Năng lực quản lý, vận hành các hồ chứa nước ở cơ sở: Chưa đáp ứng yêu cầu
Theo Sở NN&PTNT, hiện nay, nhân lực quản lý khai thác các công trình thủy lợi nói chung, hồ chứa nước nói riêng của các tổ chức hợp tác dùng nước ở tỉnh ta chủ yếu là lao động phổ thông hoặc cán bộ có chuyên môn khác làm việc kiêm nhiệm, nên công tác quản lý, vận hành, bảo dưỡng các công trình thủy lợi, hồ chứa nước… còn hạn chế.
Quy định của Bộ NN&PTNT
Để đảm bảo an toàn và phát huy cao nhất hiệu quả của các công trình thủy lợi (CTTL) đã xây dựng, Bộ NN&PTNT đã ban hành Thông tư số 40/2011 ngày 27.5.2011, quy định về điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ quản lý, khai thác CTTL.
Sửa chữa, nâng cấp hồ chứa nước Mỹ Thuận, thuộc địa bàn xã Cát Hưng (Phù Cát).
Theo đó, đối với hồ chứa có dung tích trữ từ 100 triệu m3 trở lên, đơn vị trực tiếp quản lý phải có ít nhất 3 kỹ sư thủy lợi, trong đó có ít nhất 1 người có thâm niên công tác từ 7 năm trở lên, có giấy chứng nhận đã qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý hồ đập do các cơ sở đào tạo của Bộ NN&PTNT cấp giấy chứng nhận. Hồ chứa có dung tích trữ từ 50 triệu m3 đến dưới 100 triệu m3, đơn vị quản lý hồ đập phải có ít nhất 2 kỹ sư thủy lợi, trong đó có ít nhất 1 người có thâm niên công tác từ 5 năm trở lên, có giấy chứng nhận qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý hồ đập do các cơ sở đào tạo của Bộ NN&PTNT cấp.
Hồ chứa có dung tích trữ từ 10 triệu m3 đến dưới 50 triệu m3, đơn vị quản lý hồ đập phải có ít nhất 1 kỹ sư thủy lợi, 1 cao đẳng thủy lợi, trong đó có ít nhất 1 người có thâm niên công tác từ 3 năm trở lên, có giấy chứng nhận qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý hồ đập do các cơ sở đào tạo của Bộ NN&PTNT cấp. Đối với hồ chứa có dung tích trữ từ 1 triệu m3 đến dưới 10 triệu m3, đơn vị quản lý đập phải có ít nhất 2 người có bằng cao đẳng thủy lợi, trong đó 1 người có thâm niên công tác trên 3 năm trở lên, đã có giấy chứng nhận qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý hồ đập do các cơ sở đào tạo của Bộ NN&PTNT cấp.
Hồ chứa có dung tích trữ dưới 1 triệu m3 (hoặc dưới 500 ngàn m3 đối với miền núi), đơn vị quản lý hồ đập phải có nhân viên đảm bảo tốt nghiệp THPT, có giấy chứng nhận qua lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý hồ đập do Sở NN&PTNT, Công ty TNHH Khai thác CTTL tổ chức...
Chưa đáp ứng yêu cầu
Theo ngành Nông nghiệp tỉnh, toàn tỉnh hiện có 165 hồ chứa, tổng dung tích 585 triệu m3, trong đó có 2 hồ dung tích từ 100 triệu m3 đến 226 triệu m3 ; 117 hồ nhỏ hơn 1 triệu m3…, với khoảng 2.000 người thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác.
Theo ngành Nông nghiệp tỉnh, toàn tỉnh hiện có 165 hồ chứa, tổng dung tích 585 triệu m3, trong đó có 2 hồ dung tích từ 100 triệu m3 đến 226 triệu m3; 117 hồ nhỏ hơn 1 triệu m3…, với khoảng 2.000 người thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác.
Tuy nhiên, ông Phan Xuân Hải, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở NN&PTNT), nhìn nhận: Nhân lực quản lý, khai thác, bảo dưỡng các CTTL nói chung, hồ chứa nước nói riêng tại các địa phương trong tỉnh không đáp ứng được các quy định theo Thông tư 40/2011 của Bộ NN&PTNT. Trong số 2.000 người quản lý các CTTL, chỉ có khoảng trên 100 người có bằng trung cấp chuyên ngành Thủy lợi trở lên hiện đang công tác tại Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định, số còn lại đang làm việc ở các xã, HTX. Phần lớn cán bộ tham gia công tác thủy lợi ở cơ sở đều là “tay ngang” hoặc làm kiêm nhiệm trái ngành nghề. Năng lực quản lý, khai thác CTTL ở các địa phương chỉ dừng lại ở mức tháo, dẫn nước tưới, ít ai thông hiểu về quy chế, quy phạm vận hành, bảo vệ, bảo dưỡng CTTL, nên các công trình chưa phát huy được hiệu quả như mong muốn. Khi CTTL bị hư hỏng, xuống cấp không được phát hiện và cũng không đề xuất sửa chữa kịp thời, nên công trình ngày càng xuống cấp.
Ông Nguyễn Hữu Vui, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho rằng, với cơ chế, chính sách và thu nhập như hiện nay, các xã, HTX rất khó thu hút được cán bộ có chuyên môn thủy lợi về làm việc. Mặt khác, những người có bằng cấp chuyên ngành thủy lợi, năng lực chuyên môn tốt cũng không muốn làm việc ở nông thôn, tại các HTX. Do vậy, rất khó thực hiện được các quy định tại Thông tư 40/2011 của Bộ NN&PTNT.
Để khắc phục hạn chế nói trên, theo ông Nguyễn Hữu Vui, Sở NN&PTNT sẽ tiếp tục tổ chức tập huấn, đào tạo, nâng cao năng lực cho những người tham gia công tác thủy lợi ở cơ sở, đồng thời đề xuất Bộ NN&PTNT điều chỉnh quy định yêu cầu năng lực cán bộ quản lý khai thác CTTL; cho phép tổ chức trạm quản lý thủy lợi cấp huyện để thực hiện nhiệm vụ quản lý các CTTL hoặc hỗ trợ về chuyên môn cho các tổ chức hợp tác. Tạo điều kiện hình thành các DN cung cấp dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật trong quản lý, khai thác CTTL cho các tổ chức hợp tác dùng nước, không bắt buộc chủ công trình phải có cán bộ kỹ thuật. Kinh phí hoạt động của các tổ chức nói trên sẽ được trích từ nguồn thu thủy lợi phí.
PHẠM TIẾN SỸ