Phục hồi dàn dựng vở “Tình sử Huyền Trân công chúa”: Kế thừa & phát huy tinh hoa
“Tình sử Huyền Trân công chúa” - vở diễn xuất sắc, mang lại nhiều thành tích nghệ thuật cho Ðoàn Ca kịch bài chòi Bình Ðịnh ngay ở lần ra mắt cách nay 24 năm vừa được phục hồi dàn dựng. Kế thừa, phát huy được những tinh hoa đã có, mặt khác, cô đọng hơn, yếu tố diễn xuất được khai thác hiệu quả hơn… là nét đáng ghi nhận của vở diễn phục hồi.
Công chúa Huyền Trân (Thùy Dung thủ vai) và hoàng đế Chế Mân (Phương Phú đóng).
Trong danh sách kịch mục của Đoàn Ca kịch bài chòi Bình Định, “Tình sử Huyền Trân công chúa”(tác giả: Đoàn Thanh Ái, chỉnh lý nâng cao: Văn Trọng Hùng) được xếp vào hàng kinh điển, mang lại những thành tích đỉnh cao và góp phần làm nên uy tín nghệ thuật cho Đoàn. Tác phẩm được Đoàn dàn dựng lần đầu năm 1995, quy tụ những tên tuổi nghệ sĩ lớn trong cả nước (cố vấn nghệ thuật: Nghệ sĩ nhân dân (NSND) Nguyễn Đình Quang, đạo diễn: Cao Nguyên, âm nhạc: Đặng Hoành Loan, biên đạo múa: NSND Đặng Hùng…); với những diễn viên tài hoa như: Hoài Huệ, Hồ Thu, Tấn Hào, Thiên Chi… Ngay trong năm đó, vở đã xuất sắc đoạt HCV đầu bảng và 2 HCV cá nhân tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. Năm 1996, vở diễn vinh dự được Bộ VH&TT chọn biểu diễn nhân Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 6.
Với nội dung tư tưởng sâu sắc, lời văn đẹp, hay, nhiều mảng miếng, cao trào tạo đất diễn cho diễn viên…, Đoàn không chỉ thường xuyên mang trọn vẹn vở đến với công chúng khắp trong, ngoài tỉnh; mà còn chọn ra một số trích đoạn hay, vai mẫu để truyền dạy cho học sinh ngành dân ca bài chòi trong tỉnh và cho diễn viên trẻ của Đoàn tham gia các kỳ thi tài năng trẻ diễn viên.
Theo Trưởng đoàn - NSND Hoài Huệ, nhiều năm qua, vở diễn trên vắng bóng trong sự tiếc nhớ của khán giả. Nguyên nhân là bởi dàn diễn viên chủ lực tuổi khá cao, chủ yếu làm nhiệm vụ truyền nghề, nhường sân khấu cho lớp trẻ. Ông cho biết: “Đoàn luôn ấp ủ dự định đồng thời chuẩn bị mọi điều kiện để được phục hồi vở diễn có nội dung tư tưởng hay và chất lượng nghệ thuật cao này. Hiện nay, cảm thấy lực lượng nghệ sĩ trẻ của Đoàn đủ đảm đương, chuyển tải vở diễn, chúng tôi mạnh dạn tiến hành. Tuy nỗ lực hết sức nhưng cũng xác định tư tưởng: nếu có non, mỏng sẽ khắc phục thay vì để một vở diễn kinh điển tiếp tục bị gián đoạn, rất mừng là kết quả phục hồi dàn dựng được đánh giá cao”.
Điểm đáng ghi nhận nhất của việc phục hồi là ê-kip dàn dựng hoàn toàn sử dụng nhân lực của Đoàn (đạo diễn: Hoài Huệ, âm nhạc: Đinh Văn Nhân, biên đạo múa: Kim Tiển…) và vẫn đảm bảo hiệu quả. Nhiều ý kiến chuyên môn chung nhận xét, bên cạnh những giá trị về mặt chủ đề, nội dung tư tưởng, âm nhạc, múa… vốn đã định hình và nay được kế thừa trọn vẹn, phát huy, vở diễn phục hồi còn có một số ưu điểm. Đó là bố cục được tinh gọn giúp rút ngắn được 30 phút thời lượng biểu diễn, tiết tấu được đẩy nhanh, phù hợp với sân khấu hiện đại và thị hiếu khán giả. Đặc biệt, nội tâm nhân vật được đào sâu khai thác, làm cho yếu tố diễn xuất trở nên hiệu quả, hấp dẫn hơn…
“Tình sử Huyền Trân công chúa” nói về mối nhân duyên chính trị giữa công chúa Huyền Trân thời Trần nước Ðại Việt và hoàng đế Chế Mân nước Chiêm Thành. Gánh vác sứ mệnh ngoại giao, 1 năm làm dâu ngắn ngủi của mình, Huyền Trân công chúa - Hoàng hậu Paramecvari đã góp một nốt son vào vẻ đẹp của người dân nói chung, phụ nữ Ðại Việt nói riêng bởi tinh thần tôn trọng khác biệt văn hóa và văn hóa ứng xử. Bên cạnh một tình sử đẹp, nét lớn của vở diễn còn ở nội dung chính trị, giáo dục sâu sắc, đó là thông điệp về tình yêu, hòa bình, về ứng xử nhân văn.
SAO LY