Đầu tư xây dựng cánh đồng lớn: Mới chỉ có một doanh nghiệp tham gia, vì sao?
Các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện cánh đồng lớn sản xuất các loại cây trồng gắn với tiêu thụ sản phẩm sẽ được tỉnh hỗ trợ về nhiều mặt, nhưng đến nay chỉ có… 1 DN phối hợp với các HTXNN ở huyện Tuy Phước thực hiện 2 cánh đồng lớn sản xuất lúa giống.
Tham quan cánh đồng lớn sản xuất lúa giống tại xã Phước Hưng (Tuy Phước).
Theo Quyết định số 20/2015 của UBND tỉnh, DN tham gia cánh đồng lớn (CĐL) được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí thực hiện quy hoạch, cải tạo đồng ruộng, hoàn thiện hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng, hệ thống điện phục vụ sản xuất trong dự án CĐL; được hỗ trợ kinh phí tổ chức đào tạo, hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân...
Tổ chức đại diện của nông dân được hỗ trợ chi phí thuốc bảo vệ thực vật, công lao động, thuê máy để thực hiện dịch vụ bảo vệ thực vật chung cho các thành viên; hỗ trợ chi phí tập huấn cán bộ HTX, liên hiệp HTX về quản lý, hợp đồng kinh tế, kỹ thuật sản xuất. Nông dân tham gia CĐL được hỗ trợ một lần chi phí mua giống cây trồng; kinh phí lưu kho tại DN trong trường hợp Chính phủ thực hiện chủ trương tạm trữ nông sản, thời hạn hỗ trợ tối đa là 3 tháng...
Tuy vậy, hiện chỉ có Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình phối hợp với HTXNN Phước Hưng, xã Phước Hưng và HTXNN Phước Sơn, xã Phước Sơn (Tuy Phước) thực hiện 2 dự án CĐL sản xuất lúa giống, diện tích mỗi cánh đồng 100 ha. Theo ông Trần Tăng Long, Giám đốc HTXNN Phước Hưng, năm 2017, tổng doanh thu từ bán lúa giống cho DN đạt trên 5,35 tỉ đồng, trong đó nông dân hơn 5 tỉ đồng, còn lại của HTX. Vụ Đông Xuân 2017 - 2018, sản lượng lúa từ CĐL là 585 tấn đều được DN thu mua, HTX và thành viên đều có thu nhập cao từ bán lúa giống.
Ông Bùi Duy Hậu, Phó Giám đốc Công ty Giống cây trồng miền Trung - Tây Nguyên thuộc Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình, cho biết: Thực hiện CĐL tại huyện Tuy Phước, công ty chủ động được nguồn lúa giống để cung ứng cho các tỉnh, thành trong nước, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Rõ ràng, việc xây dựng CĐL mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia, nhưng vì sao ít DN tham gia?
Ông Đào Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, lý giải: Để được thụ hưởng chính sách hỗ trợ của tỉnh, các DN phải xây dựng dự án CĐL được UBND tỉnh phê duyệt, trong đó phải xác định được diện tích đầu tư sản xuất, loại sản phẩm cụ thể, DN phải hợp đồng với tổ chức đại diện của nông dân sản xuất, tiêu thụ sản phẩm ít nhất từ 5 năm trở lên, đảm bảo liên kết chuỗi bền vững. Hầu hết các DN đều không muốn ký hợp đồng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm dài hạn với nông dân bởi điều kiện thời tiết, khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến chuỗi sản xuất, tiêu thụ. Hơn nữa, diện tích đất sản xuất tại các địa phương manh mún, số nông hộ tham gia CĐL quá nhiều, nên rất khó vận động và thống nhất triển khai DA. DN còn lo ngại giá và đầu ra sản phẩm trên thị trường biến động, sẽ tác động xấu đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Do vậy, nhiều DN đăng ký nhưng lại xin rút không tham gia xây dựng CĐL mà muốn liên kết với nông dân xây dựng cánh đồng mẫu lớn hoặc cánh đồng tiên tiến ít “ràng buộc” hơn.
Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT, cho rằng, để đảm bảo tính bền vững, DN cần phải liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm trong thời gian dài, không thể làm theo cách “ăn xổi” như lâu nay. Bộ NN&PTNT cũng có chủ trương và quy định như vậy. Quan điểm của tỉnh là DN nào đủ năng lực, đảm bảo các quy định xây dựng CĐL, tỉnh sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để DN đầu tư, thà có ít DN tham gia xây dựng CĐL nhưng hiệu quả, bền vững, còn hơn nhiều DN tham gia nhưng làm ăn không uy tín.
PHẠM TIẾN SỸ