Trợ giúp pháp lý: Tại sao không!
Những năm trước đây, nhiều lần đi kiểm tra công tác trợ giúp pháp lý (TGPL), tôi nhận thấy số lượng người được TGPL trong tố tụng hình sự rất ít, chủ yếu là người chưa thành niên (đối tượng bắt buộc phải có người bào chữa). Nhiều trường hợp bị can là người dân tộc thiểu số, hộ nghèo nhưng lại từ chối được TGPL vì lý do có đủ khả năng để tự bào chữa. Khi gặp những trường hợp này, chúng tôi luôn băn khoăn, liệu có phải họ có đủ khả năng tự bào chữa hay không. Hay do công tác tuyên truyền, giải thích của điều tra viên chưa đúng mức, nên họ chưa hiểu đúng về chính sách này và đã từ chối(?).
Những buổi truyền thông về pháp luật đã giúp người dân nắm bắt rõ hơn chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước.
Câu hỏi này đã được giải đáp trong đợt kiểm tra lần này tại Cơ quan CSĐT CA huyện An Lão. Trong 23 bị can bị khởi tố đã có đến 20 bị can thuộc diện TGPL (hộ nghèo, người dân tộc thiểu số) được điều tra viên giải thích về quyền TGPL và họ đã có đơn yêu cầu TGPL. Riêng từ đầu năm đến nay, có 10 trường hợp được TGPL tại cơ quan CSĐT CA huyện. Thượng tá Huỳnh Ngọc Ánh, Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT CA huyện An Lão, cho biết: Có thể do trước đây, điều tra viên chưa giải thích rõ về chính sách TGPL nên đối tượng thụ hưởng đã từ chối. Thời gian gần đây, Cơ quan CSĐT CA huyện An Lão nói riêng và cơ quan tiến hành tố tụng ở huyện nói chung đã quan tâm đúng mức đến công tác này. Khi thụ lý hồ sơ, điều tra viên luôn kiểm tra, rà soát kỹ lưỡng xem bị can có thuộc đối tượng TGPL hay không; nếu thuộc diện TGPL thì giải thích tận tình, đồng thời chủ động thông tin đến Chi nhánh TGPL để liên hệ với đối tượng và tư vấn TGPL.
Chị Đinh Thị Nớt, một trường hợp được hưởng chính sách TGPL, cho biết: Trước đây, tôi không hiểu gì về chính sách TGPL, nhưng khi bị khởi tố hình sự, được điều tra viên giải thích tôi mới biết đây là chính sách TGPL miễn phí của nhà nước, không thu tiền và giúp cho người dân không bị xử oan, sai. Vì vậy, tôi đã tự tin hơn và sẽ phổ biến cho nhiều người cùng biết về chính sách này”.
Thực tế cho thấy, để đưa một đạo luật vào thực tiễn cuộc sống không đơn giản. Và nó sẽ càng khó thực hiện nếu công chức, người thực thi nhiệm vụ không có tâm, thiếu trách nhiệm. Trong việc thực hiện Luật TGPL cũng vậy, nhờ sự tận tâm, có trách nhiệm của những người tiến hành tố tụng chính sách này mới được triển khai đầy đủ trong thực tiễn, qua đó góp phần xây dựng một nền tư pháp công khai, minh bạch, dân chủ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
THÁI VĂN MỪNG