Mùa qua trên những phận người...
Tiểu thuyết Những mùa ngâu của Ngô Thúy Nga, NXB Công an nhân dân ấn hành vừa đạt giải ba của cuộc thi “Cây bút vàng” lần thứ 3 (giai đoạn 2015 -2017) do NXB Công an nhân dân phối hợp với Chi hội Nhà văn Công an tổ chức, tổng kết trao giải vào tháng 4.2018.
Những mùa ngâu, không phải như tên gọi, không là cơn mưa ký ức tháng bảy âm lịch trong ngút ngái truyền thuyết Ngưu Lan - Chức Nữ mà là mùa của hoa ngâu trắng hay còn gọi là hoa nguyệt quế trổ trắng nhiều nẻo đường quê nông thôn. Những mùa ngâu ấy đi qua trên từng phận người của một giai đoạn sau chiến tranh. Ở đó, những lát cắt hiện thực cuộc sống được dệt nên từ những cảnh đời khó khổ, những thân phận bị “lưu đày” trong nỗi buồn dai dẳng khiến người đọc phải trăn trở, suy ngẫm.
Để lại một phần thân thể của anh trong chiến tranh, trở về với chiếc nạng gỗ trong Như Lưu còn là nỗi đau âm ỉ khôn nguôi. Vợ anh đã bỏ đi theo người đàn ông khác. Đứa con gái từ nhỏ đã xa mẹ, xa cha dè dặt trước tình thương của Lưu. Hay Thung, bạn chiến đấu một thời của Lưu. Trở về từ chiến trường, Thung hoang mang đau đớn khi cả người yêu và mẹ mình đều đã mất. Anh kết duyên với Dần trong lần gặp bất ngờ của những ngày đói khát. Người “vợ nhặt” ấy như một niềm hy vọng mới, một thứ ánh sáng để Thung thấy đời chưa đi vào hố thẳm bế tắc. Nhưng! Oan trái cuộc đời không thôi đày đọa con người. Con gái Thung ra đời èo oặt bởi di chứng của chất độc da cam. Đói khổ, cùng quẫn đã khiến Thung thành một thầy bói giả thần giả quỷ lừa gạt niềm tin, biến Thung thành một kẻ trộm chó để rồi trong lần truy đuổi của những người làm công tác bảo vệ an ninh nông thôn, Thung đã đau, đã dằn vặt và ám ảnh khi đối diện với ánh mắt của Lưu, người đồng đội từng vào sinh ra tử…
Mỗi nhân vật - một tính cách - một cuộc đời với những diễn biến tâm lý sinh động được phác họa thành công qua ngòi bút của Nga tạo nhiều hiệu ứng cảm xúc. Người đọc cảm động với một Lưu luôn tìm cách giúp đỡ người khác, luôn biết buông bỏ hận thù và tha thứ để an yên lòng mình. Người đọc cũng đồng cảm với Thung, khao khát hướng về nẻo thiện, sẵn sàng dùng cả tính mạng mình để báo ơn, giúp Lưu sống sót qua vụ nổ mìn kinh hoàng.
Người đọc còn trăn trở, suy ngẫm về tuyến nhân vật phản diện, như một Sinh đầy mặc cảm tội lỗi với cái chết của em gái mình. Sinh quyết liệt với cuộc đời, có lúc gian giảo, bất chấp để đạt được mục đích. Để rồi, tòa án lương tâm, sự dằn vặt bất an luôn bám riết lấy Sinh, như một hình phạt vô hình. Với Sinh hay bản thể mỗi con người cũng vậy, luôn có một con quỷ ẩn ngụ, nếu không chiến thắng được, con người dễ trở nên lưu manh, độc ác...
Những mùa ngâu có hờn ghét, có căm phẫn, có bi kịch tột cùng, có những bất an vô định đang gặm nhấm tâm hồn con người, có những đấu tranh nội tâm giằng xé gay gắt… Nhưng, cũng có lúc cho ta những cảm giác nhẹ nhõm, bình an từ những giá trị của tình yêu thương chân thành. Để rồi, qua những trang sách, qua những thân phận trong tiểu thuyết, người đọc như thấp thoáng thấy chính mình. Từ đó, tự soi chiếu, tự tìm ra những giải đáp để có thể làm chủ được bản thân, hướng đến những điều an yên nhất bằng điều thiện, điều lành.
VÂN PHI