Cổ phần hóa đơn vị sự nghiệp công lập: Ðáp ứng yêu cầu thực tiễn
Theo kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Bình Ðịnh thực hiện chuyển đổi 5 đơn vị sự nghiệp công lập đầu tiên của tỉnh thành công ty cổ phần từ năm 2018 - 2020. Ðây là bước đi tất yếu trong lộ trình chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác có đủ điều kiện thành công ty cổ phần.
Trong 5 đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước không nắm giữ cổ phần tại 4 đơn vị, gồm: Trung tâm Đăng kiểm phương tiện thủy bộ, Trung tâm Đào tạo nghiệp vụ GTVT (Sở GTVT), Trung tâm Quy hoạch và Kiểm định xây dựng (Sở Xây dựng), Trung tâm Giống cây trồng (Sở NN&PTNT). Đơn vị còn lại là Ban Quản lý Cảng cá Bình Định (Sở NN&PTNT), Nhà nước nắm giữ 65% vốn điều lệ.
Yêu cầu từ thực tiễn
Việc tỉnh đề xuất chuyển đổi 5 đơn vị nói trên được thực hiện trên cơ sở rà soát trong tổng số 42 ĐVSNCL đã thực hiện cơ chế tự chủ hoàn toàn về tài chính. Theo ông Nguyễn Văn Hưng, Phó Giám đốc Sở Tài chính, chủ trương chuyển ĐVSNCL thành công ty cổ phần, hay nói cách khác là cổ phần hóa (CPH) các đơn vị đã có từ lâu, chính thức được thực hiện sau khi Chính phủ ban hành Quyết định 22/2015/QĐ-TTg về việc chuyển ĐVSNCL trực thuộc các bộ, ngành, UBND cấp tỉnh, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thành công ty cổ phần.
Ban Quản lý Cảng cá Bình Định chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước nắm giữ 65% vốn điều lệ.
- Trong ảnh: Hoạt động tại Cảng cá Quy Nhơn. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Các ĐVSNCL chuyển thành công ty cổ phần khi đáp ứng đồng thời các tiêu chí: tự bảo đảm được toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên trong năm gần nhất với thời điểm thực hiện chuyển đổi, hoặc có khả năng tự bảo đảm được toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên sau khi chuyển đổi; thuộc danh mục các ngành, lĩnh vực thực hiện chuyển thành công ty cổ phần; có phương án tiếp tục cung cấp dịch vụ chất lượng tốt.
Áp các tiêu chí trên, Ban Quản lý Cảng cá Bình Định là ĐVSNCL đã chuyển đổi sang phương thức thu giá dịch vụ phù hợp với quy định; tự đảm bảo toàn bộ kinh phí hoạt động, đảm bảo được chi phí cho hoạt động thường xuyên tại Cảng cá Quy Nhơn. Riêng Cảng cá Đề Gi được Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng, phương tiện phục vụ cho các hoạt động dịch vụ nghề cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá.
Với Trung tâm Đào tạo nghiệp vụ GTVT, từ năm 1996 đến nay, nguồn thu đều đủ khả năng đáp ứng chi thường xuyên; có đủ khả năng tự chủ hoàn toàn về tài chính, tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư. Còn Trung tâm Đăng kiểm phương tiện thủy bộ được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính từ năm 2017. Trung tâm Quy hoạch và kiểm định xây dựng tự đảm bảo chi thường xuyên từ năm 2017.
Lộ trình chuyển đổi 5 ĐVSNCL đầu tiên của tỉnh sang công ty cổ phần được thực hiện từ nay đến năm 2020.
- Trong ảnh: Hoạt động đăng kiểm xe cơ giới tại Trung tâm Đăng kiểm phương tiện thủy bộ - 1 trong 4 ĐVSNCL cổ phần hóa, Nhà nước không nắm giữ cổ phần. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Riêng Trung tâm Giống cây trồng, dù năm 2017, Trung tâm báo lỗ, nhưng công tác sản xuất, kinh doanh các loại giống cây trồng trên địa bàn tỉnh đã thực hiện xã hội hóa, không còn là hàng hóa độc quyền nhà nước. Do vậy, việc thực hiện CPH sẽ tạo động lực cho việc phát triển và đơn vị đã có phương án phấn đấu để đạt hiệu quả trong thời gian đến.
“Đối chiếu các quy định, cả 5 ĐVSNCL của tỉnh đều đảm bảo điều kiện chuyển đổi thành công ty cổ phần. Mặt khác, quá trình thẩm định các ĐVSNCL thực hiện chuyển đổi có ý kiến tham gia từ các bộ chủ quản và liên quan. Thực tế cũng cho thấy, một số lĩnh vực và ở một số địa bàn, dịch vụ công có thể giao cho xã hội thực hiện”, ông Hưng khẳng định.
Đảm bảo công khai, minh bạch
Trong phương án tỉnh trình Văn phòng Chính phủ khẳng định đổi mới cơ chế tài chính được xác định là một nội dung đặc biệt quan trọng, là điều kiện then chốt để các ĐVSNCL phấn đấu tự chủ mức độ cao hơn, giảm gánh nặng chi ngân sách, đồng thời nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công. Việc chuyển các ĐVSNCL tự chủ tài chính thành công ty cổ phần nhằm tạo hành lang pháp lý, góp phần đẩy mạnh việc xã hội hóa các ĐVSNCL, huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào các hoạt động cung cấp dịch vụ công.
“Các ĐVSNCL khi chuyển sang công ty cổ phần được tự chủ về tài chính, phát huy được vai trò và chủ động của DN, công khai minh bạch hạch toán theo nguyên tắc cơ chế thị trường; đa dạng hóa sở hữu; huy động vốn của các nhà đầu tư để nâng cao năng lực tài chính, đầu tư đổi mới công nghệ”, Phó Giám đốc Sở Tài chính Đặng Thu Hương, thành viên Ban Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp tỉnh, cho hay.
Về phần mình, dù cho rằng CPH là tất yếu nhưng nhiều ĐVSNCL trong diện chuyển đổi đầu tiên vẫn còn không ít “tâm tư”. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là việc chuyển đổi phải đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả và bảo toàn cao nhất phần vốn nhà nước; rà soát chặt chẽ việc sử dụng đất của các đơn vị sau cổ phần phù hợp với quy hoạch, không gây lãng phí. Bên cạnh đó, các ĐVSNCL cần phải phổ biến, quán triệt đến cán bộ, công chức, viên chức về chủ trương đổi mới cơ chế hoạt động đối với các ĐVSNCL, đảm bảo sự thống nhất, đồng thuận.
Bà Hương cho biết, với vai trò là cơ quan Thường trực Ban Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp tỉnh, Sở Tài chính sẽ phối hợp các ngành liên quan hướng dẫn, đôn đốc 5 ĐVSNCL chuẩn bị hồ sơ pháp lý về tài sản, nguồn vốn, công nợ của đơn vị; lập báo cáo tài chính đến thời điểm xác định giá trị đơn vị sự nghiệp; lập dự toán chi phí CPH theo quy định...
Ðến năm 2018, toàn tỉnh có 1.034 ÐVSNCL; trong đó, có 992 ÐVSNCL ngân sách nhà nước đảm bảo, 42 đơn vị tự chủ hoàn toàn về tài chính. Thực hiện Nghị quyết 19-NQ/TW ngày 25.10.2017 Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII) về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các ÐVSNCL, tỉnh đang triển khai sắp xếp, tổ chức lại các ÐVSNCL và chuyển một số đơn vị sang cơ chế tự bảo đảm hoàn toàn về tài chính. Trên cơ sở đó sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung các đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác còn lại đủ điều kiện chuyển thành công ty cổ phần, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt và triển khai thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.
MAI HOÀNG