Chiến lược châu Á mới của EU: Đối thủ của “Vành đai và Con đường”?
Trong bối cảnh nghi ngờ về dự án hạ tầng thương mại “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc gia tăng, Liên minh châu Âu sẽ triển khai 1 kế hoạch dành cho châu Á, trong đó các nước sẽ không phải mắc những khoản nợ mà không thể trả.
Các nước EU có thể ký thỏa thuận về “chiến lược kết nối châu Á” mới, nhân dịp diễn ra cuộc họp thượng đỉnh của lãnh đạo Á – Âu trong tháng tới.
Theo đó, các nước thành viên EU dự kiến ký kết thỏa thuận về “chiến lược kết nối châu Á”, với mục tiêu tăng cường hoạt động vận tải và các kết nối số và năng lượng, trong khi thúc đẩy những tiêu chuẩn về môi trường và lao động.
Đại diện ngoại giao của EU, Federica Mogherini, cho biết, EU đang đàm phán với 1 số quốc gia châu Á trong vài tháng qua.
“Sáng kiến của chúng tôi là nhằm tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cũng như lợi ích cho các cộng đồng địa phương,” bà Mogherini nói.
Maaike Okano-Heijmans, chuyên gia về quan hệ Á – Âu tại Viện Clingendael (Hà Lan) cho rằng, đây là “bước đi rất quan trọng”, sau nhiều chỉ trích nhằm vào EU do khối này phản ứng chậm chạp trước chiến lược quyền lực mềm của Trung Quốc.
Đầu tháng 9.2018, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết, thương mại giữa Trung Quốc với các nước trong sáng kiến “Vành đai và Con đường” đã vượt 5 ngàn tỉ USD.
Tuy nhiên, một số nước bắt đầu đặt dấu hỏi rằng liệu mối liên kết với tiền bạc này sẽ đem lại gánh nặng tài chính hay lợi ích.
Trong khi đó, mặc dù chi tiết trong kế hoạch của EU vẫn trong quá trình hoàn thiện, nhưng dự thảo chiến lược nhấn mạnh đến tầm quan trọng của “các tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội”, cũng như “sự ổn định về tài chính của các dự án hạ tầng”.
Điều này trái ngược hẳn với kế hoạch “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc, vốn được cho là đang tạo ra “những cái bẫy nợ”.
Những lo ngại này không phải không có cơ sở. Chẳng hạn như, năm ngoái Sri Lanka phải cho Bắc Kinh thuê 1 cảng chiến lược với thời hạn lên đến 99 năm, do nước này không thể trả khoản vay cho dự án trị giá 1,4 tỉ USD.
Ngoài ra, theo chuyên gia Philippe Le Corre thuộc Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, trong bối cảnh vấn đề an ninh mạng ngày càng trở nên quan trọng với nhiều nước, việc EU tập trung cho sự minh bạch có thể hấp dẫn hơn việc tham gia vào “Con đường Tơ lụa số” của Bắc Kinh.
“Về cơ bản, nó (Con đường Tơ lụa số) cho phép các công ty viễn thông Trung Quốc xây dựng hạ tầng tại các nước,” ông Le Corre nói. “Dấu ấn của Trung Quốc sẽ rất lâu dài và các nước không có lựa chọn khác.”
Cũng theo ông Le Corre, một số nước bắt đầu nhận ra rằng không nên “đặt tất cả trứng vào 1 giỏ” và việc phụ thuộc vào Trung Quốc sẽ là 1 nguy cơ lớn, nhất là khi Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát về công nghệ và thông tin.
Lê Quảng (theo AFP)