Chiếc lồng đèn đẹp nhất
* Truyện ngắn của Y NGUYÊN
Nó mê chơi lồng đèn.
Nói chuyện lồng đèn phải đợi tới Trung thu. Thì đây, Trung thu sắp tới. Nhưng đừng mơ mấy thứ ấy cho mất công nếu không muốn nghe mẹ hét, nghèo, cơm không có ăn còn bày đặt bánh trái, đèn đung!
Sáng đi học, vừa tới lớp đã nghe tin sốt dẻo. Thầy Viên thông báo: Trung thu năm nay, trường tổ chức cuộc thi lồng đèn, các em về chuẩn bị…. Tin ấy khiến nó mừng muốn nhảy cỡn. Nó khoái chí khi nghĩ tới chuyện “bắt chẹt” được mẹ một phen. Vậy mà hình dung tới bộ mặt rầu rĩ của mẹ khi phải bóp bụng móc túi chi tiền mua nọ mua kia tự dưng lại thấy thương thương. Nhưng đây là lệnh của thầy. Thầy Viên nghiêm lắm, nói một là một, hai là hai, nó biết làm thế nào… Tự biện hộ chút cho… lương tâm bớt áy náy; chớ nỗi buồn của mẹ làm sao thắng được niềm vui đang mở cờ trong bụng nó.
“Thi lồng đèn”, ấy mới thực gãi đúng ngay chỗ ngứa. Còn hỏi: tay nghề lồng đèn của nó thuộc loại có hạng. Trẻ con nhà nghèo, muốn chơi phải tự làm lấy. Nghĩ coi, Trung thu mà không có cái lồng đèn cầm tay đi dung dăng dung dẻ thì còn gì là Trung thu…
***
Khoản cắt dán tô màu, rèm tua trang trí nó không tệ, chắc chắn; nhưng chặt tre vót nan cho đều, rồi ráp cột khung lồng đèn, làm một mình thì nó thua. Vụ này mọi năm nó vẫn nhờ ba. Xui, năm nay ba bận việc ở xa, tới giáp Trung thu mới về. Thực tình, nhà vẫn còn một chỗ có thể “cầu cứu”; đó là anh Năm. Nhưng nó ghét anh Năm cái tật chảnh, lần nào em gái nhờ vả cũng hoạnh họe khó khăn! Vậy mà trời đi vắng sao hôm nay anh Năm đột ngột dễ tính. Nghe nó nhờ vả, đã không đòi này nọ lôi thôi mà còn nhận lời giúp ngay, lại còn khen, mày nghĩ ra cái ý chùa Một Cột khéo đấy, mày vẽ mẫu để tao chẻ nan cũng giỏi. Làm xong chỉ hề hề: mầy thi xong, nhận giải về nhớ… chia cho anh mày với, nó gật đầu cái rụp, cười toe…
Cái khung lồng đèn nó ráp còn xẹo xọ vậy mà qua tay anh Năm đã đều đặn cân đối mọi nhẽ. Bên trong chỗ thanh cắm nến, anh Năm còn cẩn thận khứa một nhát cố định để khoanh lò xo giữ nến đứng vững, chặt khừ. Đến màn phất giấy bóng kính, cắt dán nẹp viền, quấn giấy màu làm ngù tua. Ròng rã loay hoay mấy ngày trời cũng xong. Lẽ ra có thể làm nhanh hơn; nhưng do nó quyết tâm “đầu tư” cho cái âm mưu… giải nhất nên nó làm cẩn thận tới hết mức luôn. Không uổng công: lồng đèn làm xong treo lên, xoay trái xoay phải lấp lánh ngù tua khiến đứa nào cũng phải trầm trồ ngưỡng mộ. Ban ngày trông đã tuyệt; tới tối thắp nến cắm vào lung linh, thử xách đi một vòng quanh xóm mới càng tuyệt hơn: con nít lối xóm đứa nào cũng chạy theo ngắm nghía trầm trồ.
Con Thơ thầm thì vô tai, vẻ quan trọng: mầy nghĩ lồng đèn mầy giải nhất hả, mơ đi; mấy đứa nhà giàu trong lớp toàn mua lồng đèn ngoài phố đem dự thi hông hà! Lồng đèn mình làm đẹp thì đẹp, sao so được lồng đèn phố…. Con Kiều đế thêm: không được giải thì chớ, lồng đèn dự thi mấy cái đẹp đẹp sẽ bị nhà trường “tịch thu”, đem treo dưới phòng hội đồng… Toàn những tin khiến nó toát mồ hôi hột!
Nghe bảo: thi lồng đèn năm nay, giải nhất sẽ là một chiếc bánh trung thu bự chảng. Bánh cao cấp có hạnh nhân, nho khô và gì gì nữa; thơm lừng, ngọt lịm chân răng chứ không phải như mấy cái bánh bột mì nhân đậu nhân dừa bán trong tiệm bà Tám trước cổng trường đâu. Cái bánh “đẳng cấp” ấy - theo lời con Lan, con thầy hiệu trưởng - lũ nhỏ xóm nghèo mơ còn chưa thấy nói gì được ăn? Được ngậm một miếng bánh ấy kể cũng đáng công chăm chút cái lồng đèn. Nhưng được giải mà mất cái lồng đèn thì làm sao được. Bánh ăn một loáng là hết veo; nhưng đến Trung thu lấy gì mà xách đi chơi.
Cả bọn thì thầm thảo luận, hay mình… trốn, không thi, giữ cái lồng đèn ở nhà chơi cho chắc? Con Thơ hốt hoảng trợn mắt: Bộ mày khùng hả, giỡn mặt với ai chớ giỡn mặt với thầy Viên na. Hồi giờ mày nghe có đứa nào dám làm cái trò cù nhây với thẩy chưa hả? Thầy còn tới tận nhà mách ba mẹ mày nữa là rồi đời! Nghĩ tới nghĩ lui hoài cũng không ra cách. Giờ thì nó thực sự hết ham giải nhất, hết thèm luôn cái bánh trung thu “đẳng cấp”, chỉ mong sao cái lồng đèn của nó tai qua nạn khỏi. Lồng đèn phố dự thi càng nhiều càng tốt; đừng ai để ý đến cái lồng đèn cưng của nó… Đêm nằm nó cứ trằn trọc cầu trời khẩn đất như vậy!
Tin giờ chót. Không có cái lồng đèn phố nào vào dự thi! Đúng ra cũng có một cái, nhưng bị loại ngay từ vòng “gửi xe”, cái đứa xách lồng đèn phố lên trường còn bị thầy Viên mắng cho một chặp, thi làm lồng đèn chớ bộ thi mua lồng đèn sao…. Đã bảo đừng giỡn mặt với thầy Viên mà! Lồng đèn mua sao qua mắt thầy được! Vào vòng chung khảo không thiếu lồng đèn đẹp; nhưng nhìn mãi cũng không tìm đâu ra cái lồng đèn đẹp hơn lồng đèn chùa Một Cột của nó. Đen đủi thật, nó lo đến thắt ruột…Con Thơ, con Kiều, con Lan ngó nó lom lom như chia sẻ nỗi đau đớn chuẩn bị mất lồng đèn.
Nó rầu rĩ đưa mắt tuyệt vọng nhìn các thầy cô trong ban giám khảo. Thầy Viên xem chừng hãnh diện lắm; bởi trong số lồng đèn vào chung khảo đã có tới 3 cái của lớp thầy! Không biết ban giám khảo trao đổi những gì mà thầy quay nhìn nó gật gật, cười tươi rói, không thèm để ý đến bản mặt nó méo xẹo! Nhìn bộ dạng thầy cũng đủ biết: lồng đèn nó chắc chắn giải nhất, không sai chạy vào đâu. Chuyện ấy cũng đồng nghĩa với việc cái lồng đèn cưng của nó coi như một đi không trở lại.
- Thầy ơi, em không muốn… nhận giải!
- Hử…???
- Em… Em muốn… trả giải thưởng lại, thầy phát cho bạn khác… đi thầy…
Thầy Viên nổi xung: Ơ, cái con bé này, em bị làm sao vậy hả?
Nó bắt đầu mếu máo: Em không muốn… nhận giải! Em chỉ muốn đem cái lồng đèn của em về thôi...
Con Thơ, con Lan, con Kiều hùa vào nói leo: Thưa thầy, bạn ấy sợ nhận giải thì sẽ bị “tịch thu” lồng đèn đem treo dưới phòng Hội đồng, khỏi chơi Trung thu á...
Thầy Viên bật cười: Ai nói với mấy đứa tào lao vậy hả! Nhà trường chỉ mượn treo triển lãm vài bữa, sau đó trả lại cho mấy đứa chơi chớ…
- Thiệt… Thiệt hả thầy???
Nó lắp bắp, thiếu chút nhảy tưng tưng lên, ngoác miệng cười toe trong khi mặt mũi vẫn còn nhòe nhoẹt nước mắt…