nhà xưởng, thiết bị, đào tạo nghề...) đáp ứng các tiêu chuẩn nhà sản xuất theo quy định. Kết nối các tổ chức OCOP với các nhà tư vấn phù hợp với ngành hàng.
Tỉnh sẽ kiểm tra, rà soát toàn bộ cơ chế, chính sách đã ban hành, trên cơ sở đó tích hợp và điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chính sách; đồng thời nghiên cứu ban hành một số chính sách mới để hỗ trợ thực hiện chương trình OCOP; tập trung hỗ trợ xúc tiến thương mại, cải tiến mẫu mã, đăng ký thương hiệu... Hỗ trợ và tạo môi trường thuận lợi để phát triển HTX, DN vừa và nhỏ ở nông thôn, thúc đẩy đầu tư phát triển sản xuất gắn với chế biến, kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị để xuất khẩu. Tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn; hỗ trợ xây dựng các điểm, trung tâm bán hàng OCOP; tổ chức các hội chợ OCOP để kết nối nông sản với thị trường tiêu thụ.
NGUYỄN HÂN