Một nét độc đáo trong địa danh
Một nét độc đáo trong đặc điểm cấu tạo của địa danh hành chính ở Bình Định chính là tính chất “họ hàng” của các địa danh khác cấp bậc. Đó là hiện tượng một trong hai yếu tố cấu thành địa danh cấp huyện/thị xã/thành phố trở thành “họ chung” cho hầu hết địa danh cấp xã/ phường/ thị trấn trực thuộc. Chẳng hạn:
- Yếu tố “hoài” trong địa danh huyện Hoài Nhơn chính là “họ chung” của 13/15 xã trực thuộc huyện này, như: Hoài Thanh, Hoài Hải, Hoài Xuân, Hoài Hương, Hoài Hảo...
- Yếu tố “mỹ” trong địa danh huyện Phù Mỹ chính là “họ chung” của tất cả 17 xã trực thuộc huyện này, như: Mỹ An, Mỹ Chánh, Mỹ Châu, Mỹ Đức, Mỹ Hòa...
- Yếu tố “cát” trong địa danh huyện Phù Cát chính là “họ chung” của tất cả 17 xã trực thuộc huyện này, như: Cát Chánh, Cát Hanh, Cát Hải, Cát Hiệp, Cát Tường...
- Yếu tố “nhơn” trong địa danh thị xã An Nhơn chính là “họ chung” của hầu hết 3/5 phường và tất cả 10 xã trực thuộc thị xã này, như: Nhơn Hòa, Nhơn Hưng, Nhơn Thành, Nhơn An, Nhơn Hạnh, Nhơn Lộc...
- Yếu tố “phước” trong địa danh huyện Tuy Phước chính là “họ chung” của tất cả 11 xã trực thuộc huyện này, như: Phước Quang, Phước Sơn, Phước An, Phước Hiệp, Phước Hòa, Phước Lộc...
- Yếu tố “canh” trong địa danh huyện Vân Canh chính là “họ chung” của tất cả 6 xã trực thuộc huyện này là: Canh Vinh, Canh Hiển, Canh Hiệp, Canh Hòa, Canh Liên và Canh Thuận.
- Yếu tố “vĩnh” trong địa danh huyện Vĩnh Thạnh chính là “họ chung” của tất cả 9 xã/ thị trấn trực thuộc huyện này, như: Vĩnh Thạnh, Vĩnh Hảo, Vĩnh Hiệp, Vĩnh Hòa, Vĩnh Kim, Vĩnh Thịnh...
- Yếu tố “an” trong địa danh huyện An Lão chính là “họ chung” của tất cả 10 xã/ thị trấn trực thuộc huyện này, như: An Dũng, An Hòa, An Hưng, An Nghĩa, An Quang,...
- Yếu tố “nhơn” trong địa danh thành phố Quy Nhơn chính là “họ chung” của 4/5 xã trực thuộc huyện này là: Nhơn Châu, Nhơn Hải, Nhơn Lý và Nhơn Hội.
Phương thức đặt tên địa danh hành chính này cũng xuất hiện ở nhiều địa phương khác trong cả nước, đặc biệt là ở khu vực miền Trung như: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa... Đây là dấu ấn của một thời của việc thống nhất địa giới và tên gọi hành chính ở nước ta. Cho nên, với người dân ở các địa phương có cách đặt tên địa danh như vậy, chỉ cần cho biết tên xã nơi họ lớn lên, cư trú là có thể đoán được người đó quê ở huyện/thị xã/thành phố nào!
ThS. PHẠM TUẤN VŨ