Siết chặt an toàn tiêm chủng
Từ đầu năm đến tháng 7.2013, toàn quốc ghi nhận 22 trường hợp phản ứng nặng liên quan đến vắc-xin. Ðể giảm thiểu những nguy cơ xảy ra sau tiêm, ngành Y tế đã và đang thực hiện nhiều hoạt động củng cố lại hệ thống tiêm chủng.
Tổng kiểm tra, rà soát
Thực hiện kế hoạch tăng cường công tác an toàn tiêm chủng, hoạt động tổng kiểm tra, rà soát được thực hiện ở tất cả các điểm tiêm chủng ở các bệnh viện, trung tâm y tế (TTYT) và trạm y tế (TYT) trên toàn tỉnh. Trong 2 ngày 19, 20.9, Đoàn kiểm tra công tác an toàn tiêm chủng Viện Pasteur Nha Trang đã kiểm tra tại TTYT huyện Tây Sơn, TTYT thị trấn Phú Phong, điểm tiêm vắc-xin viêm gan B tại khoa Sản BVĐK tỉnh và BVĐK khu vực Phú Phong. Kết quả, các điểm tiêm chủng hoạt động tốt, đủ điều kiện thực hiện tiêm chủng.
Tiếp đó, từ 24.9 đến 26.9, các đoàn kiểm tra của Sở Y tế tiến hành kiểm tra tại 10 TTYT, 10 TYT (mỗi TTYT chọn ngẫu nhiên 1 TYT) và khoa Sản BVĐK khu vực Bồng Sơn. Theo đánh giá của các đoàn kiểm tra, các điểm tiêm chủng thường xuyên của Dự án tiêm chủng mở rộng đều đủ điều kiện để tổ chức thực hiện tiêm chủng. Tuy nhiên, điểm tiêm chủng dịch vụ tại TTYT Hoài Nhơn, Hoài Ân, An Lão chưa đạt yêu cầu về quản lý và theo dõi vắc-xin (không có sổ quản lý vắc-xin, lưu vỏ vắc-xin không đúng quy định). Điểm tiêm dịch vụ tại TTYT Hoài Ân và An Lão không có bàn khám phân loại, riêng TTYT An Lão không có cả phòng tiêm chủng riêng. Đoàn kiểm tra đã đề nghị 3 điểm tiêm chủng dịch vụ này ngừng tiêm để khắc phục các hạn chế, thiếu sót.
Ngay sau khi Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch tăng cường công tác an toàn tiêm chủng kết thúc ngày 27.9, Phó Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng yêu cầu các TTYT khẩn trương thành lập đoàn kiểm tra công tác an toàn tiêm chủng tại các TYT. “Chúng tôi sẽ phúc tra 30-40% số điểm tiêm chủng được các TTYT kiểm tra”, thạc sĩ Hùng cho biết.
Cũng qua hoạt động kiểm tra cho thấy việc thực hiện tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh còn một số bất cập. Theo Phó Giám đốc TTYT huyện Phù Cát Mai Xuân Trình, khi có trẻ được sinh ra, bác sĩ khoa Sản khám sàng lọc và chỉ định tiêm; sau đó nhân viên khoa Sản báo tin cho Đội Y tế dự phòng cử người xuống trực tiếp tiêm. Trong khi đó, tại TTYT huyện Phù Mỹ, hoạt động này được “khoán trắng” cho khoa Sản. “Cả khoa chỉ có 1 bác sĩ, thứ 7, Chủ nhật không có bác sĩ trực, ai là người khám sàng lọc, chỉ định tiêm cho trẻ?”, bác sĩ Hồ Thị Đào Hoa, Trưởng khoa Sản, băn khoăn.
Tăng cường giám sát
Toàn tỉnh hiện có 183 điểm tiêm chủng thường xuyên và 14 điểm tiêm chủng dịch vụ. Yêu cầu hàng đầu được đặt ra là phải đảm bảo số lượng trẻ được tiêm không quá 50 trẻ/buổi/điểm tiêm. Theo nhiều cán bộ y tế, giới hạn số lượng như thế là cần thiết, giúp họ có nhiều thời gian để hướng dẫn các bà mẹ chăm sóc con trước và sau tiêm.
4 năm gần đây, hằng tháng, TYT xã Mỹ Chánh (huyện Phù Mỹ) phải tiêm vắc-xin cho 30 phụ nữ mang thai (ngày 27) và 75-85 trẻ (ngày 28). “Chúng tôi đang xây dựng phương án phân chia trẻ được tiêm vào 2 buổi khác nhau theo địa bàn thôn để khống chế số lượng. Quan trọng là công tác này phải được triển khai đồng bộ ở tất cả các địa phương. Trạm này không cho tiêm quá 50 trẻ, trong khi trạm “hàng xóm” vẫn cho tiêm thì người dân sẽ phản ứng”, bác sĩ Hồ Công Lộc, Trưởng TYT xã Mỹ Chánh, đặt vấn đề.
Sau 5 tháng tạm ngưng để làm rõ một số ca tai biến nặng và tử vong sau khi tiêm, từ tháng 10.2013, Bộ Y tế quyết định cho tiêm trở lại vắc-xin Quinvaxem (vắc-xin 5 trong 1 phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm gan B và viêm phổi do Hib).
Bên cạnh đó, sự giám sát của gia đình hoặc người được tiêm cũng sẽ được tăng cường. Cán bộ y tế phải tư vấn đầy đủ cho gia đình và người được tiêm chủng, đồng thời chỉ tiêm khi được sự đồng ý của họ. Trước khi tiêm, cán bộ y tế phải đưa gia đình hoặc người được tiêm chủng kiểm tra tên, hạn sử dụng của vắc-xin.
Đáng chú ý, số điện thoại của điểm tiêm chủng và tên người có trách nhiệm xử lý các vấn đề liên quan cũng sẽ được công bố rộng rãi. Các điểm tiêm chủng phải cử cán bộ theo dõi thường xuyên tình trạng sức khỏe của người được tiêm trong 30 phút sau khi tiêm. Sở Y tế cũng bố trí các đội cấp cứu lưu động tại các điểm tiêm chủng để xử trí kịp thời các trường hợp phản ứng nặng.
Để nâng cao hiệu quả việc theo dõi trẻ khi tiêm chủng, Phó Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng lưu ý cha mẹ của trẻ cần hợp tác với nhân viên y tế, thông báo chính xác tình trạng sức khỏe, tiền sử dị ứng của trẻ trước và sau tiêm để phát hiện tình huống chống chỉ định hoặc tạm thời chưa tiêm. Trường hợp trẻ sau tiêm chủng có các biến chứng như sốt cao, khóc thét, bỏ bú… nên đưa đến ngay cơ sở y tế.
NGUYỄN VĂN TRANG
Là phụ huynh có con nhỏ thuộc diện tiêm chủng, chúng tôi rất mừng vì gần đây ngành y tế đã chấn chỉnh lại cách làm của các trạm y tế phường xã. Mới đây, ngày 25/9, chúng tôi đưa bé ra trạm y tế phường Nhơn Phú để tiêm chủng như thường lệ, thì thấy bảng thông báo ghi rõ lịch tiêm cho từng khu vực, buổi sáng, buổi chiều, ngày nào, tiêm loại gì.... Bên trong thì thưa người, chứ không dồn ứ chật cứng người, nghẹt thở như trước đây. Coi lịch xong thì chúng tôi đi về và yên tâm chờ đến ngày tiêm của con mình. Cách làm khoa học vậy, nhưng tiếc là bây giờ mới làm. Chúng tôi cảm thấy mừng, nhưng trong lòng cũng băn khoăn là tại sao lâu nay, bản thân các cán bộ trạm y tế không nghĩ ra cách làm việc sao cho hợp lý, thoải mái cho mình và cho dân? Phải đợi đến khi có sự cố trong tiêm chủng, nhà nước chấn chỉnh lại, thì mới "lòi" ra cách làm này. Thật ra, khen một cách làm "quá đỗi bình thường" như vậy, chẳng khác nào khen một học sinh lớp 9 biết làm đúng bài toán 1+1=2. Than ôi, "trình độ cán bộ t