Thầy giáo Lê Đức Giảng: “Làm thầy thì phải hết lòng yêu thương học trò”

Gắn cả cuộc đời với sự nghiệp trồng người, ở tuổi 90, với vẹn nguyên sự minh mẫn, thầy giáo Lê Ðức Giảng (tên gọi khác là Phan Ðức Hòa) trầm giọng đúc kết: “Với học trò, người thầy phải nghiêm nhưng không được khắc, phải hết lòng yêu thương học trò”. Suốt một đời làm thầy, tấm lòng bao dung ấy của nhà giáo Lê Ðức Giảng đã chắp cánh cho không biết bao nhiêu thế hệ học sinh.

Một trong những người học trò nhỏ của thầy là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Năm 2012, trong dịp đến thăm thầy giáo cũ tại nhà riêng số 163 Nguyễn Thái Học (TP Quy Nhơn), người học trò ấy đã trang trọng biếu thầy một cuốn sách với lời đề tặng: “Kính biếu thầy Lê Đức Giảng - người thầy em hằng kính trọng với tất cả tấm lòng mình mấy chục năm nay”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (bìa phải) đến thăm thầy giáo Lê Đức Giảng tại nhà riêng vào năm 2012. Ảnh do nhân vật cung cấp

Những năm tháng không bao giờ quên

Lần giở từng bức ảnh cũ, từng trang sách xưa, thầy giáo Lê Đức Giảng bùi ngùi nhớ về quãng thời gian 4 năm (1955 - 1959) vừa dạy học vừa làm chủ nhiệm lớp ở các trường học sinh (HS) miền Nam. Ông kể: “Quá nửa số HS lúc đó có cha mẹ còn ở lại bên kia giới tuyến, vậy nên khi tiếp xúc, gần gũi với các em, tôi như được sống trong tình cảm ruột thịt của những người thân trong gia đình. Ngày ấy, HS gọi thầy giáo, cán bộ, nhân viên bằng hai từ “cô, chú”, còn chúng tôi gọi các em là “các cháu”. Nhờ đó mà nỗi nhớ vợ, thương con ở miền Nam trong tôi cũng được nguôi ngoai”.

Tháng 9.1961, sau khi tốt nghiệp khoa Lịch sử Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, thầy Lê Đức Giảng được chuyển về Trường Phổ thông cấp 3 Nguyễn Gia Thiều ở huyện Gia Lâm (Hà Nội), dạy môn Lịch sử các lớp 8 và 9 hệ 10 năm và làm chủ nhiệm lớp 9B. Lớp có 45 HS, do HS Nguyễn Phú Trọng (nay là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng) vừa làm lớp trưởng vừa làm bí thư chi đoàn.

Thầy Giảng trải lòng: “Các em HS dân dã, hồn nhiên và chân thực, anh Trọng tuy ít tuổi so với nhiều bạn bè cùng lớp nhưng học giỏi, trông chững chạc và khiêm tốn nên được bạn bè trong lớp quý mến, tin cậy. Hồi đó, buổi tối, anh Trọng thường đến học và làm bài tại phòng ở dành cho giáo viên của tôi vì nơi trọ đèn đóm tù mù; gặp những hôm trời mưa, anh ở lại ngủ chung với thầy giáo khiến tôi đỡ phần trống trải. Tình cảm thầy trò theo đó ngày càng trở nên thắm thiết và giữ mãi đến tận hôm nay”.

Liên tục 45 năm dạy học suốt ba thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và sau ngày đất nước thống nhất, thầy giáo Lê Đức Giảng đã tham gia đào tạo nhiều thế hệ học trò, và họ đã tỏa đi khắp mọi vùng miền, góp sức mình xây dựng và phát triển quê hương, đất nước. Nhiều người trong số đó giữ các chức vụ quan trọng trong Đảng, Chính phủ, chính quyền các địa phương…

Tháng 5.2018, các cựu học sinh miền Nam đã tề tựu về TP Quy Nhơn tổ chức lễ mừng thọ 90 tuổi cho 2 thầy giáo, trong đó có thầy Lê Đức Giảng (hàng trước, thứ hai từ phải sang). Ảnh do nhân vật cung cấp

Phải “nghiêm” nhưng không “khắc”

Tháng 5.2018, các cựu HS miền Nam đã tề tựu về TP Quy Nhơn tổ chức lễ mừng thọ 90 tuổi cho thầy Lê Đức Giảng. Ông giáo già mừng vui và xem đó là một trong những điều hạnh phúc nhất cuộc đời mình. Những năm qua, trong số các học sinh cũ về với ông, đã có không ít người từng “phản ứng” trước cách quản lý học sinh, nhà trường của ông, giờ quay về bày tỏ với ông lòng biết ơn chân thành vì điều đó.

“Với HS, tôi luôn rất nghiêm nhưng không khắc, khắc là khi người thầy bực mình lên. Nghiêm với HS bởi không thể buông lỏng kỷ cương trường lớp. Người thầy không được dễ dãi, không để HS tự tiện. Nghiêm nhưng phải tôn trọng các em, không nặng lời mà phân tích cho các em biết”, ông chia sẻ vậy. 

Thầy giáo Lê Đức Giảng nghiệm ra rằng, dạy học bây giờ khác với ngày xưa nhiều. Trước dạy nặng về kiến thức, bám sát giáo trình, còn giờ dạy làm sao cho HS có các kỹ năng và biết cách vận dụng kiến thức đã học vào thực tế. Thế nhưng, dù dạy học ở thời nào, theo cách nào thì người thầy phải luôn luôn thương yêu và tôn trọng HS. “Tôi cho rằng, thầy cô giáo mà quát mắng, đánh đập HS là tầm bậy. Làm vậy chỉ khiến HS khiếp sợ chứ không nể phục mình”, ông nói.

​

Sau khi nghỉ hưu vào năm 1986, ông vẫn tiếp tục cống hiến sức mình cho công tác khuyến học, khuyến tài tại khu phố 1, phường Ngô Mây - nơi ông sinh sống cho đến năm 2011. Suốt thời gian ấy, ông góp phần giúp khu phố đạt danh hiệu Khu phố khuyến học và trở thành điểm sáng trong công tác khuyến học khuyến tài của TP Quy Nhơn. Hiện tại, dù không tham gia vào đoàn thể nào nhưng ông vẫn luôn quan tâm và theo dõi công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo.

Chính vì vậy, khi bàn về thực trạng giáo dục nước nhà hiện nay, thầy giáo Lê Đức Giảng sôi nổi, hoạt bát hẳn lên và chia sẻ nhiều mong muốn trong lòng. Ông cho rằng, nên duy trì kỳ thi THPT quốc gia theo cách: Bộ GD&ĐT ra đề thi chung cho cả nước, tổ chức thi tại từng trường và tập trung bài thi tại một chỗ để chấm. Riêng với những vấn đề tiêu cực trong thi cử thời gian qua, theo ông, không phải là chuyện bất thường mà từ thời bao cấp cũng đã có dù không nhiều. Thầy giáo Lê Đức Giảng nêu ý kiến: “Điều quan trọng là cách xử lý phải triệt để, rốt ráo. Người đứng đầu ngành giáo dục ở các cấp, các đơn vị phải trong sáng, làm gương và có giải pháp ngăn ngừa các tiêu cực hiệu quả để tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh, công bằng và thực chất”.

NGỌC TÚ